28 اردیبهشت ( 18می) روز جهانی موزه بهانه ای شد تا خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) گفت و گویی با دکتر مهرداد وحدتی، رییس موزه علوم و فناوری ایران ترتیب دهد تا بیشتر در خصوص مشکلات ترویج علم در کشور بپردازیم.
امروزه موزه های علم و فناوری جهان به مردم این امكان را مى دهند تا مردم بیش از پیش اهمیت و نقش علم را در زندگى آینده شان مورد توجه قرار دهند، موزه علوم و فناوری ایران هم اکنون چه امکاناتی برای ترویج علم و فنون در کشور فراهم کرده است؟
موزه علوم و فناوری ایران بهمن سال89 در تكمیل نهادهای مرتبط با توسعه نظام علم و فناوری كشور ایجاد شد. این موزه سعی دارد با نمایش پایه های دانش و تحول فناوری، نسبت به هم افزایی دانش، اشاعه تفكر علمی، ارتقای سطح زندگی و تعالی روح انسان قدم بردارد. در حال حاضر این موزه 3 ماموریت مهم و اساسی شناسایی تاریخ فعالیت ها و اکتشافات و اختراعات دانشمندان کهن ایرانی در دوران پیش و پس از اسلام، شناساندن پایه ها، اصول و تئوری های علوم معاصر و تدوین تاریخ تکامل تکنولوژی های معاصر را دنبال می کند. به همین منظور ما سعی كرده ایم بسیاری از اشیای تاریخی از بین رفته گذشته را بازسازی كنیم. همچنین بسیاری از تجهیزات و ابداع های محققان و دانشمندان ایرانی که در گذشته ساخته شده است را به صورت سخت‌افزاری بازسازی کرده ایم و در این موزه در معرض دید عموم قرار داده ایم تا افراد بتوانند ضمن بازدید از این تجهیزات با آنها کار کرده و از این طریق علوم جدید را درک کنند.
گروه هدف شما چه کسانی هستند؟
دانش آموزان، دانشجویان و مردم عادی و کارمندان اداره های دولتی طیف وسیعى از مخاطبان موزه هاى علوم و فناورى را تشكیل مى دهند اما هدف اصلى ما دانش آموزان هستند.
هم اکنون کشور ما چه دغدغه ای در خصوص ترویج علم دارد؟ در این بین نقش موزه علوم و فناورى در ترویج علم چیست؟
آموزش یکی از اصیل‌ترین و مهمترین دغدغه‌های نهادهای علمی، فرهنگی و سیاست‌گذاری هر جامعه‌ای به شمار می‌رود و موزه علوم و فناوری به عنوان نهاد علمی و فرهنگی هم از این امر مستثنی نیست. مطالعات نشان داده است که ماندگاری مطالب در ذهن با آموزش های دیداری و شنیداری بسیار مطلوب تر، موثرتر و کاراتر از سایر شیوه های متداول سنتی است. امروزه اغلب کشورهای پیشرفته و پیشرو از این طریق به آموزش دانش آموزانشان می پردازند اما سیستم آموزشی و روش های تعلیم و تربیتی کشور ما همچنان با ضعف مواجه است. متاسفانه اغلب آموزش های ابتدایی درمدارس مبنای تئوری دارند و کمتر به مبنای علمی دروس بها داده می شود. در نتیجه دانش آموزان با حفظ سرسری مطالب کتاب ها، خیلی زود محتوای آن کتاب را به دست فراموشی می سپارند. در سطح عموم نیز تقریبا آموزش درست و حساب شده ای نداریم. بزرگترین منبع آگاهی قابل استفاده افراد عادی جامعه، اینترنت است بنابراین کشور ما نیز باید به سمت چنین سیستم آموزشی برود و این سیستم آموزشی نوین را جایگزین شیوه های نادرست سنتی و پیشین بکنند. لازمه تحقق چنین امری طراحی و ساخت سخت افزارهای آموزشی غیر تئوری و گسترش آن در سطح مدارس و مراکز آموزشی کشورمان است. کاری که موزه وارد این حیطه شده است. ما در این موزه اشیای طبیعی یا مصنوعی را به صورت ماکت یا نمونه متحرک بازسازی شده به نمایش گذاشته ایم. ما در این شیوه آموزشی به هیچ عنوان از معلم، تخته و گچ استفاده نمی کنیم بلکه با استفاده از وسایل و طراحی سخت افزارهای آموزشی و ایجاد محیطی مفرح و شاد این تئوری ها را به صورت عملی به مخاطبان آموزش می دهیم. در این شیوه آموزش نیازی نیست که اظهارکنیم مطالبی که مخاطب فرا می گیرد مربوط به کدام تئوری است. در این سیستم مخاطب بی آنکه ملزم به آموزش های تئوری های علمی باشد با کاربردهای علوم آشنا می شود و درمی یابد چه زمانی مورد استفاده قرار خواهد گرفت بنابراین اگر تمایل به فراگیری بیشتر این موضوع داشته باشد خود به صورت تخصصی می تواند جویای آن می شوند.
این موزه برای رسیدن به اهدافش با چه مشکلاتی دست و پنجه نرم می کند؟
امروزه اغلب کشورهای صنعتی و پیشرفته حتی کشورهای کوچک جهان سوم و خاورمیانه ای بیش از یک موزه علوم دارند اما متاسفانه با وجود پیگیری ها و رایزنی های زیاد، کشور ما در این زمینه نسبت به خیلی از کشورها ضعیف عمل کرده و هنوز پس از گذشت 3 سال از تاسیس این موزه از مکان مناسب و امکانات کافی برخوردار نیستیم به همین دلیل ما در کنار نمایشگاه دایمی (موزه واقع در خیابان سی تیر) برای گسترش علاقه و دانش عموم نسبت به علوم و فناوری و ارتباط آن ها با زندگی روزمره از طریق نمایش و عرضه مناسب اطلاعات درباره دستاوردهای علمی و فناوری بشر، تقویت و حفظ میراث علمی و فرهنگی دانشگاه ها و مراکز علمی کشور و آشنا كردن عموم به اهمیت اصول علمی و فناوری در توسعه پایدار انسان، نمایشگاه های سیاری را در شهرستان ها نیز برپا می کنیم.
چشم انداز آینده این موزه را چطور ارزیابی می کنید؟
موزه علوم و فناوری ایران هنوز طفل نوزادی است كه تا رسیدن به هدف، راهی طولانی پیش رو دارد اما با این وجود موزه علوم و فناوری ایران در افق چشم اندازكشور، سازمانی پویاست كه سعی دارد به مردم و دانش پژوهان در سرتاسر كشور كمك کند تا آنها از ظرفیت های كامل خود آگاهی یابند و از دانش، خلاقیت و نوآوری برای یك زندگی بهتر استفاده کنند. چنانچه بودجه لازم احداث مکان این موزه اختصاص یابد- ما برای احداث چنین مکانی حداقل 70تا 80 میلیارد تومان بودجه نیاز داریم- و اهداف و ماموریت های این موزه به خوبی دنبال شود، در آینده ای نزدیک ما شاهد تحول بزرگی در سطح جامعه مان خواهیم شد.
گفت و گو از: فرزانه صدقی
