شپش سر یکی از معضلاتی است که در چند سال اخیر بین کودکان مخصوصا آنهایی که به مدرسه می‌روند، شایع شده است. حالا این موضوع دوباره در این روز‌ها که مدت زیادی از باز شدن مدارس نمی‌گذرد، به نگرانی اصلی مادران بدل شده است.
به گزارش خبرگزاری دانا،چندی پیش خبری از مرگ یک دانش آموز بابلی به علت درمان اشتباه شپش سر در رسانه ها مطرح شد ، هرچند پیگیری این خبر حاکی از آن بود که متأسفانه مادر خانواده به رغم آنکه فرزندانش سالم بودند، به دلیل مشکل وسواس، اقدام به استفاده از کود شیمیایی کرده که ۲ فرزند وی به کما رفتند و یکی از از آنها فوت شد و مشکل از سوی مسئول یا نهادی خاص نبوده است.
اما به هر حال این مساله تلنگری بود تا بار دیگر پرونده بیماری شپش که گاه بروز آن در مدارس با شدت و ضعف وجود دارد، گشوده شده و موجی از نگرانی و گمانه زنی ها را در خانواده دانش آموزان ایجاد کند.
پشت پرده انگلی که به مدارس راه پیدا می کند/بهداشت ضلع گمشده در سلامت دانش آموزان
شپش سر یا پدیکولوزیس شایع ترین آلودگی های انگلی در سراسر دنیا است؛ اگر چه در مناطق متعددي بهبود وضعيت بهداشتي، اقتصادي و اجتماعي تاثير به سزايي در كاهش آلودگي به شپش داشته است؛ ولي در زمان جنگ و در محل هاي پر جمعيت به علت عدم توجه به بهداشت فردي و محيط، امكان ايجاد اپيدمي هاي بزرگ وجود دارد.
شپش به جامعه و يا طبقه اجتماعي خاصي مربوط نبوده، بخصوص در اپيدمي ها مي تواند اقشار مختلف جامعه را مبتلا سازد در واقع افزايش سطح آگاهي جامعه و رعايت اصول بهداشت فردي و محيط توسط افراد و خانواده ها از راه هاي مهم مبارزه با شپش است.
افت تحصیلی که به دنبال ابتلا به شپش می آید
شپش های انسانی حشراتی كوچك، بدون بال و خونخوار هستند که مي توانند سر و بدن را در انسان آلوده كنند. تخم شپش، رِشك نام دارد که بيضي شكل، سفيد رنگ و به اندازه ته سنجاق است و بر حسب نوع، به مو و درز لباس ها مي چسبد.
از عوارض ابتلا به این بیماری خارش شديد پوست به علت تلقيح ماده بزاقي و مواد دفعي شپش به زير پوست، پوسته پوسته شدن و ضخيم شدن پوست در اثر خاراندن زياد، بروز عفونت هاي ثانويه باكتريال به دنبال خاراندن زياد پوست (مثل زرد زخم و غیره)و بيماري هايی همچون تيفوس همه گير، تب راجعه همه گير و تب خندق منتقل شونده از شپش تن را نام برد.
البته یکی از مهم ترين عارضه شپش، خاراندن شديد است كه فرد را كلافه، خسته، پريشان و بي خواب مي سازد و همين امر مي تواند يكي از علل افت تحصيلي در دانش آموزان باشد.
دختران، قربانیان اصلی شپش سر
ابتلا به شپش یکی از مواردی است که اما و اگرهای بسیاری در خصوص ابتلا به آن وجود دارد اما به طور کلی دو روش در انتقال این انگل وجود دارد .
انتقال مستقیم یک از این روش ها بوده که در این روش، انسان با هر زمینه اقتصادی- اجتماعی، در معرض خطرِ ابتلا به شپش سر قرار دارد. اين آلودگي به خصوص در مدارس ابتدايي ممكن است همه گير شود. همچنين آلودگي به اين شپش، نزد دختران بيش از پسران و در كودكان شايع تر از بالغين است.
انتقال غیر مستقیم از دیگر روش هایی است که در انتقال شپش سر موثر بوده و عمدتاً در اثر تماس با اشيا آلوده نظير حوله، شانه، برس سر، كلاه، روسري، مقنعه و چادر نماز، متكا و لباس هاي خواب و غیره كه به طور مشترك مورد استفاده قرار بگيرند و يا اينكه در يك جا بر روي هم قرار داده شوند صورت مي گيرد.
