والدین چگونه بر حضور کودکان و نوجوانان در اینترنت نظارت کنند

تقی حسن زاده، پایگاه خبری دانا، سرویس دانش و فناوری؛ در سال 1372 اینترنت همگانی در ایران شروع به کار کرد. احتمالا آن سالها کسی فکر نمی کرد روزی برسد که میلیونها نفر از مردم کشور روزانه ساعتها وقت خود را صرف فضای مجازی کنند و البته سخت می‌شد باور کرد که پای اینترنتی که آن زمان تنها از طریق کامپیوتر در دسترس بود به موبایل باز شود و از طریق یک دستگاه کوچک بتوان پا به فضای بی نهایت بزرگ مجازی گذاشت. در عصر تکنولوژی، فضای مجازی و تلفن همراه جزئی جدا نشدنی از زندگی انسان‌ها شده است. اما همین فضای مجازی با کاربرد‌های مختلفی که دارد، در صورت عدم آموزش، ممکن است خطرات و آسیب‌هایی را برای امنیت روحی و جسمی افراد به خصوص کودکان و نوجوانان داشته باشد.

امروزه با وجود برنامه های ارتباط مجازی و شبکه های اجتماعی (تلگرام، واتساپ، اینستاگرام و …) استفاده از این فضا به عنوان معضلی بزرگ ذهن خانواده ها را به خود درگیر کرده است. اکنون بعد از گذشت چندین سال از ورود شبکه‌های اجتماعی به زندگی ایرانی، شاید درست نباشد درباره خوب یا بد بودن این فناوری نظر کلی بدهیم. واقعیت این است که شبکه‌های اجتماعی و تأثیرات آن بر سبک زندگی افراد، بستگی به طرز استفاده افراد، ویژگی‌های شخصیتی و شرایط زندگی آنها در این زمینه دارد.

دسترسی کودکان به فضای مجازی قاعده مند می‌شود

دسترسی قاعده‌مند کودکان و نوجوانان در فضای مجازی از جمله اصولی است که تقریباً اغلب کشور‌ها با توجه به گسترش فضای مجازی بر آن اتفاق نظر دارند و برچسب گذاری و تعیین سطح دسترسی مختص کودکان و نوجوانان متناسب با سن آن‌ها در کنار آموزش موضوعات مرتبط با فضای مجازی و تفهیم مزایا و مخاطرات آن برای کودکان، از دغدغه‌های مهم جهانی محسوب می‌شود.

به همین دلیل موضوع افزایش آگاهی و توانمندسازی کودکان و نوجوانان از طریق آموزش سواد دیجیتال و ایمنی آنلاین در دستور کار و سرفصل دروس مدارس بسیاری از کشور‌ها قرار دارد. همچنین کشور‌های متعدد در صدد تدوین قوانین متعدد برای ضابطه‌مند کردن این فضا هستند.

برای مثال طرح قوانین منطبق سازی اینترنت برای کودکان در کشور انگلیس از سال ۲۰۲۰ در حال اجرا است و مطابق با آن بسیاری از پلتفرم‌های حاضر در بازار این کشور، ملزم به ایجاد تغییراتی اساسی در نحوه تعامل خود با کاربران کودک شده‌اند. هدف از این قانون، حفظ حداکثری امنیت آنلاین و حفاظت از حریم خصوصی کودکان و نوجوانان عنوان شده است.

کشوری مانند آمریکا نیز قوانین مستقلی مثل قانون کوپا و سپپا دارد که در آن‌ها میزان دسترسی به اینترنت برای رده‌های سنی مختلف کودکان و نوجوانان مشخص و محدود شده است.

قانون کوپا در راستای حمایت از حقوق کودکان در فضای مجازی، دسترسی کودکان زیر سن قانونی را به موارد آسیب‌رسان در اینترنت محدود می‌کند و قانون سیپا نیز مربوط به سیاست ایمنی اینترنت در مدارس و کتابخانه‌های این کشور و محدودیت دسترسی به اپلیکیشن‌ها می‌شود.

اتحادیه اروپا نیز به‌منظور بهره‌گیری بهتر کودکان از اینترنت، استراتژی با نام «اینترنت بهتر برای کودک» دارد که هدف آن ارائه مهارت‌ها و ابزار‌های دیجیتالی به کودکان برای بهره‌مندی کامل و ایمن از اینترنت عنوان شده و بر تولید محتوای آنلاین خلاقانه و آموزشی برای کودکان و همچنین همرسانی تجربه‌های آنلاین مثبت برای کودکان خردسال تاکید دارد. در همین حال بهره‌گیری از تنظیمات حریم خصوصی متناسب با سن با استفاده از نرم افزار‌های کنترل‌های والدین و همچنین توجه به رتبه‌بندی سنی و طبقه بندی محتوا، در زمره راهکار‌های عملی سند راهبردی کمیسیون اروپا عنوان شده است.

در کشور هند قانونی برای حفاظت از حقوق کودکان در سال ۲۰۲۰ به تصویب رسیده که بر اساس آن بارگذاری و نصب برخی اپلیکیشن‌ها به علت نگرانی از سوءاستفاده از آن‌ها برای ترویج هرزه نگاری کودکان، ممنوع است.

