پژوهشگاه موفقی که از همان ابتدای کار، دانش بنیانی را سرلوحه کاری خود قرار داد

به گزارش پایگاه خبری دانا پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی «ابن سینا» از جمله موفق ترین پژوهشگاه های کشور در نوآوری و کاربردی کردن دستاوردهای پژوهشی در حوزه درمان است، مجموعه ای که از همان ابتدای کار، دانش بنیانی را سرلوحه کاری خود قرار داده بود.

این مرکز به پشتوانه پژوهش ها و نوآوری های خود و در قالب چهار کلینیک فعالیت‌اش را آغاز کرد که کلینیک سقط مکرر آن، نخستین کلینیک تخصصی در این حوزه در کشور بود. ارائه خدمات درمان های جایگزین مانند اهدای جنین و رحم جایگزین نیز موجب شد مرکز درمان ناباروری ابن سینا به عنوان یکی از مراکز ممتاز و پیشرو در کشور شناخته شود. به تدریج، کلینیک های تخصصی دیگر همانند پره-ناتال و اندومتریوز نیز در این مرکز شکل گرفتند و موجب شد فعالیت های این مرکز جامع تر و ممتازتر از گذشته شود.

درحال حاضر مرکز درمان ابن سینا با داشتن ۶ کلینیک و ارائه اغلب خدمات تشخیصی، از جمله آزمایش های سیتولوژی و ژنتیک، سونوگرافی و رادیوگرافی و همچنین ارائه همه مشاوره های مرتبط با باروری، تغذیه، روانپزشکی، ژنتیک و سلامت جنسی، در زمره جامع ترین و برترین مراکز درمان ناباروری کشور قرار دارد و پذیرای بیماران بسیاری از نقاط مختلف ایران و دیگر کشورهای منطقه و جهان است.

پژوهشگاه ابن سینا مسیر تکامل و توسعه را از شکل گیری پژوهشکده ای کوچک در جهاد دانشگاهی در سال ۱۳۷۷ آغاز کرد. در تیرماه ۱۳۷۸ این پژوهشکده به عنوان مرکز تحقیقات بیوتکنولوژی تولیدمثل به تصویب شورای سترش دانشگاه های علوم پزشکی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسید. فعالیت های این مجموعه از ابتدا بر ابعاد مختلف باروری مانند ایمونولوژی، ژنتیک، عفونت ها و غدد تولیدمثل و جنبه های اخلاقی و حقوقی باروری متمرکز بوده است و از نخستین سال های شکل گیری تلاش شد با برگزاری سمینارهای بین رشته ای کشوری، متخصصان و صاحب نظران رشته های مختلف به پژوهش در این زمینه ترغیب شوند.

پژوهش های متعدد و موفق گروه ایمونولوژی تولیدمثل در ارتباط با مسائلی همچون واکنش سیستم ایمنی بدن نسبت به اسپرم و جنین، آنتی بادی ها و سقط مکرر موجب شد مرکز تحقیقات آنتی بادی مونوکلونال شکل گیرد که در سال ۱۳۷۹ این مرکز نیز به تصویب شورای گسترش دانشگاه های علوم پزشکی وزارت بهداشت رسید.

در سال ۱۳۸۴ با توجه به اهمیت یافتن نانوتکنولوژی و نانوبیوتکنولوژی در سیاست گذاری علمی و پژوهشی کشور، پژوهشکده ابن سینا تاسیس مرکز تحقیقات نانوبیوتکنولوژی را به وزارت بهداشت پیشنهاد کرد و تاسیس این مرکز نیز در شورای گسترش دانشگاه های علوم پزشکی به تصویب رسید.

ابن سینا از همان ابتدای کار دانش بنیانی را سرلوحه کاری خود قرار داده بود

مسوولان پژوهشگاه ابن سینا به مرور و با گسترش موفقیت آمیز پژوهش ها در زمینه های مختلف علوم و فناوری های تولیدمثل، در سال ۱۳۸۲ به این نتیجه رسیدند که زمان تحقق چشم انداز اصلی فعالیت ها، یعنی کاربردی کردن دستاوردهای پژوهشی در حوزه درمان فرارسیده است و از این رو، مرکز فوق تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر ابن سینا راه اندازی شد.

پژوهشگاهی که به گفته معاون آموزشی این مجموعه هنگامی که از سال ۱۳۷۷ فعالیت خود را بواسطه حضور نیروهای متخصص و مجرب آغاز کرد، توانست در مدت کوتاهی از یک مرکز تحقیقاتی واقع در یک دفتر کوچک در خیابان انقلاب، تبدیل به پژوهشگاهی بزرگ و دارای سه پژوهشکده بیوتکنولوژی تولیدمثل، پژوهشکده آنتی بادی مونوکلونال و پژوهشکده نانو بیوتکنولوژی شود.

