در عصر دانایی با دانا خبر      دانایی؛ توانایی است      دانا خبر گزارشگر هر تحول علمی در ایران و جهان      دانایی کلید موفقیت در هزاره سوم      
کد خبر: ۱۱۷۱۱۵۰
تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۳۹۲ - ۱۳:۵۳
یادداشتی به مناسبت «روز جهانی شعر» و «روز جهانی آب»
چنانچه سری به تقویم یونسکو بزنیم، درمی‏ یابیم که همه ساله، روز بیست ‏و ‏یکم مارس برابر با اول فروردین به عنوان «روز جهانی شعر» نام گرفته است و طرفه آنکه سازمان ملل متحد هم، روز بیست ‏و دوم مارس یا همان دوم فروردین را به نام «روز جهانی آب» اعلام کرده است. این نامگذاری‏ های بجا و نمادین، خود تاکیدی است بر آنکه انتخاب شروع بهار به عنوان «نوروز» و آغاز سال از سوی نیاکان ما، بهترین و شایسته‏ ترین انتخاب بوده است.

گروه دانش ـ احمد طبایی*: «بهار» روایتگر دگرگونی و تازگی است، روایتگر زادن از پس مرگ، دانایی از پس بی‏ خبری. و نمود این دگرگونی و تازگی را می توان در دو ساحت، بازیافت: ساحت درون و ساحت برون.

ساحت درون، دربرگیرنده هر آن چیزی است که انسان با مشاهده بهار و نشانه ‏هایش در وجود خود حس ‏می ‏کند. آنگونه که شیخ اجل، سعدی شیرین‏ سخن به زیبایی سروده: «این همه نقش عجب بر در و دیوار وجود / هر که فکرت نکند، نقش بود بر دیوار». و ساحت برون، برانگیختگی و شکوفایی طبیعت است، سبزی و رویش و زندگی که در تک تک یاخته ‏های موجودات زمینی، دمیده می‏ شود.

اما بر خلاف ساحت برون که نمودی عینی و ظاهری دارد، دگرگونی در ساحت درون با وجود درک فطری آن در خویشتن خویش، بر همگان آشکار نیست و برای انتقال به دیگران، نیازمند واسطه است. چراکه این دگرگونی، تنها در اندیشه و احساس انسان روی می‏‏ دهد و اندیشه و احساس را تنها با زبان هنر می‏ توان گفت و به تصویر درآورد که در این میان، هنر «شعر» به راستی جایگاهی ویژه و مرتبه‏ ای ممتاز دارد.

شعر که حاصل آمیختگی اندیشه و احساس شاعر است، همواره بهترین ابزار برای تصویر بهار و نشانه‏ هایش بوده است، میراث‏ دار برانگیختگی ناب ‏ترین دریافت‏ های انسانی از تحول زمین و زمان، از دگرگونی جان و جهان. و این هنر در نزد ایرانیان ـ به عنوان طلایه‏ داران و صاحبان اصلی بهار ـ از چنان منزلتی برخوردار است که می‏ توان شعر را ایرانی‏ ترین هنر دنیا نام نهاد.

در ساحت برون اما، داستان قدری متفاوت است. دگرگونی در ساحت برون با آنکه جنبه عینی و ظاهری دارد، اما برگرفته از وجود عوامل طبیعی و پیرامونی است که این شکوفایی و زندگی دوباره را رقم می‏ زنند. عواملی که به عناصر چهارگانه معروفند و یونانیان باستان، آنها را عناصر سازنده جهان می ‏دانستند: آب، خاک، هوا و خورشید.

هرچند که زندگی‏ صنعتی و زیاده‏ خواهی انسان، هریک از این عناصر را به گونه‏ ای در معرض تهدید قرار داده است، اما شاید بتوان «آب» را کمیاب ‏ترین و موثرترین این پارامترها در تداوم هستی و نیز تداوم حیات بشر قلمداد کرد. چه آنکه در فرهنگ دیرپای ایرانی و نیز زبان و ادب پرافتخار پارسی، اهمیت آب تا بدانجاست که واژگانی چون «آبادی» و «آبادانی» از آن ریشه گرفته ‏اند و گذشته از زیبایی‏ های زبان‏ شناختی، به گونه‏ ای نمادین، جایگاه و مرتبه بی‏ همتای آب در نزد نیاکان ما مورد اشاره قرار گرفته است.

در حقیقت می‏ توان کارکرد آب در فرهنگ و اندیشه ایرانی و نیز در آثار نویسندگان و شاعران پارسی‏ گوی را، بسیار فراتر از کارکرد یک پدیده فیزیکی دانست. به دیگر سخن، اگر از ما پرسیده شود که شاعرانه ‏ترین عنصر جهان چیست؟ بی ‏تردید از «آب» نام خواهیم برد.

حال چنانچه سری به تقویم یونسکو بزنیم، درمی ‏یابیم که همه ساله، روز بیست‏ و ‏یکم مارس برابر با اول فروردین به عنوان «روز جهانی شعر» نام گرفته است و طرفه آنکه سازمان ملل متحد هم، روز بیست ‏و دوم مارس یا همان دوم فروردین را به نام «روز جهانی آب» اعلام کرده است. این نامگذاری ‏های بجا و نمادین، خود تاکیدی است بر آنکه انتخاب شروع بهار به عنوان «نوروز» و آغاز سال از سوی نیاکان ما، بهترین و شایسته ‏ترین انتخاب بوده است. به قول مولانای بزرگ: «خوشتر آن باشد که سرّ دلبران / گفته آید در حدیث دیگران». و چه خوشتر آنکه، طلیعه نوروز باستانی، مجالی دوباره باشد بر یادآوری همه داشته‏ های ارزشمند فرهنگی و آیینی که از پیشنیان به ارث برده ‏ایم.
 
 
* درج شده در روزنامه فرهیختگان
 
 
ارسال نظر