خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) برای واکاوی این موضوع گفت‌وگویی اختصاصی با دکتر محمود تولایی، دکتری بیوتکنولوژی، دانشیار دانشگاه بقیه ا... و رییس سازمان علمی، پژوهشی و فناوری بسیج علمی کشور به انجام رسانده است که در ادامه می آید.
آقای دکتر چه ضرورتی باعث شد تا بسیج هم به کار علمی علاقمند شود؟
اگر قرار است کشورمان درعرصه‌های علمی، اقتدار علمی و عزت برای خود کسب کند باید همه اقشار جامعه از خانم خانه‌داری که فرزندش را پرورش می‌دهد تا معلم مدرسه یا استاد دانشگاه و صنعتگر داخل کارخانه یا عضو وزارتخانه باید احساس کنند که برای تعالی علمی کشور پیش بروند بنابراین برای جامه عمل پوشاندن به این امر جایی بهتر از بسیج وجود ندارد که حلقه واسط بین ظرفیت‌های اجتماعی است. به نظر من هر کس به هر میزان از اعتقاد و ایمان که ظرفیت و توانایی‌های خودش را برای ارتقای علمی کشور به خدمت بگیرد، بسیجی است و می تواند تحت حمایت‌های ما قرار بگیرد یعنی هر فرد صاحب ایده و نوآور می تواند با مراجعه به سایت سازمان بسیج علمی کشور و تکمیل فرم‌های مندرج در سایت یا تحویل نوآوری خود به واحد‌های بسیج هر استان، از حمایت‌های مالی و معنوی ما برخوردار شود.
شما در بسیج علمی دنبال چه چیزی هستید؟
یکی از برنامه‌ها و اهداف مهم سازمان پژوهش بسیج علمی کشور، ایجاد تشکل‌های دانش‌بنیان با سوگیری خودگردان است یعنی اگر ما در قالب مجموعه‌های دولتی به سمت توسعه برویم باید هزینه‌های زیادی کنیم اما اگر فن بازاری برپا کنیم و تعداد زیادی از این جوانان را در قالب یک شرکت تعاونی یا شرکت دانش‌بنیان ساماندهی کنیم و مورد پشتیبانی و حمایت مالی قرار دهیم، خود این افراد بازار هدفشان را پیدا می‌کنند به این طریق این جوان خلاق می‌تواند با راه‌اندازی یک کسب و کار دانش‌بنیان، تعداد افراد بیشتری را زیر پوشش خود قرار دهد و فرصت اشتغال و درآمد برای خود و افراد تحت پوشش کارگاه یا شرکتش را فراهم کند. ما در حال حاضر نزدیک به 80 هزار ثبت اختراع در ایران داریم که شاید یک‌دهم آن نیز به عرصه‌های زندگی ما راه پیدا نکرده‌اند بنابراین یکی از رویکردهای اساسی ما طی این چند سال اخیر برگزاری فن بازار تخصصی در رشته‌های مختلف و در موضوعات مختلف بود تا توانایی‌های افراد را ویترین کنیم تا هم مردم و هم سرمایه‌گذاران بتوانند باحضور در این فن بازار‌ها از ظرفیت‌ها و توانمندی‌های این افراد مطلع و در خرید محصول و حمایت و تولید تجاری آنها وارد عمل شوند.
یکی دیگر از هدف‌های ما این است که بخشی از ارزی را که صرف واردات کالا می‌شود، در اختیار جوان‌های فارغ التحصیل و توانا قرار بدهیم و تعیین کنیم که هم اکنون این 10 قلم کالا در جامعه خریداری می شود بنابراین باید جوانان ما به دنبال تولید این نوع کالاها بروند تا به عنوان کارآفرین فرصت شغلی هدفمند را در اختیار خود قرار دهند.
