به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا
و به نقل از خبرآنلاین مذاکرات ژنو سه هفته پیش به پایان رسید، اما توافق نامه ای که
در روز یکشنبه، 24 نوامبر و در روزی سرد و برفی به امضای ایران و 6 قدرت جهانی رسید،
هنوز هم بحثی داغ در محافل بین المللی محسوب می شود. بعد از این توافق، طرف های درگیر،
شروع به آنالیز و بالا و پایین کردن این سند همکاری کردند تا با اشاره به مفاد آن بتوانند،
خود را برنده مطلق که نه، پیروز نسبی 10 سال مذاکره هسته ای بین ایران و 1+5 ، معرفی
کنند. آنها بر عدم به رسمیت شناختن حق غنی سازی ایران، تاکید کردند و ما نیز مطابق
با پیام هایی که از دل بند چهارم ان.پی.تی بیرون می آید، غنی سازی را به عنوان حقوق
بارز خود مورد تاکید قرار دادیم.
اما مساله ای که از این تفاسیر متفاوت، مهم تر جلوه می کند، آرامش در ایستگاهی است که قطار برنامه هسته ای ایران بعد از 10 سال، مسیر فرسایشی در آن، آرام گرفت.
ایستگاه 24 نوامبر 2013 در ژنو، جایی شد برای ریکاوری و سوخت گیری مجدد قطار هسته ای ایران که به راهش نه با نگرانی های جامعه بین المللی که با چشم اعتماد آنها، ادامه دهد. حالا تا حدودی، چشم آنها به لوکوموتیو برنامه صلح آمیز ما نگران نیست.
از آن سوی ماجرا هم، غربی ها، ابتکارات تیم جدید هسته ای ایران را که در 99 روز به بار نشست را با تعظیم پذیرفتند و دفتر تحریم های ناعادلانه شان را باز کردند تا حداقل بر روی 5 درصد از لیست عریض و طویل همان تحریم ها خط قرمز بکشند.
به هر حال، وقتی بعد از ده سال مذاکره، توافقی حاصل می شود، آنقدر جذابیت دارد که بشود حداقل تا یکسال آن را تجزیه و تحلیل کرد چه برسد به سه هفته. حالا بعد از گذشت حدود یک ماه از 24 نوامبر، از داریل کیمبال (Daryl Kimball)، مدیر عامل «انجمن مستقل و غیر دولتی کنترل تسلیحات»(ACA) آمریکا و البته یکی از مشاوران اندیشکده رند، دعوت کردیم تا به سوالات ما، پاسخ دهد. در ادامه می توانید جواب های این سیاستمدار آمریکایی به پرسش های خبرآنلاین را دنبال کنید:
نظر شما در مورد قرارداد هسته ای بین ایران و P5 +1 چیست؟
این موافقت نامه، چارچوب و محدودیت های مرحله اول برنامه هسته ای ایران است؛ صراحتا، یک قدم بزرگ به سمت متوقف کردن فعالیت های مربوط به جامعه بین المللی و گامی در جهت بازرسی های بیشتر آژانس بین المللی انرژی اتمی است برای اینکه مشخص شود، برنامه {هسته ای} ایران کاملا صلح آمیز است. این توافقنامه همچنین به مثابه یک مُسکّن امدادی برای تحریم هایی که باید به دولت ایران برای بهبود رفاه اقتصادی مردم آن، کمک کند را فراهم می کند.{توافقنامه ژنو، نقش یک مسکن موقتی دارد}.همان طور که می دانیم، تحریم های اعمال شده نتیجه اختلافات بر سر موضوع هسته ای است.
آیا شما موافق به رسمیت شناختن حق ایران برای غنی سازی اورانیوم هستید؟
به نظر من و از نظر دولت ایالات متحده، ماده 4 از NPT به «حق مسلم برای استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای» اشاره دارد ؛ اما(دولت آمریکا) نه آن حق را نمی دهد و نه آن را انکار می کند! دولت ایران معتقد است که غنی سازی اورانیوم یک فعالیت صلح آمیز است که تحت NPT باید به رسمیت شناخته شود.
ایالات متحده و دیگران بر این باورند برنامه هسته ای ایران که می تواند برای تولید اورانیوم غنی شده با درجه تسلیحاتی مورد استفاده قرار بگیرد، باید محدود شود؛ به این دلیل که اعتقاد بر این است ایران در گذشته درگیر تحقیقات بر روی تولید سلاح هسته ای بوده که نقض ماده 2 از NPT محسوب می شود.
به طور مشابه، موافقتنامه «چارچوب مشترک» 24 نوامبر {عنوان توافق نامه ژنو2} به صراحت نمی گوید حق غنی سازی اورانیوم را به رسمیت می شناسد اما این واقعیت را منعکس می کند که ایران {حق} غنی سازی اورانیوم را دارد و دو طرف توافق کردند که به مذاکره برای« برنامه غنی سازی متقابل» با «محدودیت توافق در دامنه و سطح غنی سازی ، فعالیت ها، ظرفیت ها و... ادامه دهند.»
به این ترتیب، دو طرف، تعریف یکسانی از ماهیت حقوق انرژی هسته ای ایران در چهارچوب توافقنامه مشترک 24 نوامبر ندارند. اما آنها برای مذاکره جهت محدودیت های عملی و تدابیر حفاظتی اضافی در فعالیت‌های غنی سازی ایران و همچنین اقدامات ضروری برای کاهش {درصد غنی سازی} برای کاستن از قابلیت های سلاح هسته ای، توافق کردند.
