روزه‌داری در چنین شرایط آب و هوایی که در این موقع از سال بر استان خوزستان حاکم است هم حکایتی دارد چراکه در این گرما، روزه‌داران به‌خصوص آن‌هایی که کارهای خود را در محیط غیر اداری انجام می‌دهند واقعاً بی‌تاب می‌شوند و همین شرایط است که روزه‌داری در خوزستان را متمایز می‌کند. امسال البته در این شرایط، ساعت ادارات هم تغییری نکرد و دولت کمکی به مردم برای سپری کردن آسان‌تر روزه‌داری در شرایط سخت نکرده است.
البته نباید فراموش کرد در سال‌های قدیم که روزه‌داری با روزهای گرم سال تلاقی پیدا می‌کرد، مردم آن زمان که از امکانات برودتی و رفاهی فعلی بی‌بهره و اغلب کشاورز و دامدار بودند هم این شرایط را سپری می‌کردند.
بازارهای مرکزی شهر اهواز تا ۲ بامداد فعال هستند بازارهای مرکزی شهر اهواز به‌عنوان مرکز استان این روزها تا پاسی از شب فعال هستند و تا ساعت ۲ بامداد به‌وضوح فعالیت واحدهای تجاری دیده می‌شود چراکه مردم تازه بعد از افطار از خانه برای خرید مایحتاج خود خارج می‌شوند و این موضوع باعث می‌شود آن‌ها تا پاسی از شب در بازارها بمانند.
افزایش صله‌رحم در ماه مبارک رمضان
یکی از سنت‌های خوب ماه رمضان در خوزستان افطاری دادن بین اقوام است که باعث می‌شود علاوه بر سهیم شدن در ثواب افطاری دادن که در اسلام بسیار به آن سفارش شده است، فامیل دورهم جمع شوند و دیدوبازدیدی داشته باشند. برای نمونه در بین فامیل به‌صورت دوره‌ای، خانواده‌ها اقدام به افطاری دادن می‌کنند. این مراسم از منزل یکی از افراد آغاز می‌شود و به‌صورت دوره‌ای در طول ماه رمضان سایر اعضای فامیل اقدام به دادن افطاری می‌کنند که بهانه‌ای برای دورهم جمع شدن اقوام است.
این افطاری دادن‌ها موجب تقویت صله‌رحم و به وجود آمدن دوستی و برقراری روابط صمیمانه با خویشاوندان و دوستان می‌شود و این خود نشانه دیگری از رحمت خداوند متعال در این ماه مبارک است هرچند در این میان بر افطاری‌های ساده هم تأکید بی‌شماری شده است تا حتی افرادی که بضاعت مالی کمتری دارند هم بتوانند این سنت حسنه را با دعوت از اقوام انجام دهند.
در بین برخی مردم، دعوت برای افطار از منزل بزرگ فامیل آغاز می‌شود درحالی‌که در بین برخی دیگر دعوت به افطار در منزل بزرگ فامیل به پایان می‌رسد. برخی هم در بین برادران و خواهران خود این دعوت را انجام می‌دهند درحالی‌که در بین بعضی دیگر این دایره بزرگ‌تر است و ممکن است شامل افراد بیشتری از فامیل شود.
غذاهای خاص ماه رمضان
در خوزستان هم مثل سایر نقاط کشور، مردم غذاهای خاصی را در ماه رمضان تهیه می‌کنند. در ماه رمضان بانوان با تهیه انواع شیرینی و غذاهای محلی به نام‌های محلی «لگیمات»، «ماقوطه»، «شعریه»، «شعث»، «رنگینک»، «مسقطی» و «معسل»، «فرنی»، «حلیم» و «آش سفره» سفره افطار را برای اهل خانواده آماده می‌کنند و روزه‌داران افطارشان را با آبجوش و نبات و یا چای باز می‌کنند.
اما از همه این خوراکی‌ها گه بگذریم گرمای بالای هوا در خوزستان که گاه به ۵۰ درجه می‌رسد مصرف انواع نوشیدنی و عرقیات گیاهی را در این استان افزایش داده است تا مردم بتوانند تشنگی شدید و از دست رفتن آب و املاح بدن را تحمل کنند.
کاهش بیماری با روزه‌داری
دکتر مجید محمدشاهی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار می‌کند: از دیدگاه علوم پزشکی فریضه روزه‌داری باعث بهبود بسیاری از علائم و مشکلات پزشکی از قبیل چربی خون، فشارخون، اضافه‌وزن و چاقی می‌شود که البته تمام این امور در صورتی محقق می‌شود که اصول صحیح و مناسب روزه‌داری از دیدگاه تغذیه‌ای در این ماه مبارک رعایت شود، در غیر این صورت حتی ممکن است منجر به مشکلات گوارشی، افزایش وزن و سنگ کلیه نیز شود.
