برای یافتن پاسخ این پرسش ها خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) گفت و گویی با دکتر محمدعلی ملبوبی، رییس انجمن بیوتکنولوژی ایران و عضو هیات علمی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری انجام داده است که در ادامه می آید.امروزه هر چه یک کشور در تنوع ژنی،گیاهی و دامی و... متنوع تر باشد دارای صفات بهتر ژنی است که این امر اقتدار یک کشور را می رساند. خوشبختانه شرایط اقلیمی متغیر ایران سبب ایجاد زیست بوم‌های متفاوتی در کشور شده است مثلا هم اکنون نزدیک به ۸۰۰۰ گونه یا واحد تحت‌گونه‌ای گیاهی در این کشور شناسایی شده که از این تعداد حدود ۱۸۰۰ واحد بومی است. دارا بودن چنین تنوع زیستی علاوه بر اقتدار و افتخار یک کشور، مسوولیت نیز دارد. ما برای حفظ چنین تنوع زیستی باید مانع از انقراض گونه های زیستی شویم و ضمن حمایت کردن گونه های در حال انقراض با فرهنگ سازی و نهادینه کردن حفظ این گونه ها در بین مردم، آلودگی های طبیعت مانند هوا و خاک را به حداقل ممکن برسانیم. هم اکنون در بحث آلودگی هوا، کاهش سوخت های فسیلی مطرح است اما در بخش خاک مانند زمین های کشاورزی مساله کودها و سموم شیمیایی مطرح است که متاسفانه هم اکنون این موضوع در جامعه پنهان و نهفته تر است و مردم کمتر بدان توجه می کنند. زمین کشاورزی هم بخشی از محیط زیست محسوب می شود و باید بدان توجه زیادی شود.
کود ها و سموم شیمیایی روی گونه های گیاهی چه تاثیری می گذارد؟
سموم خیلی واضح است. وقتی به حشره ای می زنیم، حشرات دیگر را هم از بین می برد ولی کودها قضیه اش روشن نیست چون کودها به خصوص جمعیت میکروبی خاک را از بین می برند. در خاک تعادلی از میکروب ها و باکتری های مفید و مضر وجود دارد اما ما با استفاده از کودهای شیمیایی این تعادل و جمعیت میکروبی را برهم می زنیم. در این حالت حاصلخیزی خاک از بین می رود. ساختار خاک تغییر می کند. خاک کلوخ تر و سفت تر می شود و میکروب های مفید کاهش می یابند و میکروب های بیماری زا غلبه می کنند. با غلبه کردن این نوع میکروب ها، زنجیره ای از اتفاق ها و عوامل کاهش تنوع زیستی به وجود می آید.
هم اکنون چه اقدامی در کشورمان برای حل این مساله انجام شده است؟
طی سال های اخیر دو شعار و بحث کشاورزی ارگانیک و محصول سالم مطرح شده است. کشاورزی ارگانیک در حفظ محیط زیست خیلی موثر است زیرا مواد غذایی که بدین طریق به دست می آید غذای سالمی است. این نوع کشاورزی بسیار گران قیمت و مخصوص قشر پولدار و مرفه است در حالی که عامه مردم فقط به دنبال تامین غذا هستند بنابراین ما باید برای تامین و تولید غذای سالم و مفید این قشر، مصارف مواد آلاینده مانند سموم و مواد شیمیایی را به حداقل برسانیم تا مجوز غذای سالم برای آنان صادر شود. در حال حاضر بیش از 4 سال است که تولید این نوع محصول در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گرفته و بدان نیز تاکید فراوان شده است اما تاکنون اجرای آن بنا بر دلایل نامعلوم مغفول مانده است.
برای به حداقل رساندن این سموم و کودهای شیمیایی چه باید کرد؟
برای به حداقل رساندن مصرف سموم و کود شیمیایی باید راه های جایگزین به کشاورزان معرفی شود. مثلا به کشاورزان گفته شود به جای کود شیمیایی از کود آلی و زیستی استفاده کنند. راه دیگر راه اندازی آزمایشگاه برای اندازه گیری باقی مانده مواد و سموم است؛ در حال حاضر دستورالعمل های زیادی برای راه اندازی چنین آزمایشگاه هایی در کشور نوشته شده اما هیچ وقت جنبه عملی به خود نگرفته است این درحالی است که بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاهی ما با وجود داشتن چنین علمی بیکارند.
