راه های انتقال ایدز را بشناسید

*رابطه جنسی محافظت نشده دخولی با فرد مبتلا

*تزریق خون و یا فرآورده های خونی آلوده، از مادر آلوده به جنین در طول حاملگی، زایمان و شیردهی

*استفاده از وسایل تزریق مشترک که قبلا توسط یک فرد مبتلا استفاده شده است

رابطه ای که در آن یک فرد به اچ آی وی مبتلا باشد و دیگری نباشد به آن رابطه ناهمگون می گویند. اگر زوج های ناهمگون رابطه جنسی محافظت نشده داشته باشد خطر انتقال وجود دارد. اما با استفاده از کاندوم در طول رابطه جنسی مهبلی، مقعدی و دهانی خطر تا حد زیادی کاهش می یابد. هر دو شریک در رابطه جنسی ناهمگون باید برای جلوگیری از ابتلا یکدیگر به اچ آی وی متعهد باشند.

خطر انتقال در رابطه جنسی مقعدی از هر نوع رابطه جنسی دیگری بالاتر است زیرا:

*به دلیل وجود عضله قوی در مدخل مقعد، تماس‌های مقعدی با فشار  بیشتری صورت می گیرد در نتیجه احتمال خراشیدگی و پارگی این ناحیه بیشتر است.

*از طرفی مخاط ناحیه انتهایی روده (قبل از مقعد) شکننده بوده و در تماس‌های مقعدی احتمال آسیب پذیری، صدمه و پارگی آن بیشتر است.

*چون ناحیه انتهایی روده بسیار آلوده است این ناحیه سیستم دفاعی قوی دارد و تعداد زیادی از سلول‌های دفاعی بدن (لنفوسیت) در آن وجود دارد.  این سلول های دفاعی گیرنده هایی دارند تا ویروس ها از جمله اچ‌ آی‌ وی به آن بچسبد. بعد از چسبیدن ویروس به این سلول های دفاعی، آنها به راحتی وارد سلول های فوق شده و به سرعت تکثیر پیدا می کنند و سلول‌های دفاعی را از بین می برند.

همچنین در رابطه جنسی فاعلی نیز احتمال ابتلا وجود دارد، اما درصد آن نسبت به رابطه جنسی مفعولی کمتر است.

تنها در صورتی که انگشت دارای زخم یا بریدگی باشد و یا به طور مستقیم با خون آلوده، مایعات مهبلی یا اسپرم تماس داشته است، فرو بردن آن درون مقعد یا مهبل باعث انتقال اچ آی وی می شود. همچنین اگر فرد مبتلا به اچ آی وی انگشتش خونریزی داشته باشد و آن را در مهبل یا مقعد فرد دیگر فرو کند، احتمال انتقال اچ آی وی وجود دارد.

اچ آی وی و سایر بیماری های آمیزشی بر یکدیگر تاثیر می گذارند. اگر یک فرد مبتلا به اچ آی وی مبتلا به بیماری مقاربتی هم باشد احتمال انتقال اچ آی وی بالا می رود. انتقال می تواند از طریق زخمی که بر روی اندام جنسی است و خونریزی می کند انجام شود یا از طریق ترشح زیاد اندام تناسلی. خطر ابتلا از طریق رابطه جنسی برای فردی که اچ آی وی ندارد و به بیماری مقاربتی مبتلا است بیشتر است. این زمانی اتفاق می افتد که بیماری مقاربتی باعث زخم شود یا به پوست آسیب بزند (به عنوان مثال سیفلیس یا هرپس)، یا در صورتی که بیماری مقاربتی باعث یک واکنش ایمنی در ناحیه تناسلی شود (به عنوان مثال کلامیدیا یا سوزاک). احتمال انتقال اچ آی وی در افرادی که بیماری مقاربتی ای دارند که باعث ایجاد زخم می شوند، بیشتر از افرادی است که بیماری مقاربتی ای دارند که باعث ایجاد زخم نمی شود. استفاده از کاندوم در حین رابطه جنسی بهترین راه برای پیشگیری از انتقال جنسی بیماری ها، از جمله اچ آی وی است.

