۲۹ آذر؛ در تاریخ چه گذشت؟

امروز ۲۹ آذر برابر با ۲۰ دسامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویدادها:

۶۹ - ایرانیان برگردن ژنرال شکست خورده رومی یوغ گذاردند

بیستم دسامبر سال ۶۹ میلادی فلاویوس وسپاسیانVespasinus فرماندار کل متصرفات روم در شرق و پس از شکست دادن نیروهای ویتلیوسVitellius (سومین امپراتور موقت در طول یک سالی که از خودکشی نرون گذشته بود) وارد رم شد و سنای روم رای به امپراتور شدن او داد. وسپاسیان همان روزی که از سنای روم رای موافق گرفت ضمن نامه ای که برای بلاش یکم شاه ایران فرستاد ضمن تشکر از وعده کمک نظامی، نوشت که به این کمک دیگر نیازی ندارد. در پی خودکشی نرون امپراتور روم، تنی چند از ژنرالهای رومی ازجمله وسپاسیان (وسپاسیانوس) که در مصر بود خواستار جانشینی او شده بودند سنای روم تا اتخاذ تصمیم نهایی، نخست گالبا، سپس اتو و آنگاه «ویتلویس» را امپراتور موقّت کرده بود. سپاه شرقی روم از امپراتورشدن وسپاسیان اعلام حمایت کرده بود. تعدّد متقاضیان امپراتوری روم این امپراتوری را وارد یک جنگ داخلی کرده بود. در این میان ویتلیوس سومین امپراتور موقت آماده جنگ با وسپاسیان شده بود و درخواست وسپاسیان از بلاش برای دفع این فرد بود. بلاش وعده فرستادن ۴۰ هزار نظامی داده بود. وسپاسیان که قبلا با ۶۰ هزار نظامی برای سرکوب شورش یهودیان به شرق آمده بود بدون نیاز به نیروی بیشتر، ویتلیوس را از سر راه خود برداشته بود. وی در طول ده سال (۶۹ تا ۷۹ میلادی) که بر امپراتوری روم حکومت کرد با ایران مناسبات حسنه داشت.

در دوران نرون Nero ـ در سال ۶۲ میلادی، ارتش ایران سپاه اعزامی روم به آناتولی شرقی مرکب از لژیونهای ۴ و ۱۲ به فرماندهی «لوسیوس پائه توسLucius Paetus» را شکست داده و مجبور به تسلیم شدن کرده و بر گردن پائه توس یوغ (چوبی که برگردن دو گاو موازی هنگام شخم زدن می گذارند) نهاده بود تا درس عبرت شود. در پی این شکست و انتصاب تیرداد - شاهزاده اشکانی به حکومت ارمنستان میان دو ابرقدرت وقت صلح برقرار شده و دولت ایران از تحریک قوم فرانک و حاکم ساموساتا Samosataبرضد روم دست برداشته بود.

۱۳۸۱ - انقلاب کشاورزان انگلیسی در اوج خود

انقلاب کشاورزان انگلیسی که از بزرگترین انقلابات قرون وسطی در اروپا بود در دسامبر سال ۱۳۸۱ به اوج خود رسید و کارگران و مردم کم درآمد هم به آنان پیوستند. کشاورزان خواستار سهم بیشتری از محصولات کشاورزی و در مورد اراضی استیجاری کشاورزی، خواهان کاهش اجاره بهای این اراضی بودند، کارگران دستمزدی بیشتری می خواستند و طبقه کم درآمد هم خواستار لغو مالیات سرانه و تبدیل آن به مالیات بر درآمد بود.

۱۹۱۷ - دو ماه پس از انقلاب بلشویکی روسیه، لنین پیشنهاد ایجاد یک پلیس امنیتی جهت شناسایی و دستگیری مخالفان نظام کمونیستی را تایید کرد و این سازمان به نام «چِکا» تاسیس شد که وظایف آن بعدا به کا. گ. ب داده شد.

