به گزارش پایگاه خبری دانا امروز ۱۵ اسفند برابر با ۶ مارس تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.
رویداد ها:
۱۰۷۹ - زمانی که «خیام» تنظیم تقویم خورشیدی را تکمیل کرد
تقویم هجری خورشیدی که مورد استفاده ما ایرانیان است، ششم مارس ۱۰۷۹ میلادی (برابر با پانزدهم اسفندماه در آن سال، و امسال ۱۶ اسفند) توسط حکیم عمر خیام نیشابوری تکمیل شد که به تقویم جلالی معروف گردیده است، زیرا که در زمان حکومت جلال الدین ملکشاه سلجوقی تنظیم شده بود.
این تقویم دقیق تر از تقویم میلادی است که آن هم خورشیدی است، زیرا که عدم دقت آن هر ۳۷۷۰ سال، یک روز است و تقویم میلادی هر۳۳۳۰ سال.
عمر خیام که در سال ۱۰۴۴ میلادی به دنیا آمد و در سال ۱۱۲۴ درگذشت نه تنها ریاضی دان و آگاه از علم هیات (فضا - ستارگان) بود بلکه در فلسفه، پزشکی و شعر نیز شهرت جهانی دارد و رباعیات او که در سال ۱۸۳۹ به انگلیسی ترجمه شده هنوز هر سال تجدید چاپ می شود. آثار دیگر او از جمله «نوروز نامه» و «رساله در وجود» معروفند. عمر خیام با همه علاقه ای که به زادگاهش نیشابور داشت؛ در طول حیات خود چند سفر تحقیقاتی به اصفهان، سمرقند، بخارا و ری کرده بود. وی با این که به کار دولتی علاقه نداشت، دعوت شاه وقت را برای ساختن رصدخانه ری پذیرفت.
۱۵۲۱ - فردیناند ماژلان Ferdinand Magellan در گردش با کشی به دور دنیا به جزیره گوام Guam رسید و آن را ملک پادشاه اسپانیا اعلام کرد که نزدیک به سه قرن بعد دولت آمریکا آن را از چنگ اسپانیا بیرون اورد و با این که تا آمریکا هزاران کیلومتر فاصله دارد به نوعی ضمیمه خود ساخت.
۱۷۱۴ - پایان جنگهای سیزده ساله در اروپا
جنگهای ۱۳ ساله اروپا در ۱۴ مه ۱۷۰۲م به تحریک انگلستان و پس از بروز اختلافاتی درباره سلطنت در اسپانیا آغاز شد. در این سال و بر اساس قرارداد موسوم به "تجزیه" قرار بود با مرگ پادشاه اسپانیا، تاج و تخت آن به فرمانروای اتریش برسد که ادعای فرانسه برای پادشاهی بر اسپانیا، باعث شعلهور شدن جنگی شد که ۱۳ سال بطول انجامید و در جریان آن، هزاران نفر از نیروهای طرفین، جان خود را از دست دادند. جنگهای سیزده ساله میان فرانسه و اسپانیا از یک سو و دولتهای عضوِ اتحاد کبیر لاهه یعنی انگلیس، هلند و آلمان از سوی دیگر روی داد. این جنگها سرانجام در ۶ مارس ۱۷۱۴م به موجب معاهده راش تات که میان شارل ششم، امپراتور پروس و اتریش و لویی چهاردهم شاه فرانسه به امضا رسید، خاتمه پذیرفت.
۱۷۸۰ - دو شاه در یک زمان در ایران!
از درگذشت کریم خان زند که در طول حیات راضی نشده بود او را شاه بخوانند و تا پایان عمر عنوان «وکیل مردم» را حفظ کرده بود و از زندگی توده مردم دور نشده بود، دو برادرش زکی خان و صادق خان، هر دو خود را جانشین او و «شاه ایران» اعلام کردند. زکی خان در شیراز خود را شاه خوانده بود و صادق خان در ششم مارس ۱۷۸۰ (روزی چون امروز در ۲۲۶ سال پیش) درکرمان اعلام پادشاهی کرد.
