به گزارش گروه
راهبرد خبرگزاری دانا آیین نکوداشت آیت‌الله سیدمحمدحسن مرعشی شوشتری عصر روز گذشته
18 اسفندماه در خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
دکتر حسین میرمحمد صادقی استاد دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی و مدیر گرو جزا و جرم شناسی هم در این مراسم به ارایه سخن پرداخت و گفت: در زمینه حقوق مدنی بابت اینکه مباحث حقوقی به روز باشد مشکلی وجود ندارد، اما در بحثهای حقوق کیفری این چنین نبود و این مباحث کاملا سکولار شده بود و فقه جزا در آن جایگاهی نداشت. بنابراین کسی که قرار بود در این حوزه کار کند با مشکلات و دشواری های بسیاری مواجه بود.
وی افزود: به نظر من ورود آیت الله مرعشی در این زمینه به دلیل مسوولیت پذیری ایشان بود. جالب اینکه ایشان با کمال شجاعت مباحث و نظریات را عنوان می کردند از جمله در بحث قضاوت زنان که بسیار دشوار و کلیدی بود ایشان به خوبی و به صورت کاملا جامع این نوع موضوعات مربوطه را اظهار می کردند.
صادقی تصریح کرد: در جلسات مختلف شاهد بودم که هیچ دچار رودربایستی با سایر اساتید نمی شد و به صراحت و روشنی نظریات خود را بیان می کرد. علاوه بر این ویژگی اخلاقی ایشان وقتی معاون قضایی شد هیچگاه در حالات و رفتار و منش خود تغییری ایجاد نکردند و همواره تواضع و فروتنی خود را داشتند.
مدیر گرو جزا و جرم شناسی دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه آیت الله مرعشی در امور خیر نیز شرکت داشتند گفت: ایشان بسیار دست به خیر بودند ازجمله آن راه اندازی دانشکده علوم قضایی در خوزستان بود. از آنجا که آب و هوای این شهر بسیار گرم بود قضاتی که به خوزستان می رفتند ماندگار نبودند از همین رو آیت الله مرعشی به فکر ایجاد دانشکده علوم قضایی در خوزستان افتادند تا دانشجویان و بومیان همان شهر عهده دار مقام حقوق و قضاوت شوند، به شخصه شاهد بودم که با چه شوق و اشتیاقی این دانشکده را برای مردمان محروم خوزستان راه اندازی می کردند.
وی با بیان خاطره ای در توصیف ویژگی های رفتاری استاد خود گفت: زمانی که دانشکده حقوق امام صادق(ع) به تازگی راه افتاده بود در آنجا عهده دار تدریس شده بودم گاهی دانشجویان از من می خواستند که به اتاق آنها رفته و با آنها غذا سرو کنم. یک بار که این دعوت را پذیرفتم به محض ورود به اتاق آیت الله مرعشی را دیدم که با چه فروتنی و تواضعی در اتاق محقر دانشجویان حاضر و با آنها هم سفره شده اند. آیت الله مرعشی فقه نو را در فقه جزای اسلام بعد از چندین صده وارد کردند و با تمام جرات و صراحت نظریات خود را مطرح می کردند. این کار ایشان یعنی ورود فقه نو در فقه جزای اسلام در رشته حقوق، کار نو و بی بدیلی بود که هر کسی توانایی و شجاعت انجام این مسئولیت سنگین را نمی تواند برعهده گیرد.
در این مراسم حجت الاسلام رضوان طلب، مدیر کارگروه فقه و حقوق خانه اندیشمندان علوم انسانی درباره هدف از برپایی از این مراسم گفت: پیامبر عظیم الشأن اسلام(ص) فرموده اند احترام به دانشمندان خصوصا اگر سابقه دینی داشته باشند تعظیمی است در برابر پروردگار. در واقع با این جلسات و گردهمایی ها امیدواریم روح ما با روح این بزرگوار پیوند پیدا کند و با حضورمان در این مجالس به این ایشان پیام می دهیم که انسانهای فراموشکاری نیستیم و در غربت قبر ایشان را تنها نمی گذاریم و ادای دین می کنیم.
وی افزود: نام ایشان را در جامعه تکرار می کنیم و اجازه نمی دهیم حافظه جامعه ایشان را از یاد ببرد. برگزاری این جلسات در واقع یک ادای تکلیف و مصداقی از مصادیقی است که با عنوان شعائر یاد می شود. ما خیلی وقت ها از ثروت علمی خود غافلیم و گاهی دیگران هستند که ما را از این غفلت بیدار می کنند.