خیر. اچ آی وی ویروسی نیست که از طریق آب، غذا و هوا منتقل شود، و بتواند بیرون از بدن انسان زیاد زنده بماند. بنابراین ویروس اچ آی وی از طریق تماس های عادی اجتماعی مانند بوسیدن، دست دادن، سرفه و کارد و چنگال مشترک، از یک فرد به فرد دیگر منتقل نمی شود.

اگر وسایلی که در این محیط ها استفاده می شوند و آلوده به خون می شوند بعد از هر بار مصرف استریل نشوند یا از وسایل یک بار مصرف استفاده نشود خطر انتقال اچ آی وی وجود دارد. در هر حال افرادی که خال کوبی و سوراخ کردن بدن انجام می دهند، باید یک سری اقدامات را رعایت کنند که برای جلوگیری از انتقال بیماری های ویروسی خونی مانند هپاتیت C و B و اچ آی وی، طراحی شده اند، و به آن ها "اقدامات پیشگیرانه جهانی” می گویند. وقتی که به آرایشگاه می روید احتمال انتقال وجود ندارد اما اگر جایی از بدنتان ببرد و خون آلوده از طریق زخم خارج شود احتمال دارد ویروس منتقل شود. ریش تراش های سنتی که توسط آرایشگران استفاده می شوند اکنون دارای تیغ های قابل تعویض هستند که تنها یک بار استفاده می شوند و بدین طریق احتمال انتقال بیماری های ویروسی خونی را از بین می برد.

احتمال قرار گرفتن کارکنان سلامت در معرض ابتلا به اچ آی بسیار پایین است، مخصوصا زمانی که اقدامات پیشگیرانه جهانی مراقبت سلامت و احتیاطات همه جانبه استاندارد را رعایت کنند. تماس عادی روزانه هیچ فردی از جمله کارکنان سلامت را در معرض ابتلا به اچ آی وی قرار نمی دهد. خطر اصلی برای این افراد احتمال جراحت آن ها از طریق سوزن یا سایر وسایل تیز آلوده به خون مبتلا به ویروس است. تخمین زده شده است که خطر ابتلا از طریق سر سوزن کمتر از ۱ درصد است. به عنوان مثال در بریتانیا تنها ۵ مورد مستند از ابتلا به اچ آی وی به دلیل محیط کاری در محیط های مراقبت سلامت وجود دارد، آخرین آن در سال ۱۹۹۹ بوده است. در آمریکا تا سال ۲۰۰۶ تنها ۵۷ مورد مستند از انتقال اچ آی وی به دلیل محیط کاری ثبت شده است. خطر انتقال اچ آی وی از طریق سر سوزن در صورتی که جراحت عمیق باشد، و بیمار مربوط بار ویروسی زیاد داشته باشد، یا اگر ابزار تیز به طور محسوسی به خون آلوده شده باشد، بیشتر است.

انتقال اچ آی وی در محیط مراقبت های سلامت بسیار نادر است. تمام افراد متخصصی که در زمینه سلامت کار می کنند، باید از فرآیندهای کنترل ابتلا، برای هر بیمار، پیروی کنند. این اقدامات طراحی شده اند تا از بیمار و فرد متخصص در برابر انتقال بیماری های خونی مانند هپاتیت B و اچ آی وی جلوگیری کنند.

تحقیقات ثابت کرده است که انتقال اچ آی وی از این طریق بسیار پایین است. تعداد بسیار کمی از افراد در محیط های مراقبت سلامت در نتیجه پاشیدن خون به درون چشم هایشان به اچ آی وی مبتلا شده اند. احتمال ابتلا در صورت ورود خون به دهان حتی کمتر است. پوشش درون دهان بسیار نفوذ ناپذیر است، بنابراین تنها در صورتی که در دهان یا گلو زخم باز یا التهاب وجود داشته باشد (اگر خون فرو داده شود)، اچ آی وی می تواند وارد جریان خون شود. حتی در این صورت مقدار خونی که وارد بدن شده باید زیاد باشد (آن مقدار که به راحتی دیده شود و بتوان آن را مزه کرد) و خون تازه بوده باشد و مستقیما با محل بریدگی یا تورم تماس داشته باشد تا احتمال انتقال وجود داشته باشد. اچ آی وی توسط بزاق رقیق می شود و زمانی که فرو داده شود به راحتی توسط اسید معده کشته می شود.

