به گزارش پایگاه خبری دانا، گروه دانش و فناوری:
هوای تهران و بسیاری از کلان‌شهرهای ایران در فصول سرد به حدی آلوده می‌شود که گویی یک پتوی نامرئی از ذرات سمی و گازهای گلخانه‌ای بر روی شهر کشیده شده است. در کنار راهکارهای اساسی مانند توسعه حمل و نقل پاک و اصلاح سوخت، اکنون صحبت از یک تکنولوژی جسورانه به میان آمده است: جذب مستقیم کربن از هوا (Direct Air Capture یا DAC). این فناوری در حقیقت شبیه به یک "درخت مصنوعی" غول‌پیکر عمل می کند که به طور فعال دی‌اکسیدکربن (CO2) را مستقیماً از اتمسفر می‌مکد.
فناوری جذب کربن چگونه کار می کند؟
دستگاه‌های DAC با استفاده از فن‌های بزرگ، هوا را به داخل سیستم می‌کشند. این هوا از روی موادی خاص (مانند محلول‌های قلیایی قوی یا غربال‌های مولکولی) عبور داده می‌شود که به طور انتخابی مولکول‌های CO2 را به دام می‌اندازند. پس از اشباع این مواد، با اعمال حرارت (معمولاً بین 80 تا 120 درجه سانتیگراد)، CO2 خالص و فشرده شده آزاد می‌شود. حالا این سؤال پیش می‌آید که با این گاز جمع‌آوری شده چه باید کرد؟
سرنوشت کربن جذب شده:
ذخیره‌سازی دائمی:
CO2 را می‌توان به صورت تحت فشار به عمق زمین (مثلاً در سفره‌های آب شور یا میادین نفتی تخلیه شده) تزریق کرد تا برای همیشه از چرخه اتمسفر خارج شود.
استفاده و بازیافت:
این کربن می‌تواند به عنوان ماده اولیه در صنایع مختلف استفاده شود. برای مثال، از آن برای تولید سوخت‌های مصنوعی، کربنات‌ها برای ساخت مصالح ساختمانی و حتی در صنایع غذایی و نوشابه‌سازی استفاده کرد.
آیا این فناوری برای ایران عملی است؟
پتانسیل‌ها:
ایران دارای میادین نفتی و گازی زیادی است که می‌توانند به عنوان سایت‌های بالقوه برای ذخیره‌سازی کربن مورد استفاده قرار گیرند.
وجود صنایع انرژی‌بر (مانند پتروشیمی و فولاد) که منابع اصلی تولید CO2 هستند، می‌تواند این فناوری را به یک ضرورت تبدیل کند.
چالش‌های عظیم:
هزینه گزاف:
این فناوری در حال حاضر بسیار پرهزینه است. برآوردها نشان می‌دهد جذب هر تن CO2 با تکنولوژی فعلی بین ۶۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار هزینه دارد. این یعنی جذب کربن ناشی از یک خودروی معمولی در سال، می‌تواند هزاران دلار هزینه داشته باشد.
مصرف انرژی بالا:
فرآیند جذب و بخصوص آزادسازی کربن، به انرژی زیادی (معمولاً برق) نیاز دارد. اگر این برق از سوخت‌های فسیلی تأمین شود، ممکن است بخشی از CO2 تولید شده، خود فرآیند جذب را خنثی کند.
مقیاس کوچک:
حتی بزرگترین کارخانه‌های جذب کربن جهان در حال حاضر تنها قادر به جذب چند ده هزار تن CO2 در سال هستند. این در حالی است که تنها تهران سالانه **دهها میلیون تن** CO2 تولید می کند.
سخن پایانی:
فناوری جذب کربن یک معجزه فوری برای حل مشکل آلودگی هوای ایران نیست. این فناوری بیشتر شبیه به یک "سیستم اضطراری" برای سیاره زمین است. در اولویت اول، ایران باید تمام تمرکز خود را بر روی کاهش تولید کربن در منبع(خاموش کردن موتورخانه‌های آلاینده، نوسازی ناوگان حمل و نقل و توسعه انرژی‌های پاک) بگذارد. سرمایه‌گذاری در فناوری جذب کربن می‌تواند یک برنامه بلندمدت و مکمل برای این راهکارهای اصلی باشد، نه جایگزین آن‌ها.
