خبرگزاری علمی و آموزشی دانا، در راستای اهداف خود، به سراغ مدارس سرشناس تهران رفته است. مدارسی که گرچه نقش پررنگی در تربیت نسل های مختلف شهروندان اثر گذار کشور داشتند ولی کمتر از سوی عموم مردم شناخته شده اند.
به گزارش گروه آموزش خبرگزاری دانا (دانا خبر)، مدرسه دخترانه معلم، مدرسه ای با ساختمانی نه چندان بزرگ در غرب شهر تهران است. آنچه از برنامه های آموزشی این مدرسه بیش از همه به چشم می آید، توجه به آموزش مهارت های فرهنگی و هنری در دانش آموزان است. به خاطر شرایط مدرسه که برمبنای راحتی دختران در محیط آموزشی طراحی شده است، نتوانستیم تصاویر زیادی از فضای شاد مدرسه داشته باشیم.
آن چه در ادامه می خوانید، گفت و گوی خبرنگار ما با مدیر این مجموعه، عذرا قبا است.
درباره تاریخ تاسیس این مدرسه بفرمایید.
مدرسه دخترانه معلم، سال 1371 تاسیس شد. ابتدا راهنمایی داشتیم ولی بعد از سال 1378، دوره دبستان هم به آن اضافه شد. در حال حاضر، پیش دبستانی، دبستان و دوره نخست متوسطه را در مدرسه داریم. فعلا به دلیل کمبود فضا فعلا دوره دوم متوسطه نداریم ولی اگر خدا بخواهد در ادامه همین دوره اول متوسطه که داریم، در دوره دوم هم دانش آموز می گیریم.
شما یک مدیر موفق زن هستید. بد نیست درباره سوابق کاری و تجربه های خودتان هم بفرمایید.
فارغ التحصیل رشته شیمی از دانشگاه تهران هستم. از سال 55 و پس از فارغ التحصیلی به بعد جسته و گریخته کار فرهنگی انجام داده ام. به دلیل این که همسرم در شهرهای مختلف مسوولیت های اجتماعی داشت، گاهی ناچار می شدیم چند سال از تهران برویم. این ایامی که در شهرستان ها بودم، به صورت پاره وقت با مدارس همکاری داشتم. بعد از آن که به تهران برگشتیم، به دلیل تولد آخرین فرزندم، چند سال خانه دار بودم تا فرزندم را به مدرسه بفرستم. بعد دوباره کار کردم و باز هم به دلیل شرکت دیگر فرزندم در کنکور سراسری و برای آماده کردن فضای خانه، ترجیح دادم که کار نکنم. بعد از سال 1385، تصمیم گرفتم که به صورت تمام وقت در مدرسه باشم. اما از سال 1371 به عنوان موسس در فعالیت های این مدرسه حاضر بودم.
درباره نحوه پذیرش دانش آموز در مدرسه بفرمایید.
سعی می کنیم با خانواده هایی همکاری کنیم که شرایط مذهبی مدرسه ما را قبول داشته باشند و علاقه داشته باشند که بچه های آن ها در این فضا درس بخوانند و تربیت شوند. این که خانواده ای دغدغه تربیت دینی داشته باشد برای ما مهم است. وقتی خانواده ها مراجعه می کنند، طی مصاحبه ای که داریم، تقریبا حال و هوای خاصشان را می فهمیم. البته گاهی هم دچار خطا می شویم. یعنی در واقع آن چه خانواده عنوان می کند منطبق بر واقعیت نیست. اما، اصل را بر براعت می دانیم.
علاوه بر سمایل مذهبی و ارزشی، آمادگی بچه ها را هم می سنجیم. مثلا بچه های پیش دبستانی و دبستان را از طریق یک آزمون ساده، مثل کشیدن نقاشی می سنجیم تا سطح استعداد آن ها را بفهمیم. اما برای راهنمایی (یا دوره اول متوسطه)، آزمون ورودی داریم که اطلاعات علمی آن ها را می سنجد.
چقدر از بچه هایی که در ابتدایی در مدرسه معلم هستند، در دوره متوسطه هم در این مدرسه می مانند؟
این در سال های مختلف متفاوت است اما تقریبا حدود 75 درصد بچه ها از ابتدایی همین جا به متوسطه می آیند.
درباره هزینه های تحصیل هم بگویید. چطور تعیین می شود؟
هرسال هزینه ها را برآورد می کنیم و به منطقه آموزش و پرورش می فرستیم. بعد از تایید از والدین پول می گیریم. با توجه به این که مدرسه ما موقوفه است و طبیعتا به دنبال نفع مادی نیستیم، اگر چیزی باقی بماند آن را صرف توسعه مدرسه می کنیم. البته امسال تقریبا چیزی برایمان باقی نماند.
درباره سرفصل های آموزشی مدرسه معلم هم بفرمایید.