رضوان طلب عنوان کرد: 80 سال پیش یکی از دیپلماتهای فرانسوی حدود 18 سال در ترکیه و ایران زندگی کرد. بعد از طی این مدت تصمیم گرفته بود کتاب شعائر الاسلام محقق حلی را بدون اینکه از سوی کسی پشتیبانی شود از زبان عربی به فرانسه ترجمه کند من جمله این کار توسط کسی که وظیفه او یک مأموریت سیاسی بود بسیار تعجب برانگیز بود. علاوه بر اینکه باید مفاهیم دشوار فقهی و حقوقی ر از زبانی که هیچ سنخیتی با زبان فرانسوی ندارد ترجمه می کرد. این فرد در ابتدای کتاب دلیل خود را از ترجمه این کتاب این طور عنوان کرده بود: کسانی که از دور با نام اسلام آشنا هستند تصور می کنند اسناد علمی مسلمانان در قرآن خلاصه شده است که آن هم به صورت پراکنده مطالبی آورده شد و اشاره مختصری به احکام حقوقی دارد اما به عقیده من مدلهای حقوقی قوی ای در بین مسلمانان وجود دارد برای افراد حقوقدانان فرانسوی می تواند تجربه خوبی باشد. من این کتاب را ترجمه کردم تا بگویم مسایل حقوقی که در این کتاب وجود دارد شاید به فکر هیچ یک از حقوقدانان فرانسوی نرسید در واقع ظرایفی که در این کتاب آورده شده بسیار شاخص است.
وی افزود: این فرد فرانسوی در بیان هدف دوم خود از ترجمه این کتاب آورده است در کشورهای اسلامی همزبانان و هموطنان من نیز زندگی می کنند و شاید سروکار آنها به دادگاههای کشورهای اسلامی بیفتد و ممکن است که از قواعد و حقوق اسلامی سررشته نداشته باشند. به واسطه ترجمه این کتاب هموطنان من با مباحث فقه حقوقی آشنا می شوند و در صورت لزوم می توانند در دادگاههای کشورهای اسلامی از خود دفاع کنند.
رضوان طلب افزود: باید اعتراف کنم که در رشته های مختلف از ثروتهایی که داریم بی اطلاعیم و نسبت به آنها ارزشگذاری کم بینانه ای داریم. تصور ما بر این است که در رشته های مختلف از جمله فقه و حقوق همچنان محتاج هستیم و باور نمی کنیم که دیگران دست نیازشان را دراز کرده اند و تنها زمانی که یک نفر دنبال منابع ما می رود و آنرا کشف می کند متوجه ثروتهایمان می شویم.
مدیرکارگروه فقه و حقوق خانه اندیشمندان علوم انسانی افزود: همه ما دست یافتن به تعالی را از آرمانهای خود قرار داده ایم اما تنها راه دستیابی به این تعالی این است که برای رضای خدا کار کنیم وقتی کاری برای خدا باشد خود بخود عالمگیر می شود. کسی که با نیت رضای خدا قدم در راهی بگذارد قطعا موفق و پیروز خواهد شد کما اینکه شاهد هستیم پس از گذشت سالها از نوشته محقق حلی یک دیپلمات فرانسوی تصمیم می گیرد که آنرا با سرمایه خود در کشوری بیگانه منتشر کند باید به این موضوع اعتراف کنیم که نیت محقق حلی تنها رضای خدا بوده است.
وی ادامه داد: آیت الله مرعشی به گردن جامعه حقوقی ما حق داشتند و ما نیز باید حق شناس باشیم خدای متعال این فکر را به ذهن ما داد تا از دوستانی که اخیرا از ما جدا شده اند در این خانه یاد کنیم. ازجمله آنها آیت الله مرعشی شوشتری است که بسیار مظلوم واقع شده اند و از ایشان به ندرت نامی برده شده است.
حجت الاسلام رضوان طلب گفت: این جلسه بهانه ای بود تا کارهای پژوهشی ما در میان صنف اساتید رشته فقه و حقوق، وحدت و انسجامی پیدا کند ما این کاستی و نبود انسجام را در رشته فقه و حقوق احساس می کنیم و این پیوند را با کسانی که هم صنف ما هستند برقرار نکرده ایم در حالی که در نظام ارزشگذاری علمی و مدیریتی به کارها و پژوهشهای مشترک ارج بیشتری می نهند.
مدیرکارگروه فقه و حقوق خانه اندیشمندان علوم انسانی عنوان کرد: بسیاری از افراد توانایی انجام پژوهشهای بزرگ را دارند ولی متاسفانه توانایی انجام آن پژوهشها را با دیگران ندارند. باید تصمیم بگیریم خودمان را از این مزیت محروم کنیم انجام کارهای پژوهشی توسط اهالی یک مکتب و یک گروه بسیار ارزشمند است. امیدوارم این روش بیش از پیش در مجامع علمی نهادینه شود.