هنگام در گذشت کریم خان، صادق خان در بصره بود تا از این منطقه در برابر حمله احتمالی عثمانی دفاع کند. او پس از اطلاع از مرگ کریم خان با شتاب عازم شیراز پایتخت آن زمان ایران شده بود تا بر جای برادر بنشیند که چون زکی خان قبلا پادشاهی خود را اعلام کرده و او را به شیراز را نداده بود روانه کرمان شد و در این شهر اعلام پادشاهی کرد و کرمان را پایتخت خود قرار داد.
علی مرادخان زند، یک سرکرده دیگر، با استفاده از این وضعیت، در منطقه ای دیگر اعلام پادشاهی کرد و در صدد بر انداختن دو شاه زند بر آمد و چون صادق خان را ضعیفتر تشخیص داد به جنگ او شتافت که در این جنگ صادق خان اسیر و کشته شد.
پس از این پیروزی، چون جعفر خان پسر صادق خان با علی مراد خان از در دوستی در آمده بود، فاتح جنگ وی را حکومت کرمان داد.
لطفعلی خان زند آخرین امیر زندیه پسر جعفر خان بود که پس از یک مقاومت جانانه در کرمان، در ارگ بم دستگیر و به دست آغا محمد خان قاجار افتاد و مقتول شد.
درگیری سران زند بر سر قدرت باعث سلطه قاجارهای مغول تبار بر وطن ما و رو به زوال و انحطاط گذاردن امپراتوری پهناور ایران (ایران زمین) شد که در دو قرن گذشته و تا به امروز، قدرت های وقت جهان با تمام نیرو مانع از احیاء آن شده اند.
۱۸۹۶ - نخستین اتوموبیل که «چارلز کینگ» آن را رانندگی می کرد و مردم آن را درشکه بدون اسب می نامیدند در شهر دیترویت ـ مرکز اتومبیلسازی آمریکا به حرکت درآمد.
۱۸۹۹ - ثبت آسپرین به عنوان دارو
ششم مارس ۱۸۹۹ فلیکس هوفمان شیمیدان «آسپرین» را به عنوان داروی ضد درد، ضد التهاب اعضای داخلی بدن و ضد تب به ثبت داد . او دو سال پیش از آن( ۱۰ اوت ۱۸۹۷ ) ماده آسپرین «اسید استیل سالی سیلیک Acetylsalicylic» را خارج ساخته بود و به خاصیت دارویی آن پی برده بود. آسپرین از همان زمان بدون نسخه دکتر به فروش می رسید و در اندک مدتی در همه جهان توزیع شد. از سال ۱۹۷۱ هر سال یک خاصیت تازه آسپرین کشف شده است. از مهمترین خواص این داروی اسیدی رقیق سازی خون و جلوگیری از لخته شدن آن است که توصیه شده افراد مستعد به حمله قلبی و سکته مغزی آن را باخود داشته باشند.
۱۹۴۵ - روزی که هواداران دکتر مصدق در بهارستان کشتار شدند
پانزدهم اسفند سالروز تیراندازی به مردم در میدان بهارستان در سال ۱۳۲۳ خورشیدی ( ششم مارس ۱۹۴۵) است.
در این روز بسیاری از مردم و دانشجویان دانشگاه تهران به خانه دکتر مصدق که دو روز پیش از آن، جلسه مجلس را به حالت اعتراض ترک گفته بود رفته بودند و او را به اصرار به مجلس باز گردانده بودند.
در میدان بهارستان ماموران فرمانداری نظامی به سوی انبوه مردم که هنوز در خارج از مجلس به حمایت از دکتر مصدق شعار می دادند آتش گشودند و جمع کثیری را مقتول و مجروح ساختند.
در پی این تیراندازی، مردم از بیرون و نمایندگان مجلس از داخل دولت را تهدید به ادامه تظاهرات و اقدامهای دیگر کردند که برای حل مسئله و رفع تشنج، همان روز ژنرال گلشائیان از ریاست فرمانداری نظامی تهران و حومه برکنار شد.
دکتر مصدق سیزدهم اسفند ۱۳۲۳ در پی یک کشمکش چند ماهه با نماینگان موافق دادن امتیاز بهره برداری از منابع کشور به خارجیان و نیز مخالفان محدود شدن قدرت شاه، پس از این که پیشنهاد او درباره اعلام جرم علیه مقامات فاسد با مخالفت رو به رو شد، جلسه مجلس را به حالت اعتراض ترک کرده بود.
