مجید یوسفی؛ خبرگزاری دانا، گروه فرهنگ چرا پیامبر یک قلعه یا پادگان نظامی نساخت تا ابتدا به تربیت نیروهای نظامی حکومت بپردازد تا بتواند امنیت را برقرار کند و سپس به فکر کارهای دیگر باشد. مثال هایی از این دست را می توان شمرد تا بتوان بیشتر در موضوع ساخت مسجد توسط پیامبر تفکر کرد.
1-پیامبر در اولین روزی که به مدینه رسیدند با علاقه مندی مردمی روبه رو شدند که هر کدامشان دوست داشت پیامبر برای سکونت به خانه او برود. پیامبر در هر جا سکونت پیدا می کرد آنجا علاوه بر اینکه محل اجتماع مسلمانان می شد، به محلی معتبر و مهم تبدیل می شد و صاحب آن مکان نیز منزلت پیدا می کرد؛ در این صورت بین مسلمانان اختلاف پیش می آمد که چرا پیامبر خانه فلانی را برگزید. به همین خاطر هنگامی که پیامبر به مدینه رسید و با استقبال مردم رو به رو شد، افسار شتر را رها کرد و قرار را بر این نهاد که هر جا شتر از حرکت بازایستاد، همان جا محل سکونت ایشان باشد. شتر در محل فعلی مسجد زانو زد و پیامبر آن زمین را گه متعلق به دو فقیر بود را خریدند و بوسیله مسلمانان مسجد و خانه پیامبر را همان جا ساختند. این امر یعنی مرکز اصلی حکومت اسلامی و محل اجتماع مسلمانان با اقدام پیامبر در مسجد قرار گرفت.
2-اجتماعات مسلمانان در جهت نیل به هدفی بوده است؛ یا برای عبادت یا برای دیدار پیامبر و شنیدن آخرین وضعیت حکومت و اخبار شهر یا برای مشورت در امور حکومت و یا آموزش نیروهای مسلمان و یا رسیدگی به وضعیت مسلمانان فقیر. به هرحال هر کدام از این اهداف نیاز به حضور و اجتماع مسلمانان بوده و مسجد این اتفاق را رقم می زده است.
3-پس از هجرت پیامبر به مدینه، انصار، مسلمانان مهاجر را در منازل خود جای داده و تا آنجا که امکان داشت، برای آنها امکانات زندگی فراهم کردند. اما اصحاب صفه گروهی تهیدست و غریبه و از هر جهت محروم بودند. سایبانی در انتهای مسجد برای اسکان موقت اینگونه مسلمانان مستمند و فاقد مسکن، ساخته شد. پیامبر به وضع آنان رسیدگی می کرد و در حد توان به آنان آذوفه می رساند و ثروتمندان انصار را به این کار تشویق می کرد. هر غریبه ای که وارد مدینه می شد، اگر آشنایی داشت، مزد او می رفت وگرنه به اصحاب صفه می پیوست. تعداد این گروه متغیر بود، برخی از آنها که جا و مکانی پیدا می کردند، می رفتند و گاهی افرادی تازه به آنها اضافه می شدند.
با مطالعه مشاهدات تاریخی از این دست می توان پی برد که مسجد علاوه بر اینکه محل عبادت فردی مسلمان بوده است، نقش بی بدیلی در عبادات اجتماعی و داشته و در مسائلی همچون رسیدگی به محرومان، تعلیم و تربیت دینی و نظامی مسلمانان و... به کمک حکومت آمده است.
