در زمینه علم اسلامی، نمی توانیم بگوییم نه شرقی نه غربی

به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا و به نقل از ستاد خبری دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی، آیت‌‌الله عبدالله جوادی آملی عصر امروز در مراسم اختتامیه کنگره که در موسسه اسرا برگزار شد با بیان اینکه علوم انسانی فهم روشمند واقعیت‌های بشری است اظهار داشت: علم انسانی و مانند آن باید با ضابطه‌‌هایی مشخص شوند و در ابتدا باید به وجه تمایز موضوعات توجه داشت.

مرجع تقلید شیعیان افزود: اگر یک موضوع خاص داشتیم، روش خودش را می‌طلبد و اگر یک موضوع دیگر داشتیم، روش دیگری می‌طلبد. اگر نقشه جامع جهان بینی مهندسی شده در دست ما نباشد، تمام این کنگره‌ها و خروجی آن مانند ساخت و ساز یک خیابان یا کوچه است که به سرعت به بافت فرسوده تبدیل می‌شود و در آن صورت نمی‌توانیم در مورد علوم انسانی و دینی مجال سخن گفتن بیابیم.

آیت الله جوادی آملی افزود: اگر فلسفه به بی راهه رفت و الحادی شد و گفت وحی و نبوت خرافه است و دین فسون و فسانه است، نقشه ملحدانه ترسیم می‌کند و اولین آسیب را به خودش می‌زند که به فلسفه الحادی تبدیل می‌شود و سپس همه علوم را الحادی می‌کند. اما اگر انشاء الله دینی شد، همه علوم را دینی می‌کند و خودش به فلسفه الهی تبدیل می‌شود.

آیت‌الله جوادی آملی علم اسلامی را ره‌آورد فلسفه الهی دانست و خاطرنشان کرد: در این دنیا هر آنچه می‌توان دید خدا و آثار و افعال اوست و از واقعیت دیگری نمی‌توان سخن گفت.

این مفسر بزرگ قرآن افزود: سرنوشت علوم به دست موضوعات تعیین می‌شود و تمایز موضوعات تمایز روش‌ها را در پی دارد و می‌‌توان گفت دینی بودن یا غیر دینی بودن هم به تمایز موضوعات است.

وی با بیان اینکه قرآن کریم از عرش تا فرش را آیات الهی می‌داند گفت: فرض علم غیر دینی محال است؛ قرآن کریم هم معلومات متنوع را ارائه می‌کند و هم روش‌های گوناگون را عرضه می‌دارد. مفاهیمی همچون روح، وحی، نبوت و اسماء حسنی توسط قرآن ثابت می‌شوند زیرا مبدأ همه آنها به خداوند باز می‌گردد.

استاد برجسته حوزه علمیه قم با بیان اینکه تجربه با استقراء تفاوت دارد عنوان کرد: محال است که بدون پناه بردن به تجرید علم تجربی داشته باشیم؛ 4 هزار سال است که منطق می‌گوید قیاس صحیح نیست؛ فرق اساسی تجربه و قیاس آن است که یک برهان تجریدی تام از تجربه حمایت کرده است.

وی افزود: ریاضیات علومی نیمه تجربی هستند و پس از آن به بحث‌های کلامی مانند نبوت و ولایت خاص می‌رسیم که در حوزه تجربه نمی‌گنجند.

آیت‌الله جوادی آملی با بیان اینکه فلسفه بزرگ‌تر از آن است که وارد جزئیات شود تصریح کرد: کلام چون زیر پوشش فلسفه هویت پیدا می‌کند در مورد موضوعاتی بحث می‌کند که بالاتر از آن فلسفه است.

این مفسر قرآن کریم گفت: عالم هستی بر روی تصادف نمی‌گردد و همه افعال علتی دارند؛ هیچ چیز بدون خالق به وجود نمی‌آید و نمی‌توان هم گفت هر چیزی خودش را خلق کرده زیرا این دور باطل خواهد بود.

وی با اشاره به روش‌های عرفان نظری عنوان داشت: مساله احدیت و صمدیت در اینجا مورد بحث قرار می‌گیرد؛ از امام معصوم(ع) روایت شده که فرمودند خدا را در «الست بربکم» دیدم و کاری می‌کند که صحابی نابینا با چشم دلش می‌تواند الله را ببیند.

آیت‌الله جوادی آملی شعار «نه شرقی، نه غربی، جمهوری اسلامی» را مورد توجه قرار داد و افزود: امروز هم همان شعار را می‌دهیم ولی در زمینه علم می‌گوییم علم اسلامی خواه شرقی باشد یا غربی زیرا اگر علم دینی باشد علم است وگرنه چیزی نیست.

استاد عالی حوزه علمیه قم با اشاره به اینکه علمی که به واقعیت آفرینش خداوند توجه کند اسلامی است ولو توسط مسلمانان تولید نشده باشد، تصریح کرد: میان نقل کننده و قول باید تناسب باشد و اگر شخص ملحد باشد ولی سخنی دینی بگوید، علم و سخنش دینی است. انسان اگر مؤمن باشد، زنده است و اگر مومن نباشد، مرده است و این نظر قرآن است زیرا برخی را زنده، برخی را مرده و برخی را خواب می‌نامند.

مبلغ عالی حوزه علمیه قم افزود: اساس کار این است که آن‌ها خیال می‌کنند که وقتی انسان می می‌میرد، پایان راه است و انسان با مردن می‌پوسد و تمام می‌شود. آن‌ها فکر می‌کنند که انسان یک دشمن خونین و وحشتناکی به اسم مرگ دارد اما حرف تازه انبیاء این است که انسان در مصاف با مرگ، مرگ را می‌میراند زیرا انسان مردنی نیست. انسان مرگ را مچاله می‌کند و وارد صحنه محشر می‌شود.

آیت الله جوادی آملی خاطرنشان کرد: غربی‌ها یک روز می‌گویند گزینه نظامی روی میز است، یک بار تحریم می‌کنند و گاهی حرف دیگری می‌زنند اما این حرف‌ها بدون مبانی است و براساس منطق و علم نیست. امیدواریم برادران که ما به ژنو رفته‌اند با خوشحالی و موفقیت به کشور برگردند و ما برای موفقیت آن‌ها دعا می‌کنیم زیرا خواسته‌های آن‌ها برحق است و خواسته منطقی‌ای دارند.