صفورا سلیمانی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا با بیان اینکه، ابن سینا دارای یک مرکز تخصصی درمان ناباروری و سقط مکرر، یک مرکز خدمات تخصصی تولیدمثل حیوانات با عنوان بایوفارم و یک مرکز رشد زیست فناوری در حوزه سلامت است، تاکید کرد: با توجه به تاکیدات رهبر معظم انقلاب در طول سال های اخیر مبنی بر توجه به تولید دانش بنیان سعی این پژوهشگاه نیز حرکت به این سمت بوده است.

وی می گوید: به طور حتم شاید بتوان گفت که یکی از رموز موفقیت پژوهشگاه ابن سینا آن بوده که از همان ابتدای کار دانش بنیانی را سرلوحه کار خود قرار داده است و همواره اساتید ما به این سمت حرکت می کنند که طرح های فناورمحور و کاربردی ارائه کنند که به تولید ختم شود.

معاون پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی ابن سینا، در خصوص تولید آنتی‌بادی‌ها و کیت‌های تشخیصی در این مجموعه توضیح داد: کیفیت آنتی‌بادی مونوکلونال و پلی کلونال و همچنین کیت های تشخیصی تولیدشده در این مجموعه از نمونه خارجی آن بهتر است و بسیاری از مراکز درمانی کشور از این محصول استفاده می کنند.

سلیمانی همچنین با اشاره به تولید انواع کیت های مختلف تشخیصی مورد نیاز کشور در ابن سینا افزود: در کنار این ها تولید پروتئین ها و آنزیم های نوترکیب در پژوهشگاه ابن سینا نیز در دست انجام است.

بهره‌مندی از تجهیزات آزمایشگاهی منحصربفرد

سلیمانی ادامه داد: به عنوان مثال پژوهشگاه ابن سینا جهاد دانشگاهی دارای یک آزمایشگاه حیوانات است که بسیاری از خدمات آن قابل ارائه به مراکز تحقیقاتی کشور است به طوری که از مراکز دارویی کشور نیز سفارشات زیادی به این آزمایشگاه ارائه می شود.

تکثیر گونه و نژادهای خاص موش و خرگوش آزمایشگاهی

معاون پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی، ابن سینا، از این مرکز به عنوان یکی از معدود مراکزی نام برد که در واقع در زمینه فعالیت تکثیر موش های آزمایشگاهی (نود) فعالیت می کند.

سلیمانی افزود: در واقع هم اکنون تکثیر گونه ها و نژادهای خاصی از موش ها و خرگوش ها در کنار یکسری خدمات مربوط به تزریقات حیوانات در مجموعه ابن سینا در حال انجام اس

وی همچنین گفت: در آزمایشگاه های پژوهشگاه ابن سینا خدمات فلوسایتومتری به عنوان روش‌های سلول‌شناسی یا یاخته‌سنجی است که به بررسی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی سلول‌ها یا اجزای مختلف آنها می‌پردازد.

موفقیت در زمینه خدمات کلین روم

اما اتاق تمیز یا کلین روم به محیطی گفته می‌شود که جهت تولید یا تحقیقات علمی و صنعتی در آن فعالیت‌هایی صورت می‌گیرد و در این محیط مقدار آلاینده‌های زیست‌محیطی شامل گرد و غبار، میکروبهای معلق در فضا و بخار مایعات محیطی بسیار پایین‌تر از حد معمول فضای یک محیط بسته است.

معاون پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی، ابن سینا، می گوید: کلین روم موجود در مجموعه ابن سینا به عنوان یک حلقه اتصال بین آزمایشگاه و تولید محسوب می شود و در مجموعه ابن سینا ما کلین روم را برای یکسری اقدامات تحقیقاتی که با حوزه مهندسی بافت و پزشکی بازساختی سروکار دارد انجام می دهیم.

سلیمانی افزود: در واقع بخشی از فرآیند تهیه و تولید کیت های دقیق و حساس مورد استفاده در درمان سرطان در همین کلین روم انجام می شود.

به گفته وی، تمام این خدمات از قابلیت استفاده برای مراکز مختلف پژوهشی کشور برخوردار است و کافی است به آنها به این مجموعه پژوهشی درخواست دهند تا امکانات مورد نیاز برای آنها فراهم شود.

برنامه‌های آموزشی مهارت‌محور

معاون پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی، ابن سینا با تاکید بر اینکه، در مجموعه ابن سینا هدف اصلی حوزه های پژوهش، آموزش و درمان دست در دست یکدیگر و انجام کار به بهترین شکل ممکن است گفت:نتیجه پژوهش در درمان و آموزش استفاده می شود و البته شاید بتوان گفت که مکمل این دو نیز آموزشی است که در پشت این بستر کاری وجود دارد.