سرفصل های تعیین شده توسط آموزش و پرورش کف آموزش های ما است. چه در دبستان و چه راهنمایی، فوق برنامه های آموزشی داریم که بیشتر از حد معمول است. مثلا اگر، در مقطع متوسطه اول، ساعت درسی را با 5 ساعت ریاضی می بندند، ما هفت الی هشت ساعت برنامه داریم. درباره سایر درس ها هم همین طور است.
مثلا در برنامه آموزش و پرورش در هفته، 2 الی 3 ساعت عربی وجود دارد. ما در مدرسه معلم، درس عربی را هم مثل زبان به دو آموزش تفکیک کردیم. یکی عربی آموزش و پرورش است و دیگر، مکالمه زبان عربی. این آموزش با استقبال زیادی مواجه بود. به طوری که بچه هایی که قبلا به درس عربی علاقه ای نداشتند حالا، با یادگیری مکالمه، از این که می توانند بفهمند که در شبکه های تلویزیونی عربی چه گفته می شود، خوشحال هستند.
البته اضافه کردن زنگ «عربی روش»، ابداع ما نیست. بلکه با موسسه ای کار می کنیم که کار تحقیقاتی طولانی در زمینه آموزش مکالمه عربی داشته است و کتاب های خودشان را تالیف کرده اند. سه ساعت در هفته دانش آموزان ما مکالمه عربی می خوانند.
در دوره متوسطه و در درس آموزش زبان انگلیسی هم زبان آموزش و پرورش را معلم ما تدریس می کند اما، زبان تکمیلی را در همکاری با کانون زبان و با کتاب ها و استادان آن ها به بچه ها ارایه می کنیم.
خوب این فعالیت های تکمیلی فوق برنامه به حساب می آید یا این که در نمره نهایی بچه ها تاثیر دارد؟
فوق برنامه به حساب می آید ولی برای این که بچه ها آن را جدی بگیرند، نمره آن را در نمره های مستمر آن ها لحاظ می کنیم. البته کارنامه مستقل کانون زبان هم وجود دارد.
درباره علوم چطور. شما هم فیزیک و زیست و شیمی را تفکیک کرده اید؟
نه. همان علوم را داریم. قبلا یکی دو سال تفکیک کردیم ولی احساس کردیم نتیجه مطلوبی ندارد و دوباره برگشتیم به الگوی قبلی. یعنی تدریس یکپارچه درس علوم.
ساعت های آموزشی چطور است؟ آیا پنجشنبه ها هم بچه ها به مدرسه می آیند؟
از شنبه تا چهارشنبه روزانه 9 ساعت آموزشی داریم. 15 روز یک بار هم 5شنبه ها را دایر کردیم که از ساعت 7 و نیم تا یک و نیم فعالیت فوق برنامه داریم.
درباره نحوه تعامل با آموزش و پرورش هم بگویید.
ما افتخار می کنیم که مدرسه ای زیر پرچم مقدس جمهوری اسلامی هستیم. ولی خوب سال اولی که مساله تعطیلی پنجشنبه ها عنوان شد، ما آن را اجرا نکردیم. زیرا معتقد هستیم وقتی پنجشنبه ها تعطیل باشد، ما به بچه ها فرصتی می دهیم که آزاد باشند. اما آیا از این زمان به صورت مفید استفاده می شود؟ ضمن این که در حال حاضر بیشتر مادران شاغل هستند و بچه ها باید در این سنین حساس در خانه تنها بمانند. وقتی والدین در خانه نیستند نظارتی هم درکار نیست. اگر نگوییم از این اوقات استفاده نادرست می کند، باید بگوییم که استفاده مفیدی هم نمی شود. اما وقتی در مدرسه هستند، نظارت اولیای مدرسه وجود دارد.
اما در سال دوم، قضیه اجبار مطرح شد و ما ابتدایی را تعطیل کردیم. و سال بعد از آن هم که اجبار جدی تر شد، باز دبیرستان را تعطیل نکردیم اما، اجازه گرفتیم که فوق برنامه های خود را به این روز منتقل کنیم.
ضمن این که با توجه به برنامه های فشرده ما در مدرسه و ارایه فوق برنامه ها در طول 5روز هفته، از دست دادن روز پنجشنبه برایمان سخت است.
خوب حالا می گویند روز بدون کیف و کتاب را جایگزین تعطیلی می کنند. نظرتان درباره این طرح چیست؟
ما در دوسال گذشته، این برنامه را در دبستان خودمان اجرا کردیم. البته نه بدون کیف و کتاب، بلکه با کتاب خاص آن روز. بچه ها در آن روز کارهای فوق برنامه دارند و کلاس درسی ندارند. طبیعتا تکلیف درسی هم وجود ندارد.