ابتلا به اچ آی وی از این طریق غیر معمول است. تنها چند مورد مستند از انتقال اچ آی وی از طریق گاز گرفتن وجود دارد. در این موارد خاص پارگی و آسیب شدید بافت و همین طور وجود خون گزارش شده است.

خیر. اچ آی وی ویروس نقص دستگاه ایمنی انسان هاست. تنها بر روی انسان ها تاثیر می گذارد. برخی از انواع دیگر ویروس های نقص دستگاه ایمنی وجود دارد که بر روی گربه ها و سایر آغازی ها تاثیر می گذارد، مانند ویروس نقص دستگاه ایمنی فلاین (FLV) یا ویروس نقص دستگاه ایمنی سیمیان (SLV). این ویروس ها برای انسان خطری ندارند. برخی افراد از این نگران هستند که اگر حیوانی که قبلا یک فرد مبتلا را زخمی کرده باشد آن ها را نیز زخمی کند بیماری به آن ها منتقل می شود. مورد مستندی از این نوع انتقال وجود ندارد.

خیر. انتقال اچ آی وی از این طریق ممکن نیست. پشه زمانی که خون یک نفر را می مکد از خون فرد قبلی که او را گزیده وارد خون فرد جدید نمی کند. تنها چیزی که یک پشه وارد می کند بزاق دهانش است که به عنوان تسهیل کننده عمل می کند و تغذیه را برای او آسان تر می کند.

اچ آی وی از طریق رابطه جنسی محافظت نشده، تزریق مشترک با فرد مبتلا، تزریق خون آلوده و از مادر آلوده به فرزند در طول حاملگی، زایمان و شیردهی منتقل می شود. اچ آی وی از طریق تماس های روزمره اجتماعی منتقل نمی شود. اما موردهای کمی وجود دارد که افراد خانواده ای که به اچ آی وی مبتلا بودند از راه های دیگری غیر از راه های گفته شده همدیگر را مبتلا کرده اند. یک مورد در ایتالیا در سال ۱۹۹۰ دو خواهر بودند. هر دو به فاصله یک ماه به اچ آی وی مبتلا شدند. علت ابتلا خواهر بزرگ داشتن رابطه جنسی با یک مرد روسی مشخص شد. خواهر کوچک تر در معرض ابتلا به ویروس قرار نگرفته بود و تنها احتمالی که محققان دادند این بود که هر دو از یک دستگاه ریش تراشی برای تراشیدن موهای پایشان استفاده کردند. خصوصیات بعدی نشان داد که هر دو آن ها یک نژاد از ویروس روسی را داشتند که در استرالیا رایج نبود. مورد دیگر یک مادر و پسر بودند که باز هم در استرالیا بودند و هر دو به اچ آی وی مبتلا شدند. پسر در تایلند سال ها قبل در معرض ابتلا به اچ آی وی قرار گرفته بود در حالی که مادر در معرض ابتلا به اچ آی وی قرار نگرفته بود. چند وقت بعد پسر به مریضی پوستی پسوریازیس مبتلا می شود و استفاده مادر از کرم برای زخم های پسر تنها راه انتقال شناخته شد. بررسی ها نشان داد که هر دوی آن ها یک نژاد تایلندی از ویروس داشتند که که در استرالیا رایج نبود. در حالی که انتقال اچ آی وی بین افراد خانواده و افرادی که در یک جا زندگی می کنند ممکن است، بسیار کم اتفاق بیفتد و موارد مستند بسیار نادر هستند.

اگر از وسایل تزریق مشترک با یک فرد آلوده به ویروس استفاده کنید، احتمال ابتلا به اچ آی وی وجود دارد. اگر خون آلوده در محفظه سوزن و یا سرنگ بماند، نفر بعدی که از آن استفاده کند خون به درون جریان خون او راه پیدا می کند. ضدعفونی کردن ابزارها بین هر تزریق خطر انتقال ویروس را کاهش می دهد، اما آن را کاملا از بین نمی برد. برای اطلاعات بیشتر به مطالب ما درباره اچ آی وی و مصرف کنندگان مواد مخدر و یا اچ آی وی و گروه های در معرض خطر، مراجعه کنید.