پهمچنین به وسيله صندلي هاي سالن هاي اجتماعات،كلاس ها، وسایل نقليه عمومي، كمدهاي لباس، حمام هاي عمومي، رختکن استخرها و غیره انتقال انجام می شود.
ارائه بسته های آموزشی برای مبارزه با شپش در مدارس
حسن ضیاءالدینی مدیر کل دفتر سلامت وزارت آموزش و پرورش در خصوص اقدامات پیرامون مبارزه با شپش سر در مدارس عنوان کرد: درمدارس شهري داراي مراقب سلامت، بررسي و شناسايي پديكولوزيس توسط مربی بهداشت بر اساس بسته آموزشي انجام مي‌شود و در مدارس شهري فاقد مربی بهداشت، در صورت بروز اپیدمی و شرايط اضطراري، تشخيص اپیدمی و شرايط اضطراري به عهده دانشگاه یا دانشكده علوم پزشكي و سازمان آموزش وپرورش در سطح استان ها است.
وی بیان کرد: اقدامات لازم براي كنترل آلودگي، با هماهنگي و نظارت كارشناسان سلامت آموزش و پرورش، بهداشت مدارس و مبارزه با بيماري هاي مركز بهداشت، از طریق تشكيل تيم سيار سلامت پيگيري می شود؛ در مدارس روستايي بررسي وشناسايي دانش آموزان مبتلا به عهده بهورزان خانه هاي بهداشت است.
آگاهی بخشی به والدین و آموزگاران، کلید درمان شپش
ضیاالدینی با بیان اینکه پيشگيري معمولا با ارتقای بهداشت تمامي افراد جامعه صورت مي پذيرد، گفت: درمان زودرس موارد ابتلا با آگاهي دادن به والدين ، آموزگاران و افراد ديگر جامعه مي تواند به كنترل هر چه سريعتر موارد ابتلا و كاهش ابتلاي به سايرين كمك كننده باشد.
وی یادآور شد: دستورالعمل پيشگيري و كنترل اين بيماري به تمامي استان هاي كشور ارسال شده است.
مهم ترين امر در مهار شپش دانش آموزان بازديد مرتب موی سر آنها توسط معلمين و مربيان بهداشتی مدارس و ارجاع سريع موارد آلوده به واحدهاي بهداشتي درماني براي درمان فرد آلوده به همراه خانواده و اطرافيان وي است.
همچنین طول موي سر در آلوده شدن به شپش سر نقشي ندارد و امروزه درصورت رعايت مسایل بهداشت فردي و دسترسي به درمان مناسب، كوتاه كردن موي سر ضروري نیست و پس از انجام درمان ضدشپش، احتمال انتقال آلودگي از بين مي رود؛ لذا نیازی به جداسازی دانش آموزان نیست.
اما به هر حال این مساله تلنگری بود تا بار دیگر پرونده بیماری شپش که گاه بروز آن در مدارس با شدت و ضعف وجود دارد، گشوده شده و موجی از نگرانی و گمانه زنی ها را در خانواده دانش آموزان ایجاد کند.
پشت پرده انگلی که به مدارس راه پیدا می کند/بهداشت ضلع گمشده در سلامت دانش آموزان
شپش سر یا پدیکولوزیس شایع ترین آلودگی های انگلی در سراسر دنیا است؛ اگر چه در مناطق متعددي بهبود وضعيت بهداشتي، اقتصادي و اجتماعي تاثير به سزايي در كاهش آلودگي به شپش داشته است؛ ولي در زمان جنگ و در محل هاي پر جمعيت به علت عدم توجه به بهداشت فردي و محيط، امكان ايجاد اپيدمي هاي بزرگ وجود دارد.
شپش به جامعه و يا طبقه اجتماعي خاصي مربوط نبوده، بخصوص در اپيدمي ها مي تواند اقشار مختلف جامعه را مبتلا سازد در واقع افزايش سطح آگاهي جامعه و رعايت اصول بهداشت فردي و محيط توسط افراد و خانواده ها از راه هاي مهم مبارزه با شپش است.
افت تحصیلی که به دنبال ابتلا به شپش می آید
شپش های انسانی حشراتی كوچك، بدون بال و خونخوار هستند که مي توانند سر و بدن را در انسان آلوده كنند. تخم شپش، رِشك نام دارد که بيضي شكل، سفيد رنگ و به اندازه ته سنجاق است و بر حسب نوع، به مو و درز لباس ها مي چسبد.
