رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی گفت: تجربه نشان داد به محض اینکه علما پشتوانه خود را از مشروطه برداشتند، مشروطه فرو ریخت.
به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) روح الله حسینیان در پاسخ به هاشم آقاجری که اخیرا پروژه ناتمام مشروطیت را که به دست دولت رضاشاهی در میانه راه متوقف شد، نیاز امروز دانسته است، گفت: هویت‌سازی دموکراتیک در مشروطه آغاز نشده است که بخواهد ادامه یابد، هر چند پروژه مشروطه به خاطر کنار رفتن «مذهب» ناتمام هم نماند بلکه فرو ریخت.
بر اساس خبر فارس، هاشم آقاجری فعال اصلاح‌طلب و استاد تاریخ دانشگاه تربیت مدرس، اخیرا در گفت‌وگویی با نشریه «سخن ما» درباره پروژه دولت ملی‌سازی گفته بود: «امروز نه پروژه صفوی در قالب «هویت‌سازی بر اساس مذهب» پاسخگوست و نه پروژه رضاشاهی و پهلویستی در قالب «هویت‌سازی بر اساس نوعی ناسیونالیسم آرکائیک یا قومی و نژادی». هویت‌سازی امروز، مدنی و دموکراتیک است همچنان که پروژه دولت-ملت سازی هم جز با یک نگاه مدنی و دموکراتیک به سرانجام نمی‌رسد. مشروطیت این راه را باز کرد اما پروژه ناتمام مشروطیت که به دست دولت رضاشاهی در میانه راه متوقف شد به گمان من نیاز امروز ماست که متناسب با منطق عصر جمهوریت تداوم و تکامل یابد.»
در همین زمینه رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در خصوص اینکه هویت‌سازی بر اساس مذهب پاسخگوی امروز نیست بلکه پروژه ناتمام مشروطیت نیاز ماست، اظهار داشت: هم موضوعی که گفته شده و هم نتیجه‌گیری آن حرف غلطی است چراکه کشور ما همواره کشوری با هویتی مذهبی بوده است؛ حتی در دوره ساسانیان بالاخره مذهب یکی از ارکان حکومت آنها بوده و آن زمان نیز مذهب زرتشت بوده است.
حسینیان با بیان اینکه وقتی اسلام وارد ایران شد مذهب همواره به عنوان عامل تاثیرگذار، متوازن و بسیج‌کننده در کشورمان نقش آفرین بوده است، تصریح کرد: در دوره مشروطیت که مورد بحث قرار گرفته است باید گفت از فتاوای علمای شیعه بود که مردم به صحنه آمدند، چه کسانی اولین منادیان عدالت‌خواهی بودند؟ روحانیون و مراجع شیعه بودند، چه کسی رهبری مهاجرت به قم برای محدود کردن استبداد را به عهده گرفت؟ شیخ فضل‌الله نوری و حتی در نامه‌هایی که بین سرداران مشروطه با مراجع نوشته می‌شود از آنها اجازه جهاد می‌خواهند و اعتراف می‌کنند که ما بر مبنای فتاوای شما وارد مبارزه با دولت می‌شویم.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی تصریح کرد: بنابراین اصل مشروطه اصلی بود که در آن با فریاد روحانیت، مردم به پا خاستند و با فتوای مرجعیت خواست‌‌های خود را مطالبه کردند و اگر مشروطیت به انحراف کشیده شد و رضاخان به روی کار آمد، متاسفانه به خاطر پیش‌بینی نکردن‌هایی بود که شیخ فضل‌الله نوری به علما تذکر داد اما آنها توجه نکردند و اصلاح حکومت را قبل از تبیین مبانی حکومت اولویت دادند و نتیجه دلخواه نیز در نهایت گرفته نشد.
وی اظهار داشت: بنابراین اینکه ما مذهب را از هویتی ایرانی جدا کنیم حرف غلطی است و در ایران ریشه ندارد و هیچ تجربه‌ای که غیرمذهب توانسته باشد در این کشور باشد وجود ندارد، حتی وقتی رضاخان سعی داشت مذهب، نیروهای مذهبی و ارزش‌های اسلامی را منزوی کند، دیدیم به محض اینکه متفقین وارد ایران شدند و آمریکایی‌ها بدون اجازه دولت نیرو وارد کردند، هیچ استقامتی از سوی مردم ایران در برابر تجاوز و اشغال بیگانگان صورت نگرفت.
