ارزش بازی در زندگی کودک را می توان در جنبه های هوشی،حسی،حرکتی، عاطفی و روانی مورد بررسی قرار داد. شاید آشکارترین اثر بازی در رشد جسمی و حرکتی باشد اما مشاهده ی تاثیرات هوشی و حسی کودک تا اندازه ای مشکل است ، زیرا به راحتی قابل مشاهده نیست.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ بازی موجب شکوفایی استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت در کودکان می شودبازی، در واقع، ماکت و بدل زندگی واقعی است در مقیاس کوچک برای دورانی که انسان، این اشرف مخلوقات هنوز طفل است.
بازی، مشق زندگی است با رویکرد شادمانی و بی خیالی. البته اگرچه شکست ها و ناکامی ها در بازی همانند زندگی، بیشمار است و برای کودکان، جدی، اما سطحی و گذرا است. در واقع، بازی، هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار است که به صورت فردی یا گروهی، انجام می شود و موجبات شادی و یا گاهی احساس شکست و نیز برآورده شدن نیازهای کودک و یا ناکامی او را فراهم می آورد. صفات بارز کودکان از طریق بازی، مشخص می شود. از جمله تمایل به فرمان دادن یا فرمان بردن، تهاجم یا تسلیم، اجتماعی یا منزوی بودن و همچنین احساسات دوستانه یا خصمانه، افسردگی و یا شادی. به تعبیری کودکان، امیال و آرزوهای خود را از طریق بازی نشان می‌دهند. بازی، موجب رشد عاطفی، اجتماعی، جسمانی و ذهنی کودک می شد.
بازی – چه بازی های پرتحرک و چه بازی های فکری- همیشه بهترین فعالیت طبیعی برای هر کودک بوده است. در جریان بازی، نیروهای روحی و جسمی کودک؛ یعنی دقت، حافظه، تخیل، نظم و ترتیب، چالاکی، مهارت، قدرت جسمانی و… رشد می یابند و علاوه بر اینها، بازی برای کودک، محرک و انگیزه ای می شود در جهت کسب تجارب اجتماعی. کودک به طور طبیعی با بازی «خود» را بیان می کند. کودک با بازی کردن، موقعیتی را به دست می آورد تا احساسات و مشکلات خود را عرضه کند و به عبارت دیگر، ابراز وجود نماید. یاد می گیرد که کمک کند و کمک بگیرد. لازم به یاد آوری است که لزوما برای بازی مفید به وسایل گرانقیمت نیازی نیست. پدران و مادران باید توجه داشته باشند که در مراحل مختلف بازی، روش های گوناگونی اتخاذ گردد و نیز همیشه به یاد داشته باشند که باید به کودک امکاناتی بدهند که آزادانه و مبتکرانه فعالیت نماید تا استعدادهای نهفته اش به درستی شکوفا گردد. تنها در این صورت است که بازی می تواند باعث انگیزش، نشاط، فعالیت، ابتکار و خلاقیت در کودکان شود.
اهمیت بازی در نظام های آموزش جهان
درک روز افزون اهمیت بازی ها و اسباب بازی ها باعث شده است در حال حاضر در نظام آموزش رسمی و غیررسمی بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه، از مراکز مراقبتی روزانه و شبانه و مهد کودک ها گرفته تا پیش دبستانی ها و مدارس در تمام سطوح، پرداختن به آن از بخش های اصلی برنامه ی فعالیت ها باشد. زنگ ورزش، زنگ تفریح، زنگ کاردستی، زنگ هنر و حتی زنگ انشاء، در صورتی که در خدمت ایجاد علاقه ی کودکان به شعر و قصه باشد، در شمار مصادیق این رویکرد است. همچنین توجه به کودکان و حقوق آنان، که در کنوانسیون حقوق کودک مورد موافقت سران اکثر کشورها قرار گرفته است، موجب شده است که شهرداری ها نیز به این خیل پیوسته با ایجاد بوستان های ویژه ی بازی به این مهم بپردازند. مجموعه هایی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نیز از پیشگامان این جریان به حساب می آیند. مراکز کانون بخشی عمده از ظرفیت، امکانات و برنامه ریزی خود را به بازی کودکان اختصاص داده اند.
بازی های رقابتی از آنجا که دارای مراحل و ضوابط و مقرراتی است به کودک رعایت سلسله مراتب، نوبت، همکاری با سایر اعضای گروه، احترام به قوانین و امثال آن را می آموزد.
بازی های حرکتی یا ورزشی به بازیکنان یاد می دهد نسبت به نقشی که در گروه بر عهده می گیرند احساس مسؤولیت کنند؛ یاد می دهد دقت کنند، درست تصمیم گیری کنند، مشارکت داشته باشند، از اشتباهات خود درس بگیرند، و چابک باشند. افزون بر اینها، کودکی که به اندازه ی کافی بازی می کند از مهارتهای حسی و حرکتی مناسبی برخوردار می شود. این موضوع بخصوص در مورد کودکان زیر هفت سال که در اوج رشد جسمانی هستند صدق می کند.
با وجودی که درباره ی بازی های رایانه یی برخی عقاید نادرست رواج پیدا کرده، تحقیقات نشان داده انجام بسیاری از آنها که فاقد خشونت هستند، به رشد ذهنی کودکان کمک شایانی می کند.
وظایف والدین در مورد بازی کودکان
برای هر پدر و مادری و به طور کل برای هر فردی که به نوعی با کودکان سروکار دارد دانستن و رعایت نکاتی چند که در مورد بازی های کودکان است لازم و ضروری به نظر می آید.
۱- به بازی بچه ها اهمیت دهید. چرا که تمام زندگی کودک در بازی شکل واقعی به خود می پذیرد.
۲-توجه داشته باشند که تجارب زندگی کودک از طریق بازی صورت می گیرد.
۳- کودک از طریق بازی مهارت های شخصی، اجتماعی، اقتصادی و … را کسب و تجربه می نماید.
۴- بازی برای کودک به منزله کار محسوب می شود و کار برای او به منزله بازی.
۵- بازی در کودکان موجب رشد و تحول می شود.
۶- کودکان از طریق بازی، خلاقیت های خویش را شکوفا می سازند.
۷- بازی عاملی مهم و مؤثر در رشد و شکوفایی استعدادهای کودک به شمار می رود.
۸- بازی در تربیت احساسات کودک تأثیر بسزایی دارد.
۹- بازی به کودکان امکان می دهد که نسبت به افراد محیط جهان و طبیعت پیرامون خود شناخت کافی پیدا کنند.
۱۰- بازی منبع غنی آموزشی برای کودک به حساب می آید.
برخی از اولیاء نسبت به بازی فرزندانشان هیچ گونه علاقه ای نشان نمی دهند. برخی دیگر تنها به خرید اسباب بازی های زیاد اکتفا می کنند و بعضی نیز بیش از اندازه در بازی های آنها دخالت می نمایند و امکان نمی دهند که کودک خود مسائل بازی را حل و فصل نماید. این گونه والدین کودک را ناگزیر می سازند که تنها حرف شنوی بزرگترها و مقلد باشد. در واقع این اولیای کودک هستند که بازی می کنند و نه خود او. به عبارت دیگر باید با هر کسی با زبان قابل فهم او سخن بگوییم.