در مواردی مصرف مواد غذایی در ماه مبارک رمضان، به جای کاهش، افزایش دارد
این مشاور تغذیه ادامه می‌دهد: هدف روزه در دین اسلام، امساک از خوردن با هدف تحمل کمی گرسنگی و به یاد مستمندان افتادن است ولی متأسفانه در سال‌های اخیر در اکثر موارد شاهد افزایش میزان مصرف اقلام خوراکی و افزایش قیمت اقلام غذایی قبل از ماه مبارک هستیم که نشانه مصرف بیشتر و نه کمتر غذا است. مصرف بسیار زیاد شیرینی‌جات، شربت‌ها و برگزاری مهمانی‌های مکرر خود دلیلی بر این مدعا است.
وی می‌گوید: با توجه به قرار گرفتن ماه مبارک رمضان در ماه‌های گرم سال خصوصاً در مناطق گرمسیری ازجمله استان خوزستان باید برخی نکات را به مردم گوشزد کرد تا تحمل گرسنگی و تشنگی بیشتر شده و آسیبی به روزه‌داران وارد نشود.
مشاور تغذیه توصیه می‌کند روزه‌داران در این مناطق باید در طول روز حداقل زمان ممکن را در بیرون از منزل بگذرانند و حتی در صورت امکان زمان ورزش و پیاده‌روی را به فاصله بین افطار تا سحر اختصاص دهند.
جمع خوانی قرآن
حضور افراد در نمازهای جماعت یومیه در ماه مبارک رمضان بیشتر موردتوجه است. مردان و زنان پس از خواندن نماز جماعت ظهر و عصر و در برخی شهرها پس از جمع خوانی قرآن، به فراخور وسع مالی خود مقداری نبات، نقل، برنج یا گلاب به جلسه آورده و به نیت برکت بین حاضران پخش می‌کند.
بازی مخصوص رمضان
مردم خوزستان به دورهمی های خانوادگی در ماه رمضان اهمیت می دهند در ماه رمضان دورهمی های مردم هم بسیار مثال‌زدنی است هرچند در این سال‌ها که فاصله افطار تا سحر کم شده، برخی ترجیح می‌دهند بیشتر در خانه باشند. در این شرایط از میزان دورهمی های مردم خوزستان کاسته نشده است و معمولاً آن‌ها بعد از افطار در خانه یکی از اقوام جمع می‌شوند. در قدیم که وسایل ارتباطی فعلی نبود مردم با انجام بازی‌هایی این دورهمی‌های خود را زیباتر می‌کردند. یکی از این بازی‌ها که به‌شدت در بین مردم خوزستان به‌خصوص شهرهای جنوبی علاقه‌مندان بی‌شماری دارد، بازی «محیبس» یا همان پُر یا پوچ است.
«محیبس» یا همان انگشتر کوچک در میان دستان یک گروه دست‌به‌دست می‌چرخد. آن‌قدر دست‌به‌دست می‌شود تا حریف گمراه شود. این چرخش انگشتر در میان دستان در زیر رواندازی انجام می‌شود. یک گروه که در کنار یکدیگر نشسته‌اند بر روی دستانشان رواندازی پهن می‌کنند تا مبادا حریف بداند که انگشتر در کدام دست نهفته شده است. از طرفی یکی از اعضای گروه مقابل که تیزبین و زرنگ است به نمایندگی از گروهش وارد میدان بازی می‌شود. او باید انگشتر را از میان ده‌ها دست پیدا کند.
بازی محیبس در بین دختران و پسران مرسوم است و رده سنی خاصی ندارد. گاهی مشاهده می‌شود دو گروه قوم‌وخویش در این بازی در مقابل هم به رقابت می‌پردازند. تعداد اعضای گروه‌های بازی می‌تواند تغییر کند، برای مثال در گروه‌های سه، چهار یا حتی ۲۰ نفره نیز تقسیم می‌شوند و به‌صورت دو گروه در مقابل هم بازی می‌کنند.
مراسمی برای کریم اهل بیت
مردم خوزستان همیشه برای اهل‌بیت(ع) احترام ویژه‌ای قائل بوده‌اند. ریشه محبت اهل‌بیت(ع) را می‌توان در تمامی آئین و مراسم‌های مردم خوزستان به‌خوبی مشاهده کرد.
شب پانزدهم ماه رمضان که در آن امام حسن مجتبی(ع) کریم اهل‌بیت، چشم به جهان می‌گشاید، بستری برای نمایش محبت بی‌نظیر مردم خوزستان به اهل‌بیت است و آن‌ها در شب شادی تولد فرزند پسر امام علی(ع) جشنی برگزار می‌کنند که البته کودکان در آن نقش اول را ایفا می‌کنند و شادی بی‌نظیر آن‌ها بیش از هر چیزی در آن نمایان است.