با این کار زمان رسیدن به مذاکره برای«مرحله نهایی» که حل دائمی مساله هسته ای است، مورد توجه قرار می گیرد. تکرار می کنم که با توجه به تعریف متقابل برنامه غنی سازی با محدودیت های توافق شده در دامنه و سطح غنی سازی، فعالیت ها، ظرفیت ها و... کاهش ظرفیت غنی سازی اورانیوم توسط ایران را به دنبال دارد.
آیا توافق ژنو به جامعه بین المللی کمک خواهد کرد؟
بله.توافق 24 نوامبر تنش های بین المللی در مورد برنامه هسته ای ایران را کاهش داده است. همچنین در مورد مسایل دیگر و کاهش نگرانی های مشترک، کمک کند. به طور مثال، هر منطقی برای تهدید اسرائیل به حملات نظامی علیه تاسیسات هسته ای ایران را از بین می برد.
نظر شما در مورد روابط جدید بین تهران و واشنگتن چه است ؟ یک حرکت محتاطانه؟
متاسفانه، ایالات متحده و ایران برای سال های زیادی از هم رانده شده و روابط شان شکرآب بوده است. دو طرف باید برای اجرای توافقنامه 24 نوامبر سخت کار کنند و به سرعت برای رسیدن به یک توافق جامع حرکت و مذاکره کنند. مذاکره برای رسیدن به مرحلهای نهایی برای برنامه کلی ظرفیت غنی سازی ایران و حتی بیشتر، متوقف کردن تبدیل پلوتونیوم به بمب در راکتور آب سنگین اراک، حل سوالات باقیمانده آژانس بین المللی انرژی اتمی در مورد هدف از برنامه هسته ای ایران و البته طرحی جامع برای حذف همه تحریم های مرتبط با برنامه هسته ای بزرگ علیه ایران. این مذاکرات البته آسان نیست و به حمایت و فشار مردم صلح دوست در ایالات متحده ، اروپا، ایران و {دیگر نقاط جهان} نیامند است.
آیا شما با کاهش تحریم ها علیه ایران به موافقید؟
کاهش تحریم های بین المللی علیه ایران و آن برداشته شدن تحریم ها در مورد برخی از دارایی های ایران یک اقدام متناسب در ازای محدودیت های ایران در فعالیت های هسته ای خود برای مدت زمانی شش ماه در توافق نامه ژنو 2، گنجانده شده است.
کاهش تحریم ها چه کمکی به ایجاد اعتماد میان ایران و ایالات متحده می کند؟
این توافق مرحله اول از مذاکرات در یک توافق جامع و مرحله نهایی است که حتی بیشتر بر روی روند برگشت ظرفیت غنی سازی ایران متمرکز شده است. توقف تبدیل پلوتونیوم به بمب، حل سوالات برجسته در مورد هدف از برنامه هسته ای ایران و حذف عمده تحریم های مربوط به برنامه هسته ای را از اهداف مرحله نهایی است. در این توافق نامه از موضوع هسته ای، بعنوان کلیدی برای ایجاد اعتماد میان ایران و همسایگان آن و بین ایران و ایالات متحده، می توان یاد کرد. علاوه بر این، مبادلات بیشتر مردم {ایران} با مردم {ایالات متحده} است نیازمند برداشتن موانعی است که مردم دو کشور را از هم جدا کرده اند.
نظر شما در مورد برنامه های جاسوسی ایالات متحده آمریکا از کشورهای جهان چیست ؟ این جاسوسی ها، نقض حقوق بشر نیست؟
هیچ دولتی نباید از اینترنت برای جاسوسی از ارتباطات خصوصی افرادی که از هر جرم و جنایتی (که بسیاری از آنها انجام می دهند)، استفاده کند. هیچ دولتی هم نباید برای دسترسی شهروندان خود به اطلاعات موجود در اینترنت از سانسور، استفاده کند. به عنوان مثال، کاری که دولت ایران انجام می دهد.
ایران هیچ گونه سلاح هسته ای در اختیار ندارد اما اسرائیل دارای سلاح هسته ای است . نباید به همین دلیل اسرائیل مواخذه شود؟
زرادخانه سلاح های هسته ای اسرائیل باید در نهایت از بین برود تا وضعیت امنیتی در خاور میانه بهبود یابد. یک گام مهم در این مسیر، به رسمیت شناختن اسرائیل از سوی تمام کشورهای منطقه خواهد بود و اقداماتی مشخص در جهت تحقق یک منطقه عاری از سلاح های کشتار جمعی. با شروع بازرسی های گسترده تر آژانس بین المللی انرژی اتمی از تاسیسات هسته ای، تصویب راستی آزمایی معاهده منع استفاده از سلاح های هسته ای CTBT (که ایران و اسرائیل آن را امضا کرده اند اما تصویب نکرده اند)، تصویب کنوانسیون سلاح های شیمیایی (که مصر آن را امضاء نکرده و اسرائیل امضا کرده اما تصویب نکرده است)، تصویب کنوانسیون سلاح های بیولوژیک و محدودیت در به کارگیری موشک های بالستیک که قادر به حمل کلاهک های هسته ای هستند.