از این روز نتیجه هم گرفتیم. بچه ها به فعالیت هایی که در این روز ارایه می شود علاقه مند هستند. مثلا ورزش، درس تدبیر منزل که شامل کارهایی مثل خیاطی، آشپزی، دستبندهای تزیینی در آن ارایه می شود.
والدین استقبال می کنند یا این که ترجیح می دهند مرخصی های بچه ها را در این روزها بگیرند؟
استقبال می کنند اما شما می دانید در نظام آموزشی ما نمره و کارنامه اهمیت زیادی دارد. ممکن است بعضی ها این روز را زیاد جدی نگیرند و به خودشان اجازه بدهند سفرها و سایر کارهای خود را به این روز منتقل کنند.
اما این طور نیست که مثلا مدرسه تق و لق باشد. همه چیز در مدرسه مثل هر روز دایر است.
همین ارزشیابی و تغییرات آن در سال های اخیر، مساله مهمی است. بازخوردهای ارزشیابی کیفی در مدرسه شمل چطور بود؟
ما جزو مدارسی هستیم که ارزیابی توصیفی را زودتر آغاز کردیم. این موضوع جای خودش را هم در مدرسه باز کرده است. اما مشکل این جاست که دانش آموزان، به یک باره از سیستم ارزیابی توصیفی وارد ارزیابی نمره ای می شوند.
مثلا در ارزیابی توصیفی به بچه نمره «عالی» می دهیم بعد این عالی در ارزیابی نمره ای تبدیل به نمره 18 می شود ولی در ذهن دانش آموز و خانواده، 20 نمره عالی است.
بنابراین به این نتیجه رسیدیم که هرچه ارزیابی توصیفی را ریزتر انجام دهیم، به اهداف مان نزدیک تر می شویم این مشکلات هم رفع می شود. مثلا وقتی می خواهیم اریابی توصیفی درس دیکته را در کارمانه بیان می کنیم، می آییم و می گوییم، بچه در دندانه گذاری مشکل دارد و یا در تشدید مشکلی ندارد.
مادامی که در نظام آموزشی ما، نمره اهمیت زیادی در مقاطع مختلف دارد، ارزیابی توصیفی نمی تواند جای خودش را باز کند. این کارهایی نیست که انتظار داشته باشیم یک روزه و یک ساله در کشور جواب بدهد زیرا نیاز به تغییر نگرش است.
زمانی که ما مدرسه می رفتیم، معدل 20 واقعا وجود نداشت. بهترین معدل مثلا 18 و نیم بود. اما همان دانش آموزی که معدل 18 داشت را اگر بخواهیم با دانش آموز معدل 20 امروز مقایسه کنیم، متوجه می شویم که دانش آموز 18 باسواد تر است. الان این حساسیت عجیبی که برای گرفتن نمره 20 ایجاد شده است، باعث می شود خودمان هم سوال ها را طوری طراحی کنیم که بچه بتواند 20 بگیرد.
ما برای حل این مشکل در دوره راهنمایی کمی سختگیرانه عمل می کنیم.
محرم سازی مدارس دخترانه یکی دیگر از مسایلی است که این روزها مطرح می شود. در مدرسه شما، دختران، بدون روسری در حیاط مدرسه تردد می کنند و می توانند با لباس ورزشی مناسب، ورزش کنند. در این باره هم توضیح بدهید. آیا مشکلی به وجود نمی آید؟ تهران شهر ساختمان های بلند است.
مدارسی که در گذشته وجود داشت و ما در آن درس می خواندیم واقعا بر اساس همین الگوی محرم سازی طراحی شده بود. یک فضا داشتیم که در آن، می توانستیم بدون روسری رفت و آمد کنیم. صبح با مقنعه وارد مدرسه می شدیم و بعد، روسری را در می آوردیم و راحت بودیم.
این مناسب با شرایط سنی نوجوانان هم هست. مثلا اگر دانش آموزان می خواستند موی مرتب خود و یا سر و ضع آراسته خود را به همکلاسی ها نشان دهند یا تظاهرات دیگری داشته باشند قادر بودند. این بچه ها دارند اذیت می شوند برای همین تصمیم گرفتیم فضایی ایجاد کنیم که دختران دانش آموز در آن راحت رفت و آمد کنند.
علاوه بر آن بچه ها امروز فضاهایی را که ما در اختیار داشتیم ندارند. ما در خانه هایی زندگی می کردیم که حیاط داشت و می توانستیم در آن جنب و جوش داشته باشیم. بچه های امروز از این فضاها محروم هستند و بهترین جایی که می تواند فرصت جنب و جوش به آن ها بدهد، فضای مدرسه است.
معلم و پرسونل مرد نداریم. اما گاهی لازم است که سرایدار به داخل مدرسه بیاید که هماهنگی برای حضور وی از مشکلات مهم ما است.