جشن کودکانه «گرگیعان» از میراث معنوی مردم اهواز به شمار می‌رود که از دیرباز در کوچه و خیابان‌های مناطق و محلات به‌صورت محلی در شب میلاد امام حسن(ع) توسط کودکان و نوجوانان برپا می‌شد. هنوز بسیاری از بزرگ‌ترها به یاد دارند که در گذشته در این شب، کودکان سنگ زنان به در خانه همسایه‌ها می‌رفتند و خانواده‌ها در انتظار کودکان، از آن‌ها با شیرینی، تنقلات، شکلات و برخی که شرایط مالی خوبی دارند با پول نقد پذیرایی می‌کردند.
در این شب، کودک و نوجوان با شعارهایی در وصف و گرامیداشت این شب و میلاد امام حسن(ع) در شب ۱۵ رمضان بعد از افطار به خیابان‌ها می‌روند. بزرگ‌ترها نیز درِ خانه‌ها با شیرینی و بادام به انتظار کوچک‌ترها می‌نشینند.
تعابیر و روایت‌های مختلفی درباره ریشه این کلمه مطرح‌شده است. درباره معنی کلمه «گرگیعان یا قرقیعان»، برخی معتقدند این کلمه از «قرع الباب» به معنای در زدن گرفته شده است به این نحو که کودکان در خانه‌ها را برای دریافت شیرینی و عیدی می‌کوبند. نظر دیگری در باب معنی «گرگیعان» آمده که می‌گوید این واژه از کلمه «قره العین» به معنای نور چشم، گرفته شده است.
با توجه به اینکه مراسم گرگیعان مصادف با تولد امام حسن مجتبی(ع) و خوشحالی رسول خدا (ص) برای تولد اولین نوه‌اش بوده است، می‌گویند مردم برای عرض تبریک به امام علی(ع) و حضرت فاطمه(س) «قرة العین» گویان به در منزلشان می‌رفتند و کم‌کم به‌صورت مناسبتی هرساله میان مسلمانان رواج یافت.
برگزاری ۳۰ شب روضه‌خوانی
برگزاری مراسم ۳۰ روزه روضه‌خوانی در خانه‌ها و اغلب حسینیه‌ها در خوزستان رایج است که مردم عرب خوزستان در این روضه‌خوانی‌ها، پذیرایی با قهوه مخصوص مردم عرب مراسم خاص خود را دارد. در واقع عرب‌ها برای خوردن قهوه، مراسم و قوانین خاصی دارند و با اعتقاد و باورهایی که دارند آن را انجام می‌دهند.
برای تهیه آن ابتدا قهوه را با وسیله‌ای دو شاخه به نام «مهماس» که شبیه مقاش است در ظرفی ریخته و تفت می‌دهند و آنگاه آن را در هاون آسیاب کرده و برای مراسم آماده می‌کنند، پس‌ازآن در ظرفی بزرگ به نام «گم گم» که چیزی شبیه گلاب‌پاش‌های قدیمی و از جنس ورشو (مفرغ) است، آب ریخته و پس از جوش آمدن، قهوه آسیاب شده را اضافه کرده و از هل هم برای خوش‌طعم شدن آن استفاده می‌کنند. هنگامی‌که قهوه آماده سرو باشد آن را در ظرف کوچک‌تری به نام «دله» ریخته و سپس این مراسم آئینی ادامه می‌یابد.
فرد توزیع‌کننده قهوه، دله را در دست چپ و فنجان مخصوص قهوه‌خوری (که فنجانی بدون دسته است و فنیان خوانده می‌شود) را در دست راست گرفته، از سمت راست مجلس شروع به سرو قهوه می‌کند، اگر در این مجلس سیدی وجود داشته باشد ابتدا از وی پذیرایی آغاز می‌شود و در غیر این صورت این مراسم از شیخ یا ریش‌سفید مجلس آغاز می‌شود.
روزهای پایانی ماه رمضان
دو روز پایانی ماه مبارک رمضان نام های خاصی دارند
روزهای پایانی ماه مبارک رمضان هم برای مردم خوزستان تعبیر بسیار جالبی دارد که ریشه‌ای بس قدیمی دارد. دو روز پایانی ماه رمضان در بین مردم عرب خوزستان اسامی خاصی دارند. مردم عرب خوزستان دو روز قبل از عید را «ام الوسخ» و یک روز مانده به عید را «ام الحلس» می‌نامند. «ام الوسخ» به معنای روز چرکین است که در این روز مردم عرب به نظافت خانه‌های خود می‌پردازند، اجناس جدید برای منزل خریداری می‌کنند و خانه را برای فرارسیدن عید سعید فطر و اکرام مهمان تمیز و آماده می‌کنند. روز بعد از «ام الوسخ» را «ام الحلس» می‌نامند. ام الحلس نیز که نامی محلی و قدیمی از ایام رمضان است به معنای روز نظافت و رسیدگی شخصی بوده که جوانان در این روز به ظاهر خود رسیدگی می‌کنند.
ماه رمضان روزهای پایانی خود را سپری می‌کند و مردم خوزستان بعد از یک ماه بندگی، خود را مهیای عید سعید فطر می‌کنند که از در این روز هم آن‌ها آئین‌های خاصی برای گرامیداشت این عید دارند.