۱۹۵۱ - نخستین نیروگاه برق اتمی در جهان

۲۰ دسامبر ۱۹۵۱ (۵۸ سال پیش در ۲۹ آذرماه) نخستین ژنراتور تولید برق با استفاده از نیروی اتم در ۳۰ کیلومتری شهر «آرکو» واقع در ایالت کوهستانی آیداهو آمریکا آغاز بکار کرد. نام این نیروگاه را «ای. بی. آر ـ ۱» به معنای نخستین رآکتور تجربی تولید نیروی برق گذاردند. این نیروگاه تا سال ۱۹۶۴ سرگرم بکار بود. صدها نیروگاه بعدی که در گوشه و کنار جهان ساخته شده است بر همان پایه کار می کنند.

۱۹۷۱ - کورت والدهایم وزیر امورخارجه اتریش با رای شورای امنیت، دبیرکل سازمان ملل شد. وی بعدا به ریاست جمهوری اتریش نیز انتخاب گردید.

۱۹۷۱ - پایان جنگ هند و پاکستان بر سر استقلال بنگلادش

۱۹۸۹ - لشکرکشی آمریکا به پاناما برای دستگیری ژنرال نوریه گا

۲۰ دسامبر سال ۱۹۸۹ نیروهای اعزامی جورج بوش (پدر) رئیس جمهوری وقت آمریکا مرکب از ۹ هزار و پانصد نفر با کمک هزاران تن نظامیان آمریکایی مستقر در منطقه کانال پاناما (جمعا ۲۷ هزار نظامی) حمله خودرا به واحدهای ژنرال مانوئل نوریه گا رئیس وقت دولت پاناما را آغاز کردند که در آمریکا متهم به معاونت درصدور کوکایین و مانی لاندری (تبدیل غیر قانونی پول) شده بود. نوریه گا متولد سال ۱۹۳۴ از جوانی در ارتش پاناما فعالیت داشت و به اظهار آگاهان، با کمک آمریکا به قدرت رسیده بود. اسناد منتشره حاکی از آن بوده است که نوریه گا سالها حقوق بگیر «سیا» بود و هر سال یکصد هزار دلار دریافت می کرد. وی در آمریکا آموزش کار اطلاعاتی دیده بود.

۱۹۹۹ - بازگشت حاکمیت چین بر "ماکائو" پس از چهار قرن استعمار پرتغال

۱۲۹۰ ش - هجوم روس‏ها به تبریز و گیلان پس از اولتیماتوم به دولت ایران

پس از اولتیاتوم روسیه به دولت ایران برای اخراج مورگان شوستر، کارشناس اقتصادی آمریکایی در ایران، دولت ایران این اولتیماتوم را در ۲۸ آذر ۱۲۹۰ ش پذیرفت. اما پذیرش ذلت‏بار اولتیماتوم روس‏ها که به امید پایان یافتن زیاده‏خواهی‏ها و بهانه‏گیری‏های دولت روسیه انجام گرفت، نه تنها مشکلی را حل نکرد، بلکه دامنه تجاوزات آنها را گسترش داد. در این میان، شهر تبریز که به علت مقاومت دلیرانه در برابرعناصر وابسته به روس‏ها از جمله محمدعلی شاه، بیش از دیگر شهرها مورد خشم روس‏ها بود، در سحرگاه این روز برابر با ۲۹ ذی‏حجه ۱۳۲۹ ق، آماج حملات قزاق‏های روس قرار گرفت. روس‏ها به بهانه بی‏احترامی پاسبان نظمیه تبریز به مامور روسی، کشتار مردمِ شهر را آغاز نمودند و نقاط حساس شهر را به تصرف خود درآوردند. سپس به تاراج اموال مردم و قتل آنان پرداخته و هرگونه مقاومتی را با تفنگ پاسخ دادند. روس‏ها در روزهای بعد این جنایات خود را ادامه داده و در دهم دی ماه آن سال برابر با عاشورای ۱۳۳۰ ق، ثقه الاسلام تبریزی، عالم بزرگ شهر را به دار زدند. همزمان با تبریز، روس‏ها به گیلان نیز یورش بردند و جنایات مشابهی را رقم زدند. آنان به هر کس که مشکوک می‏شدند، می‏کشتند و از ارتکاب هرنوع ظلم و خشونت، دریغ نکردند. در این حال مردم رشت بنابر فتوای مراجع، از خرید کالاهای روسی و انگلیسی خودداری می‏کردند و از مقاومت در برابر نیروهای روس، غافل نبودند. اما روس‏ها این استقامت عمومی را با قتل مردم به طرق مختلف پاسخ دادند.