دکتر مصدق در هفتم آبان ۱۳۲۳ پس از آن که شنید دولت وقت می خواهد امتیازهای صنعتی و معدنی و اداره امور مالی کشور را به خارجیان بدهد و از جمله نفت شمال را در اختیار شوروی بگذارد ضمن نطق تندی با دادن هرگونه امتیازی به خارجیان مخالفت کرده بود و در این زمینه آنقدر پافشاری کرده بود که در جلسه یازدهم آذر همان سال طرح منع مقامات دولتی از واگذاری هرگونه امتیازی در زمینه نفت به شرکتها و دولتهای خارجی از تصویب گذشت که طبق آن برای متخلفان از این قانون، مجازاتی برابر سه تا هشت سال زندان و انفصال ابد از خدمات عمومی تعیین شده بود.
دور شدید مخالفت نمایندگان طرفدار قدرت شاه با دکتر مصدق از ۲۳ آبان همان سال (سال ۱۳۲۳) آغاز شده بود. روز ۲۱ آبان، سه روز پس از کناره گیری ساعد از نخست وزیری، مجلس رای تمایل به نخست وزیرشدن دکتر مصدق داده بود و در پی این ابراز تمایل، ۲۳ آبان شاه با دکتر مصدق ملاقات کرد تا او را به عنوان نخست وزیر معرفی کند. دکتر مصدق در این ملاقات که در کاخ مرمر انجام شد شرایط خود برای قبول سمت نخست وزیری را با شاه در میان گذارد؛ ازجمله محدودشدن اختیارات شاه به همان حد که در قانون اساسی آمده بود و عدم مداخله او در تعیین وزیر جنگ و تبدیل واژه جنگ در نام این وزارتخانه به «دفاع ملی» و منع کامل درباریان، اطرافیان و بستگان شاه از مداخله در امور دولت و نوشتن هرگونه توصیه به مقامات. شاه از پذیرفتن این شرایط خودداری کرد و دکتر مصدق هم انصراف خود را از نخست وزیر شدن به مجلس اعلام داشت و از آن روز تا ۱۳ اسفند و قهر کردن مصدق از مجلس، مخالفت نمایندگان طرفدار قدرت شاه و دادن امتیاز به خارجیان با وی شدت یافته بود.
روایت است که دکتر مصدق در ملاقات ۲۳ آبان ۱۳۲۳ به شاه گفته بود که اگر نخست وزیر باشد و توصیه ای از درباریان به مقامهای دولتی برسد توصیه نامه را در روزنامه ها منتشر خواهد ساخت.
چند سال بعد که شاه بر اثر فشار مردم مجبور شد ورقه نخست وزیری دکتر مصدق را امضاء کند می دانست که زود و یا دیر اختیارات او را مخصوصا در امور ارتش محدود خواهد ساخت و به نفوذ نزدیکان او در امور دولتی، معاملات و مقاطعه های دولتی (مزایده و مناقصه ها) و صدور امتیازها پایان خواهد داد.
۱۳۳۷ - روزی که ایران دارای سازمان «هواشناسی» شد
۱۵ اسفند سال ۱۳۳۷ (در آن سال برابر با ششم مارس ۱۹۵۹ میلادی) دکتر محمدحسن گنجی استاد جغرافیای دانشگاه تهران برای ایران «سازمان هواشناسی» به وجود آورد و از آن پس رسانه های کشور به طور روزانه دارای گزارش وضع هوا شدند. تا آن زمان، ایران دارای چند هواشناس بود که در فرودگاه مهراباد مستقر بودند و کارشان تنها دادن وضعیت هوا به خلبانان هواپیما ها بود. به تصمیم دکتر گنجی که یک ایراندوست خراسانی بود، تا سالها به روزنامه هایی که در «گزارش هوا»، دریای مازندران را «خزر» می نوشتند؛ گزارش پیش بینی وضع هوا داده نمی شد.
۱۳۵۲ - نبرد مرزی بین ایران و عراق مجدداً تکرار شد. طبق گزارش مقامات نظامی در این نبرد ۵۶ سرباز و افسر عراقی کشته شده اند.
