عزت الله فولادی، روانشناس تربیتی و عضو هیات
مدیره انجمن مشاوره ایران، در گفت و گو با خبرنگار گروه آموزش خبرگزاری دانا (دانا خبر)، مساله «تکلیف نوروزی» و حد
و مرزهای آن را یک موضوع قدیمی در آموزش و پرورش دانست و گفت: این موضوع همان طور
که قدیمی است، خیلی هم جدی است. زیرا عید نوروز برای دانش آموزان کارکردهای فردی و
اجتماعی زیادی دارد و می تواند در خیلی از زمینه ها به رشد آن ها کمک کند.
وی افزود: بنابراین این معلمان باید نسبت به تکالیف دانش آموزان در این زمان، نگاه منطقی و اصولی داشته باشند. دانش آموز عضوی از خانواده است و برنامه های درسی او خانواده را هم تحت تاثیر قرار می دهد.
او «درگیری روان» را یکی از مشکلات تکالیف سنگین در عید نوروز عنوان کرد و گفت: تکالیف دانش آموزان نباید طوری باشد که با روح و روان آن ها درگیر شده و آن ها را از پرداختن به تفریح و لذت بردن از تعطیلات غافل کند. در عوض، دادن تکالیفی که یادگیری های مدرسه را به زندگی پیوند دهد، می تواند کارکردهای آموزشی مدرسه را هم در تعطیلات نشان دهد.
نوروز یک آزمایشگاه اجتماعی است
فولادی همچنین تصریح کرد: بهترین روش برای نگه داشتن دانش آموزان در فضای مدرسه و درس این است که تعطیلات را برای آن ها تبدیل به یک آزمایشگاه کنیم. یعنی دستورالعمل معلمان طوری باشد که به دانش آموزان فرصت آزمایش و مشاهده در محیط را بدهد و او را برای زندگی آماده کند.
این کارشناس روانشناسی، همچنین، «مدیریت زمان» را یکی از بزرگ ترین شاخصه های تکالیف نوروزی دانست و گفت: کسی که تکلیف را به بچه می دهد و همچنین پدر و مادری که ناظر به انجام آن هستند باید به کودک کمک کنند تا بتواند زمان خودش را مدیریت کند. در غیر این صورت تکالیف برای شب آخر می ماند و این مشکلی است که سال هاست دانش آموزان درگیر آن هستند.
مدیریت زمان به بچه ها یاد بدهیم
او، مدیریت زمان را یک مهارت کسب کردنی دانست و گفت: این یکی از مشکلات دانش آموزان است. مخصوصا در سنین پایین تر، دانش آموزان نیاز به دستور العمل ویژه دارند تا بتوانند آن را کسب کنند. یعنی بچه باید یاد بگیرد و تمرین کند که در روزهای تعطیل هم به سفر و میهمانی برسد، هم بازی کند و تلویزیون ببیند و هم به تکالیف درسی اش برسد.
فولادی، تکالیف نوروزی موفق را تکالیفی با رویکرد اجتماعی دانست و گفت: باید به سمتی برویم که مشق های نوروزی تا جای ممکن با مسایل زندگی اجتماعی کودک گره بخورد. وقتی کودک در بخش عملی زندگی مهارت های لازم را کسب کند، می توان به بخش های نظری هم امیدوار بود.
او راهکار بازگرداندن دانش آموزان پس از تعطیلات به حال و هوای درسی را پیوند تکالیف با زندگی بچه ها در نوروز دانست و گفت: به جای تکیه بر محفوظات بهتر است آن دسته از آموزش هایی مورد تاکید قرار گیرد که به فعالیت بچه ها در نوروز مربوط است.
انسان به دنبال لذت آنی است
عزت الله فولادی همچنین، درباره انباشته شدن تکالیف در روزهای پایانی تعطیلات گفت: این یک ویژگی طبیعی در انسان است که به لذت آنی و آزادی بیشتر گرایش داشته باشد. ای خصوصیت البته در کودکان بارزتر است و نباید نگران آن بود.
این روانشناس، دادن جایزه به بچه ها به دلیل انجام تکالیف نوروزی را کار موثری ندانست و گفت: جایزه مهارت را درونی نمی کند. باید از برخی کارهای فی البداهه و بدون برنامه ریزی در آموزش و پرورش پرهیز کرد. جایزه هایی که به پیک ها و تکالیف نوروزی می دهند، به جهت زمانی هم هماهنگی با زمان انجام تکلیف ندارد. این کارها بچه ها را مشروط می کند و لذت اصیل یادگیری را از میان می برد.
برای برخی مهم انجام تکلیف است نه چگونگی انجام آن
عضو گروه تالیف کتب روانشناسی، در ادامه سخنش تصریح کرد: متاسفانه انجام تکلیف برای ما مهم تر از چرایی و چگونگی انجام آن است و این برداشت را به دانش آموز هم منتقل می کنیم. در صورتی که بچه باید قبل از هرچیزی بداند چرا لازم است این کارها را در ایام نوروز انجام بدهد و یا درسی بخواند.
او آموزش و پرورش را سرگردان در «پیک دادن» و «پیک ندادن» دانست و گفت: سال هاست این بحث ها مطرح است. در این برهه از زمان هم دیدیم که گفتند پیک ندهید. ولی مدارس این کار را انجام می دهند. با توجه به این که تعطیلات نوروز یکی از طولانی ترین تعطیلات دنیا است، بهتر نیست به معلم ها خط مشی یاد بدهند و یک چهارچوب کلی برای همه تعیین کنند که به بچه ها فرصت حضور در اجتماع و تجربه را بدهد؟ اتفاقا نوروز فرصت خوبی برای دیدن و تجربه کردن است.
با قرنطینه کردن دانش آموز مخالفم
فولادی در خصوص برگزاری اردوهای آموزشی در مدارس نیز گفت: با قرنطینه کردن دانش آموزان مخالفم. نوروز فرصت پرقیمتی برای همه ماست چرا باید آن را از دانش آموزان بگیریم؟ این تعطیلات زندگی ما را در همه ابعاد خود دستخوش تغییر می کند. این که بخواهیم دانش آموزان کنکوری را از حضور در آن ها محروم کنیم درست نیست.
او پیشنهاد کرد در ایام نوروز، دانش آموزان کنکوری و سایر دانش آموزان سال بالایی، به جای محروم شدن از حضور در خانواده و اجتماع، با برنامه ریزی مشاوران، بتوانند جریان درس خواندن خود را حفظ کنند و به روابطشان هم آسیبی نرسد.
فولادی در پایان گفت: قبول دارم که شرایط این دانش آموزان خاص است ولی حق نداریم در هیچ مقطعی آن ها را از تفریح محروم کنیم.