حسینیان ادامه داد: حتی در دوران ملی شدن صنعت نفت که شما نگاه می‌کنید در راس آن نهضت، رهبری که برای اولین بار ندای آزادی صنعت نفت از استعمار انگلیس را سر داد، آیت‌الله کاشانی بود؛ به همین خاطر هیچ حرکتی زیر پرچم غیرمذهبی‌‌ها در ایران به نتیجه نرسیده است و شاهد زنده آن نیز انقلاب اسلامی است که با پرچم اسلام، پرچم شیعه، پرچم روحانیت و پرچم امام خمینی توانست رژیم کهنسال 2500 ساله‌ای که همه قدرت‌ها از آن حمایت می‌کردند را سرنگون کند و به جای آن یک جمهوری اسلامی به ارمغان بیاورد.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه پاسخگو نبودن هویت‌سازی مذهبی حرف غلطی است، افزود: به محض اینکه نیروهای مذهبی احساس کردند مشروطه‌ای که به دنبالش بودند ایجاد نشد و عقب‌نشینی کردند؛ اصلا مشروطه فرو ریخت.
وی درباره این اظهارنظر آقاجری که پروژه ناتمام مشروطیت نیاز امروز ماست، تصریح کرد: چه مشروطه‌ای؟ مشروطه‌ای که با تقی‌زاده انگلیسی و مشروطه‌ای که غرب‌زده بود و هیچ اعتبار مردمی نداشت؟ تجربه نشان داد به محض اینکه علما پشتوانه خود را از مشروطه برداشتند، مشروطه فرو ریخت، نه اینکه پروژه‌ای که مثلا ملی‌گراها ایجاد کرده بودند، ناتمام ماند، بلکه مشروطه پروژه‌ای بود که فرو ریخت چون نیروهای مذهبی و مذهب نقش خود را در آن کم کرد.
حسینیان همچنین با اشاره به پروژه دولت-ملت سازی که آقاجری راهکار ایجابی آن را تکمیل پروژه مشروطه عنوان کرده است، گفت: اصلا دولت-ملت سازی یا هویت سازی دموکراتیک و غیرمذهبی در مشروطه آغاز نشده است که بخواهد ادامه یابد.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در پایان تصریح کرد: در واقع مشروطه قیامی علیه استبداد بود که توسط علمای شیعه شکل گرفت اما وقتی آنها دیدند که آن خواست محقق نمی‌شود، مشروطه را رها کردند و مشروطه سقوط کرد و این به معنای ناتمام ماندن این پروژه نیست
بر اساس خبر فارس، هاشم آقاجری فعال اصلاح‌طلب و استاد تاریخ دانشگاه تربیت مدرس، اخیرا در گفت‌وگویی با نشریه «سخن ما» درباره پروژه دولت ملی‌سازی گفته بود: «امروز نه پروژه صفوی در قالب «هویت‌سازی بر اساس مذهب» پاسخگوست و نه پروژه رضاشاهی و پهلویستی در قالب «هویت‌سازی بر اساس نوعی ناسیونالیسم آرکائیک یا قومی و نژادی». هویت‌سازی امروز، مدنی و دموکراتیک است همچنان که پروژه دولت-ملت سازی هم جز با یک نگاه مدنی و دموکراتیک به سرانجام نمی‌رسد. مشروطیت این راه را باز کرد اما پروژه ناتمام مشروطیت که به دست دولت رضاشاهی در میانه راه متوقف شد به گمان من نیاز امروز ماست که متناسب با منطق عصر جمهوریت تداوم و تکامل یابد.»
در همین زمینه رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در خصوص اینکه هویت‌سازی بر اساس مذهب پاسخگوی امروز نیست بلکه پروژه ناتمام مشروطیت نیاز ماست، اظهار داشت: هم موضوعی که گفته شده و هم نتیجه‌گیری آن حرف غلطی است چراکه کشور ما همواره کشوری با هویتی مذهبی بوده است؛ حتی در دوره ساسانیان بالاخره مذهب یکی از ارکان حکومت آنها بوده و آن زمان نیز مذهب زرتشت بوده است.