حجت الاسلام دکتر مرتضی چیت سازان دیگر سخنران این مراسم بود، وی درباره جایگاه و رتبه آیت الله مرعشی گفت: مقام معظم رهبری ایشان را استاد حوزه های علمیه می دانستند. با رحلت ایشان ما نتوانستیم در دانشگاه و حوزه جای ایشان را پر کرده و استاد دیگری را جایگزینشان کنیم.
وی افزود: آیت الله مرعشی با وجود اینکه عضو شورای عالی قضایی و معاون قضایی قوه قضائیه بودند اما هر بار که وارد حوزه می شدند با کمال فروتنی و تواضع بود. رابطه ایشان با دانشجویان همانند رابطه پدر و فرزند بود اساتیدی که در این محفل حضور دارند به نوعی خصوصیات ویژه اخلاقی ایشان را می شناسند. از بارزترین این ویژگی ها این بود که اگر مدت زمان طولانی هم با ایشان صحبت می کردیم حرف تکراری در مباحث مختلف فقهی و حقوقی و سیاسی از ایشان شنیده نمی شد.
دبیر نکوداشت مراسم آیت الله محمد حسن مرعشی با بیان اینکه رفتار ایشان در کلاس برای ما درس اخلاق بود گفت: آیت الله مرعشی تعلیم و تربیت را کار اساسی و جدی برای ما تلقی می کرد. در واقع ایشان مصداق بارز این سخن امام جعفر صادق(ع) بود که هر کس برای خدا آموزش بدهد و برای خدا یاد بگیرد و به علم خود عمل کند در آسمانها بزرگ شمرده می شود.
چیت سازان با بیان اینکه آیت الله مرعشی در طهارت روح و قدرت استدلال بی نظیر بود، گفت: ایشان اهتمام ویژه ای به تحصیلات بانوان داشتند. در مجامع علمی مختلف سعی داشتند شاگردان خانم نیز شرکت داشته باشند و مدارج علمی را تا بالاترین مقطع طی کنند. آیت الله مرعشی خود ریاست حوزه علمی مشکاة که مخصوص بانوان بود را برعهده داشت.
دبیر نکوداشت مراسم آیت الله محمد حسن مرعشی تصریح کرد: آیت الله مرعشی هیچگاه خود را در قید زمان نمی دید. ایشان همیشه بعد از اذان صبح و اقامه نماز در مدرسه عالی شهید مطهری حضور داشتند و کلاس خود را تشکیل می دادند. موضوع مهم برای ایشان ایجاد جنبه های نوآوری برای دانشجویان بود و برای رسیدن به این هدف خود از هیچ تلاشی فروگذار نمی کردند.
در این مراسم از همسر آیت الله مرعشی تجلیل و قدردانی به عمل آمد و از کتاب «فلسفه ما» اثر مرحوم مرعشی رونمایی شد. این کتاب به تازگی از سوی انتشارات خرسندی منتشر شد، ترجمه کتاب «فلسفتنا» شهید صدر است که پیش از انقلاب چاپ و اکنون با اصلاحاتی تازه منتشر شده است. علاوه بر این، مجموعه دو جلدی «فقه پویا» از تالیفات مرحوم مرعشی نیز در این مراسم رونمایی شد.
یادآور می شود، آیت‌الله سید محمدحسن مرعشی شوشتری در شهرستان شوشتر متولد شد. وی شاخه‌های علوم اسلامی را در سطوح مختلف از محضر عالمانی چون محمد حسن آل طیب، سید محمد تقی حکیم، علامه شیخ محمد تقی شوشتری و سید محمد جزایری فرا گرفت.
دیدگاه‌های او در زمینه فقه جزایی از مهمترین منابع فقهی برای فقیهان و حقوقدانان به شمار می‌آید. آیت‌الله سید محمدحسن مرعشی شوشتری همگام با امام خمینی(ره) در انقلاب شکوهمند اسلامی ایران مشارکت کرد و با عمل به تکلیف اجتماعی خویش با حکم امام خمینی(ره) به عضویت شورای عالی قضایی منصوب شد. همچنین در انتخابات مجلس خبرگان با آرای مردم به عضویت در مجلس خبرگان درآمد.
عناوین برخی از آثار ایشان شاملشرح کتاب الفیه ابن مالک به زبان عربی در زمینه ادبیات عرب، شرح بر تلخیص مختصر المعانی به زبان عربی در زمینه ادبیات عرب،شرح بدایه الحکمه به زبان عربی در زمینه فلسفه، شرح نهایه الحکمه به زبان عربی در زمینه فلسفه،شرحی بر تهذیب المنطق تفتازانی به زبان فارسی در زمینه منطق و ... است.
این عضو مجلس خبرگان رهبری در تابستان ۱۳۸۷ در سن 71 سالگی دعوت حق را لبیک گفت.