۱۹۷۵ - سازش ایران و عراق در مارس ۱۹۷۵ در الجزایر
ششم مارس ۱۹۷۵ و در حاشیه نشست سران کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) که در الجزایر برگزارشده بود، با میانجیگری «حواری بومدین» رئیس جمهور وقت الجزایر، شاه با صدام حسین (در آن زمان معاون رئیس جمهور عراق) ملاقات کرد، پیرامون اختلافات طولانی دو کشور که چندین بار باعث زد و خوردهای خونین مرزی و کشانده شدن کار به شواری امنیت شده بود مذاکره شد و درپایان مذاکرات اعلامیه ای به امضای هرسه صادر شد که حکایت از سازش و رفع اختلافات می کرد و مقرر می داشت که نمایندگان دو دولت بعدا بنشینند و مرزهای مشترک را برپایه پروتکلهای پیشین و در مورد شط العرب (اروندرود) با توجه به ضابطه جهانی خط القعر (تالوگ) بازنگری و سازشنامه تنظیم کنند که این سازشنامه تنظیم و ۱۳ جون (ژوئن) همان سال امضا و از ۲۶ دسامبر قطعی شده بود.
مرور زمان نشان داد که پنج سال و چند ماه بعد از آن، صدام حسین که شهرت دشمنی خونی با ایران و هرچه ایرانی [و به اظهار خودش؛ فارس] داشت سازشنامه را که طبق قاعده اسناد بین المللی نمی توان یکجانبه ملغی ساخت ابطال کرد و متعاقب آن دست به تعرض نظامی به ایران زد که جنگ دو کشور هشت سال طول کشید.
مورخان و اصحاب نظر در دهه یکم قرن ۲۱ بارها به جمهوری اسلامی ایران یادآور شده اند که تا شرایط مساعد آن دولت در عراق است، محکم کاری و مسائل فی مابین را ریشه کنی کند و گرنه تجدید اختلافات و زد و خوردها در آینده و فرداهای دور بعید نیست.
۲۰۰۶ - خودکشی رئیس جمهور سابق صربهای کرواسی در زندان
دیوان داوری لاهه (دادگاه بین الملل) ششم مارس ۲۰۰۶ اعلام کرد که میلان بابیچ Milan Babic روز پیش از آن (پنجم مارس) در سلول خود در زندان شونینگن ویژه نگهداری محکومان و بازداشتی های دادگاه بین المللی و واقع در حومه شهر لاهه (هلند) خودکشی کرده و جسدش جهت تشخیص علت مرگ و صدور پروانه دفن به پزشکی قانونی منتقل شده است. ظاهرا میلان خود را حلق آویز کرده بود. وی که پس از اعلام استقلال کرواسی (یکی از اعضای سابق کنفدراسیون یوگوسلاوی) در سال ۱۹۹۱، استقلال صربهای کرواسی را اعلام داشته و به ریاست جمهوری آنان (جمهوری کرایینا) انتخاب شده بود بعدا به اتهام ارتکاب جنایت جنگی و نقض حقوق بشر در دادگاه بین المللی لاهه محاکمه و در سال ۲۰۰۵ با توجه به اعتراف و ابراز ندامت از عمل خود با رعایت چند درجه تخفیف به ۱۳ سال زندان محکوم شده بود. طبق پرونده اتهامی، در طول چهار سال ریاست میلان بر جمهوری صربهای کرواسی (جمهوری کرایینا)، به تصویب وی بسیاری از کرواتها و بوسنیایی های منطقه صرب نشین کرواسی مقتول و شکنجه شده بودند. میلان که قبل از فروپاشی کنفدراسیون یوگوسلاوی یک دکتر دندانپزشک بود هنگام مرگ ۵۰ ساله بود. وی که یک کمونیست و حامی جهان وطنی بود، پس از آغاز کار فروپاشی کنفدراسیون یوگوسلاوی، به ناسیونالیست های صرب پیوسته بود تا دست کم صرب های یوگوسلاوی را یکپارچه نگهدارد که به علت مداخله «ناتو» موفق نشد. او در جلسات دادگاه گفته بود که اگر خشونت از او سرزده به خاطر وطندوستی و احساسات ملی بوده که نمی خواسته یوگوسلاوی به آن گونه و به تحریک و خواست خارجی متلاشی شود.