سلیمانی با تاکید براینکه، برنامه های آموزشی در پژوهشگاه ابن سینا بر پایه مهارت محوری است افزود: به هرحال سعی کرده ایم که به شکلی دوره ها را تدوین کنیم که بتوان گره از یک مشکل و مسئله ای رفع کرد یا فردی که این دوره ها را می بیند بتواند بعد از آن یک بازار کار مناسبی داشته باشد.

وی می گوید: در حقیقت حاصل نیازسنجی هایی که در سطح مرکز تحقیقاتی و مراکز درمان ناباروری انجام می شود برگزاری یکسری دوره های جدیدی بوده است که در پژوهشگاه ابن سینا تدوین و تالیف شده و در حال پیاده سازی است.

معاون پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی، ابن سینا، افزود: در کنار اینها بحث تحصیلات تکمیلی و آموزش دانشجوی جنین شناسی یا بیولوژی تولیدمثل تا مقطع دکتری و همچنین جذب فلوشیپ ناباروری را از طریق آزمون سراسری در پژوهشگاه ابن سینا زیر نظر وزارت بهداشت راه اندازی کرده ایم.

استقبال از آموزش فلوشیپ لاپاراسکوپی

سلیمانی در ادامه یکی دیگر از موفقیت های آموزشی پژوهشگاه ابن سینا را آموزش فلوشیپ لاپاراسکوپی توسط اساتید کلینیک آندومتریوز این مجموعه عنوان کرد و افزود: بسیار از این آموزش ها استقبال شده چراکه لاپاراسکوپی شامل یک روند عمل جراحی بسیار کم تهاجمی تر نسبت به عمل های باز است.

به گفته وی، بخش های جراحی در دنیا هم اکنون به سمت استفاده هرچه بیشتر از تکنیک لاپاراسکوپی سوق یافته است چراکه به نوعی بازگشت و دوره نقاهت کوتاهتر و البته آسیب بیمار نیز در عمل جراحی بسیارکمتر خواهد بود.

سلیمانی می گوید: ما سعی کرده ایم در پژوهشگاه ابن سینا برای متخصصان زنان و زایمان دوره های کوتاه مدت دوماهه و شش ماهه تعریف کنیم که بتوانند آنها این آموزش ها را در حد مقدماتی و پیشرفته ببینند.

وی افزود: در کنار آن همچنین در پژوهشگاه ابن سینا سعی شده است برای همکاران پرستار و ماما آموزش لازم تدارک دیده شود چراکه پرستاری که در کنار دست جراح لاپاراسکوپیست قرار می گیرد باید از آموزش های لازم برخوردار باشد در دنیا الان بحث اد- لاپاراسکوپی بسیار مطرح و بورس است و این آموزش ها به هرحال می تواند برای همکاران پرستار بسیار مفید واقع شود.

معاون پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی، ابن سینا، در ادامه همچنین راه اندازی و برگزاری دوره آموزشی درمان ناباروری با روش IUI را از دیگر دوره های آموزشی مفید پژوهشگاه ابن سینا برای متخصصین زنان و زایمان عنوان کرد.

سلیمانی می گوید:در واقع این روش یکی از روش های ساده و گسترده درمان ناباروری است که از این طریق اسپرم گرفته می شود و سپس شسته شده و به داخل حفره رحم تزریق می شود و با انجام این روش ناباروری، تماس تخمک و اسپرم در داخل رحم ایجاد و احتمال بارداری افزایش خواهد یافت.

مراکز سطح دو ناباروری بازار بسیار مناسب جذب متخصصان زنان و زایمان

معاون پژوهشگاه فن آوری های نوین علوم زیستی جهاد دانشگاهی، ابن سینا، همچنین با بیان اینکه، در حال حاضر ۱۱۰ مرکز درمان ناباروری سطح سه در کشور وجود دارد، تصریح کرد:هم اکنون با توجه به اینکه یکی از برنامه های وزارت بهداشت توسعه مراکز سطح دو ناباروری که عمدتا برای تقویت سیستم ارجاع به مراکز سطح سه راه اندازی شده اند، در مناطق محروم کشور است این می تواند زمینه ساز یک بازار کار مناسب برای متخصصان زنان و همچنین تکنسین ها و ماماها باشد.

سلیمانی با بیان اینکه، سعی مجموعه ابن سینا تمرکز بر ارائه آموزش های مورد نیاز مراکز سطح دو مراکز ناباروری است افزود: به عنوان مثال تکنسین هایی که می توانند دوره آموزشی آندرولوژی یا اختلالات ناباروری درمردان را ببینند می توانند در آزمایشگاه های آندرولوژی این مراکز مفید واقع شوند یا این آموزش برای ارولوژیست هایی که باید بحث آندرولوژی را به عنوان یک تخصص ویژه طی کنند بسیار قابل استفاده خواهد بود.