در کشور ایرلند نیز شرکت‌های فناوری ارائه دهنده خدمات آنلاین باید رضایت والدین را برای خدمت رسانی به کودکان جلب کنند و روش‌های فنی و دقیقی را برای کسب اطمینان از درج سن واقعی کودکان در سایت‌های خود به کارگیرند.

در بلژیک و برخی کشور‌های دیگر اتحادیه اروپا هم از عرضه اپلیکیشن‌هایی که دسترسی به گوشی‌ها و تبلت‌های کودکان و کنترل آن‌ها توسط والدین را ممکن کند، حمایت می‌شود.

اگرچه در ایران هنوز قوانین ویژه و به روزی در ارتباط با فضای مجازی کودک و هرزه نگاری در این فضا وجود ندارد، اما تصویب سند صیانت از کودکان در فضای مجازی در شورای عالی فضای مجازی که حکم قانون را دارد، تا حدودی این خلأ را پر کرده و در صورت پیاده سازی کامل آن، می‌توان به ضابطه‌مند شدن فعالیت کودکان و نوجوانان در فضای مجازی امیدوار بود.

آشنایی با چند اپلیکیشن کنترل والدین

اگر نگران امنیت فرزندتان هستید یا می‌خواهید مطمئن شوید که او زمان زیادی را با تلفن خود نمی‌گذراند، برنامه های کنترل والدین زیر  قطعاً ارزش بررسی دارد.

Google Family Link

آیا می دانستید یک برنامه کنترل والدین توسط Google ارائه شده است؟ بله، Google Family Link برنامه‌ای است که به والدین کمک می‌کند فعالیت آنلاین فرزندانشان را مدیریت کنند. این برنامه به والدین اجازه می‌دهد محدودیت‌هایی را برای برنامه‌ها و وب‌سایت‌هایی که فرزندانشان می‌توانند استفاده کنند تعیین کنند، و همچنین به آن‌ها اجازه می‌دهد ببینند که فرزندانشان چه مقدار از وقت خود را صرف استفاده از دستگاه های خود می کنند. Google Family Link می‌تواند ابزار مفیدی برای والدینی باشد که می‌خواهند مطمئن شوند فرزندانشان در فضای آنلاین ایمن هستند. این برنامه برای دستگاه های اندروید و iOS در دسترس است. والدین همچنین می توانند این برنامه را در مرورگر وب خود کنترل کنند.

Kidslox

Kidslox یک برنامه کنترل والدین است که به والدین کمک می کند تا مدت زمان استفاده فرزندان خود از گوشی های هوشمند را مدیریت کنند. این برنامه به والدین اجازه می‌دهد محدودیت‌هایی را برای مدت زمانی که فرزندانشان می‌توانند در دستگاه‌ها صرف کنند، و همچنین به برنامه‌ها و وب‌سایت‌هایی که می‌توانند دسترسی داشته باشند، تعیین کنند. Kidslox همچنین دارای ویژگی هایی است که به والدین اجازه می دهد تا بر فعالیت و مکان فرزندان خود نظارت کنند. Kidslox برای دستگاه های اندروید و iOS در دسترس است.

Boomerang

بومرنگ یک برنامه کنترل والدین است که به والدین کمک می کند تا زمان نمایش فرزندان خود را مدیریت کنند. بومرنگ به والدین این امکان را می‌دهد که محدودیت‌هایی را برای مدت زمانی که فرزندانشان می‌توانند در دستگاه‌هایشان صرف کنند، تعیین کنند و همچنین فعالیت و استفاده از اینترنت فرزندشان را پیگیری کنند. بومرنگ همچنین اطلاعاتی را در مورد فعالیت آنلاین فرزندشان به والدین ارائه می دهد و به آنها کمک می کند تا درک بهتری از آنچه فرزندشان آنلاین انجام می دهد، داشته باشند. این برنامه در App Store برای دستگاه‌های iOS، در Google Play Store برای دستگاه‌های Android و همچنین در فروشگاه Galaxy در دسترس است.

eyeZy

برنامه والدین eyeZy یک راه عالی برای والدین است تا مکان و فعالیت‌های فرزندان خود را پیگیری کنند. استفاده از این برنامه ساده است و به راحتی می توان آن را پیمایش کرد، و برای افرادی که می خواهند در زمانی که از خانه دور هستند سازماندهی شده بمانند، آن را به یک انتخاب عالی تبدیل می کند. این برنامه شامل ویژگی هایی مانند گزارش فعالیت، تاریخچه موقعیت مکانی و یک صفحه پیام است که والدین می توانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.

XNSPY

تمرکز برنامه XNSPY عمدتا بر کنترل والدین یا نظارت بر گروهی از کارمندان است. این برنامه دارای یک کنترل پنلی است که برای نظارت آسان بر دستگاه های مختلف طراحی شده است. در نسخه بدون روت و با روت موجود است. با دیدن کارایی این اپلیکیشن، تصور عمومی این است که توسعه دهندگان آن را به گونه ای طراحی کرده اند که کاربر بتواند همزمان بر دستگاه های شرکت خود نظارت داشته باشد. علاوه بر این، کنترل پنل آن به شما امکان می دهد به راحتی بین تمام دستگاه های اضافه شده به حساب کاربری، سوئیچ کنید.