یک زن مبتلا به اچ آی وی می تواند ویروس را به جنین قبل یا در حین زایمان  منتقل کند. اچ آی وی در زمان شیر دهی نیز منتقل می شود. اگر یک زن بداند که به اچ آی وی مبتلا است می تواند داروهایی مصرف کند که تا حد زیادی خطر انتقال ویروس به فرزندش را کاهش می دهند. دیگر روش هایی که می توانند خطر انتقال را کاهش دهند سزارین و خودداری از شیر دهی هستند. در ایران توصیه بر این است تا مادران مبتلا به فرزند خود شیر ندهند. 

بعضی از افراد از طریق دریافت خون آلوده مبتلا شده اند. اما در حال حاضر در اکثر کشورها خون های انتقالی برای عدم آلوده بودن به اچ آی وی آزمایش می شوند. در کشورهایی که آزمایش اچ آی وی بر روی خون های انتقالی صورت می گیرد، ابتلا به اچ آی وی از طریق انتقال خون بسیار نادر است. فرآورده های خونی، مانند آن هایی که توسط افراد هموفیلی استفاده می شوند، امروزه برای ایمن شدن گرما درمانی می شوند. اهدا خون در یک مرکز اهدا خون معتبر نبایستی خطری به همراه داشته باشد، زیرا تمامی ابزارها بایستی استریل شده باشند و سوزن هایی که با آن ها خون گرفته می شود یک بار مصرف هستند.

در حالی که اچ آی وی مدت زمان کمی در خارج از بدن زنده می ماند، گزارشی از انتقال اچ آی وی از طریق پاشیده شدن لکه¬ های کوچک خون، منی و یا مایعات بدنی وجود دارد. این بدین خاطر است که اچ آی وی زمانی که در معرض هوا قرار می گیرد سریعا می میرد، و ترشح مایعات نیز زمانی فرد را مبتلا می کند که به درون جریان خون راه پیدا کند. دانشمندان توافق دارند که اچ آی وی به خوبی نمی تواند در محیط دوام بیاورد، و احتمال انتقال محیطی آن بسیار دور از ذهن است. برای کسب اطلاعات در زمینه مقاومت اچ آی وی، مطالعات آزمایشگاهی معمولا از ویروسی آزمایشگاهی با تراکم بالا استفاده می کند. اگرچه این تراکم اچ آی وی تحت شرایط کنترل شده، می تواند برای روزها یا هفته ها زنده بماند، مطالعات نشان داده است که کم کردن تراکم ویروس اچ آی وی، عفونت زایی آن را در چند ساعت بین ۹۰ تا ۹۹ درصد کاهش می دهد. از آنجایی که تراکم ویروس در خون یا نمونه ها نسبت به نمونه آزمایشگاهی کمتر است، خطر واقعی ابتلا به اچ آی وی از طریق مایعات خشک بدنی نزدیک به صفر است. نتایج نادرستی که از مطالعات آزمایشگاهی گرفته شده است برخی از افراد را بدون هیچ دلیلی حساس کرده است.

شواهد زیادی وجود دارد که نشان می دهد خطر ابتلا به اچ آی وی در رابطه جنسی با جنس مخالف، در مردانی که ختنه شده اند نسبت به آن هایی که نشده اند نصف است. اما ختنه شدن یک مرد را در برابر اچ آی وی مصون نمی کند، بلکه احتمال ابتلا وی را کاهش می دهد.

حتی اگر آزمایش نشان دهد که سطح اچ آی وی در خون شما بسیار پایین است، ویروس کاملا از بین نرفته و هنوز می توانید آن را انتقال بدهید. برخی از داروها نمی توانند به درستی به اندام های جنسی نفوذ کنند و آن تاثیری را که بر روی ویروس در خون می گذارند در آنجا نمی توانند بگذارند. این بدین معناست که اگر آزمایش خون شما مقدار ویروس فعال کمی را در خون نشان دهد، ممکن است ویروس در مایع منی و مایع مهبلی همچنان زیاد باشد. اگر بار ویروسی کم باشد احتمال انتقال نیز کم است اما شما همیشه باید اقدامات پیشگیرانه لازم را انجام دهید.

در صورت داشتن سوال و یا برای دستیابی به اطلاعات می توانید به آدرس http://www.hiv-sti.ir یا http://www.hiv-sti.org مراجه کنید.