حسینیان با بیان اینکه وقتی اسلام وارد ایران شد مذهب همواره به عنوان عامل تاثیرگذار، متوازن و بسیج‌کننده در کشورمان نقش آفرین بوده است، تصریح کرد: در دوره مشروطیت که مورد بحث قرار گرفته است باید گفت از فتاوای علمای شیعه بود که مردم به صحنه آمدند، چه کسانی اولین منادیان عدالت‌خواهی بودند؟ روحانیون و مراجع شیعه بودند، چه کسی رهبری مهاجرت به قم برای محدود کردن استبداد را به عهده گرفت؟ شیخ فضل‌الله نوری و حتی در نامه‌هایی که بین سرداران مشروطه با مراجع نوشته می‌شود از آنها اجازه جهاد می‌خواهند و اعتراف می‌کنند که ما بر مبنای فتاوای شما وارد مبارزه با دولت می‌شویم.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی تصریح کرد: بنابراین اصل مشروطه اصلی بود که در آن با فریاد روحانیت، مردم به پا خاستند و با فتوای مرجعیت خواست‌‌های خود را مطالبه کردند و اگر مشروطیت به انحراف کشیده شد و رضاخان به روی کار آمد، متاسفانه به خاطر پیش‌بینی نکردن‌هایی بود که شیخ فضل‌الله نوری به علما تذکر داد اما آنها توجه نکردند و اصلاح حکومت را قبل از تبیین مبانی حکومت اولویت دادند و نتیجه دلخواه نیز در نهایت گرفته نشد.
وی اظهار داشت: بنابراین اینکه ما مذهب را از هویتی ایرانی جدا کنیم حرف غلطی است و در ایران ریشه ندارد و هیچ تجربه‌ای که غیرمذهب توانسته باشد در این کشور باشد وجود ندارد، حتی وقتی رضاخان سعی داشت مذهب، نیروهای مذهبی و ارزش‌های اسلامی را منزوی کند، دیدیم به محض اینکه متفقین وارد ایران شدند و آمریکایی‌ها بدون اجازه دولت نیرو وارد کردند، هیچ استقامتی از سوی مردم ایران در برابر تجاوز و اشغال بیگانگان صورت نگرفت.
حسینیان ادامه داد: حتی در دوران ملی شدن صنعت نفت که شما نگاه می‌کنید در راس آن نهضت، رهبری که برای اولین بار ندای آزادی صنعت نفت از استعمار انگلیس را سر داد، آیت‌الله کاشانی بود؛ به همین خاطر هیچ حرکتی زیر پرچم غیرمذهبی‌‌ها در ایران به نتیجه نرسیده است و شاهد زنده آن نیز انقلاب اسلامی است که با پرچم اسلام، پرچم شیعه، پرچم روحانیت و پرچم امام خمینی توانست رژیم کهنسال 2500 ساله‌ای که همه قدرت‌ها از آن حمایت می‌کردند را سرنگون کند و به جای آن یک جمهوری اسلامی به ارمغان بیاورد.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه پاسخگو نبودن هویت‌سازی مذهبی حرف غلطی است، افزود: به محض اینکه نیروهای مذهبی احساس کردند مشروطه‌ای که به دنبالش بودند ایجاد نشد و عقب‌نشینی کردند؛ اصلا مشروطه فرو ریخت.
وی درباره این اظهارنظر آقاجری که پروژه ناتمام مشروطیت نیاز امروز ماست، تصریح کرد: چه مشروطه‌ای؟ مشروطه‌ای که با تقی‌زاده انگلیسی و مشروطه‌ای که غرب‌زده بود و هیچ اعتبار مردمی نداشت؟ تجربه نشان داد به محض اینکه علما پشتوانه خود را از مشروطه برداشتند، مشروطه فرو ریخت، نه اینکه پروژه‌ای که مثلا ملی‌گراها ایجاد کرده بودند، ناتمام ماند، بلکه مشروطه پروژه‌ای بود که فرو ریخت چون نیروهای مذهبی و مذهب نقش خود را در آن کم کرد.
حسینیان همچنین با اشاره به پروژه دولت-ملت سازی که آقاجری راهکار ایجابی آن را تکمیل پروژه مشروطه عنوان کرده است، گفت: اصلا دولت-ملت سازی یا هویت سازی دموکراتیک و غیرمذهبی در مشروطه آغاز نشده است که بخواهد ادامه یابد.
رییس مرکز اسناد انقلاب اسلامی در پایان تصریح کرد: در واقع مشروطه قیامی علیه استبداد بود که توسط علمای شیعه شکل گرفت اما وقتی آنها دیدند که آن خواست محقق نمی‌شود، مشروطه را رها کردند و مشروطه سقوط کرد و این به معنای ناتمام ماندن این پروژه نیست