اگر بخواهیم نگاهی به کارنامه سازمان بسیج علمی از ابتدا تاکنون بندازیم، این سازمان تا به حال توانسته است چه دستاوردهایی را کسب کند؟
امروزه نزدیک 80 هزار اختراع توسط 20 الی 30 هزار مخترع و مبتکر به ثبت رسیده است و این سازمان تاکنون 1600 طرح پژوهشی، اختراعی و نوآوری را مورد حمایت مالی، حقوقی و علمی قرار داده و طرح‌های به ثمر رسیده را به سازمان‌های کاربر در بخش‌های نظامی و غیرنظامی معرفی کرده است.
در حال حاضر برای هر طرحی چه میزان بودجه تعلق می‌گیرد؟
ما در این کارگروه‌ها از طرح‌های دانش‌آموزی که ممکن است مشکلشان با تامین200 هزار تومان حل شود تا طرح‌های کاربردی‌تر و فنی‌تر که مساله‌شان با 50 میلیون تومان حل شود، بودجه لازم را اختصاص می‌دهیم. طرح‌هایی هم که ارزش منابع اعتباری بیشتری را می‌طلبند به سازمان‌های کاربری‌شان متصل می‌کنیم و از طریق آن سازمان‌ها و وزاتخانه‌ها مورد حمایت قرار می‌گیرند.
به نظر می‌رسد با وجود این دستاوردها و اختراعات به ثبت رسیده، هنوز با خلاهایی برای تامین نیازهای جامعه روبه‌رو هستیم، شما علتش را در چه می‌دانید؟
شاید یک‌دهم درصد از این مخترعان تاکنون نتوانسته‌اند لذت ثبت اختراعشان را بچشند؛ زیرا برمبنای آسیب‌شناسی‌های موجود، فرد مخترع و مبتکر و خلاق جامعه برحسب تشخیص و علایق ذهنی خود به سراغ یک اختراع می‌رود که معلوم نیست بتواند دغدغه یا نیازی از جامعه را برطرف کند بنابراین ممکن است برای ثبت اختراع خود هیچ کاربری را پیدا نکند. در مقابل بسیاری از عرصه‌های فنی، صنعتی و کاربردی ما نیز با تحریم‌های اقتصادی در تامین برخی از قطعه‌ها روبه‌رو هستند که کاربر و مخترع و مبتکر مربوط به حوزه کاری خود را نمی‌شناسند. پس این دو ظرفیت می‌توانند مکمل هم باشند اما هر دو مستقل از هم به بیراهه می‌روند. امروز احساس می‌شود این خلاها در جامعه وجود دارد و هیچ کدام از سازمان‌ها و دستگاه‌ها عهده‌دار این خلاها نیستند زیرا یک نظام سیستماتیک نمی‌تواند جامعه هدف خود را پیدا کند بنابراین سازمان بسیج علمی کشور احساس می‌کند باید این خلاها را با ایجاد یک بانک دو طرفه به منظور مردمی‌سازی تحقیقات و تبدیل تحقیق و پژوهش به دغدغه‌های اجتماعی و همچنین شناسایی افراد خلاق، مبتکر و معرفی آنها به صنعت این خلاها را برطرف کند. ما به جوانان مخترع و مبتکر می‌گوییم اگر شما متناسب با این نیاز حرکت کردید ما پشتیبان شما هستیم و از حمایت‌های مالی، حقوقی و نرم‌افزاری ما برخوردار خواهید شد و بدین طریق موقعیتی که جوان خلاق دنبال آن است را پیدا می‌کند و به دنبال استعدادهای خود می‌رود.
متاسفانه صنایع ما امروزه نیازهای خودشان را از طریق این استعداد‌ها تامین نمی‌کنند و یک راست به سمت واردات کالاها می‌روند، شما فکر می کنید اگر مدیریت درستی برای واردات کالاها داشته باشیم و از استعدادهای نخبگانمان استفاده کنیم می توانیم چه میزان فرصت شغلی برای جوانان ایجاد کنیم؟