از عوارض ابتلا به این بیماری خارش شديد پوست به علت تلقيح ماده بزاقي و مواد دفعي شپش به زير پوست، پوسته پوسته شدن و ضخيم شدن پوست در اثر خاراندن زياد، بروز عفونت هاي ثانويه باكتريال به دنبال خاراندن زياد پوست (مثل زرد زخم و غیره)و بيماري هايی همچون تيفوس همه گير، تب راجعه همه گير و تب خندق منتقل شونده از شپش تن را نام برد.
البته یکی از مهم ترين عارضه شپش، خاراندن شديد است كه فرد را كلافه، خسته، پريشان و بي خواب مي سازد و همين امر مي تواند يكي از علل افت تحصيلي در دانش آموزان باشد.
دختران، قربانیان اصلی شپش سر
ابتلا به شپش یکی از مواردی است که اما و اگرهای بسیاری در خصوص ابتلا به آن وجود دارد اما به طور کلی دو روش در انتقال این انگل وجود دارد .
انتقال مستقیم یک از این روش ها بوده که در این روش، انسان با هر زمینه اقتصادی- اجتماعی، در معرض خطرِ ابتلا به شپش سر قرار دارد. اين آلودگي به خصوص در مدارس ابتدايي ممكن است همه گير شود. همچنين آلودگي به اين شپش، نزد دختران بيش از پسران و در كودكان شايع تر از بالغين است.
انتقال غیر مستقیم از دیگر روش هایی است که در انتقال شپش سر موثر بوده و عمدتاً در اثر تماس با اشيا آلوده نظير حوله، شانه، برس سر، كلاه، روسري، مقنعه و چادر نماز، متكا و لباس هاي خواب و غیره كه به طور مشترك مورد استفاده قرار بگيرند و يا اينكه در يك جا بر روي هم قرار داده شوند صورت مي گيرد.
پهمچنین به وسيله صندلي هاي سالن هاي اجتماعات،كلاس ها، وسایل نقليه عمومي، كمدهاي لباس، حمام هاي عمومي، رختکن استخرها و غیره انتقال انجام می شود.
ارائه بسته های آموزشی برای مبارزه با شپش در مدارس
حسن ضیاءالدینی مدیر کل دفتر سلامت وزارت آموزش و پرورش در خصوص اقدامات پیرامون مبارزه با شپش سر در مدارس عنوان کرد: درمدارس شهري داراي مراقب سلامت، بررسي و شناسايي پديكولوزيس توسط مربی بهداشت بر اساس بسته آموزشي انجام مي‌شود و در مدارس شهري فاقد مربی بهداشت، در صورت بروز اپیدمی و شرايط اضطراري، تشخيص اپیدمی و شرايط اضطراري به عهده دانشگاه یا دانشكده علوم پزشكي و سازمان آموزش وپرورش در سطح استان ها است.
وی بیان کرد: اقدامات لازم براي كنترل آلودگي، با هماهنگي و نظارت كارشناسان سلامت آموزش و پرورش، بهداشت مدارس و مبارزه با بيماري هاي مركز بهداشت، از طریق تشكيل تيم سيار سلامت پيگيري می شود؛ در مدارس روستايي بررسي وشناسايي دانش آموزان مبتلا به عهده بهورزان خانه هاي بهداشت است.
آگاهی بخشی به والدین و آموزگاران، کلید درمان شپش
ضیاالدینی با بیان اینکه پيشگيري معمولا با ارتقای بهداشت تمامي افراد جامعه صورت مي پذيرد، گفت: درمان زودرس موارد ابتلا با آگاهي دادن به والدين ، آموزگاران و افراد ديگر جامعه مي تواند به كنترل هر چه سريعتر موارد ابتلا و كاهش ابتلاي به سايرين كمك كننده باشد.
وی یادآور شد: دستورالعمل پيشگيري و كنترل اين بيماري به تمامي استان هاي كشور ارسال شده است.
مهم ترين امر در مهار شپش دانش آموزان بازديد مرتب موی سر آنها توسط معلمين و مربيان بهداشتی مدارس و ارجاع سريع موارد آلوده به واحدهاي بهداشتي درماني براي درمان فرد آلوده به همراه خانواده و اطرافيان وي است.
همچنین طول موي سر در آلوده شدن به شپش سر نقشي ندارد و امروزه درصورت رعايت مسایل بهداشت فردي و دسترسي به درمان مناسب، كوتاه كردن موي سر ضروري نیست و پس از انجام درمان ضدشپش، احتمال انتقال آلودگي از بين مي رود؛ لذا نیازی به جداسازی دانش آموزان نیست.
