یوسف مولایی گفت:
استاد حقوق بین الملل دانشگاه تهران گفت: شورای امنیت مانند همه نهادهای بین المللی، تابع منافع اعضای خود است.
به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر)، جنایت‌ها و نسل‌کشی گروه تروریستی داعش در شمال غربی عراق همچنان ادامه دارد. سازمان‌ها و نهادهای جهانی همچنین قدرت‌های بین‌المللی صرفا نظاره‌گر بحران انسانی در عراق هستند.
«ایران» در این زمینه با دکتر یوسف مولایی استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران درباره چرایی استمرار خشونت از سوی داعش و انفعال جهانی در برابر آن به گفت و گو نشسته است که در زیر می آید:
گروه تروریستی داعش طی ماه‌های اخیر یک چهارم خاک عراق را در شمال این کشور تصرف کرده همچنین باعث آواره شدن 2/1 میلیون عراقی شده است. از دیدگاه شما دلایل استمرار خشونت و نسل کشی از سوی این گروه کدامند؟
مسلما بقا و استمرار خشونت از سوی این گروه تک علتی نیست. عوامل مختلف منطقه‌ای و داخلی مستعد و زمینه ساز حضور و قتل و نسل کشی این گروه در منطقه شد.
به گفته برخی، در بعد داخلی اصرار مالکی بر ماندن در قدرت و خارج کردن نیروهای سنی از دایره قدرت زمینه را برای گرایش گروه‌های افراطی سنی به گروه تروریستی داعش فراهم آورد.
نکته دوم فضای مناسب جنگ در سوریه زمینه را برای عرض اندام این گروه فراهم آورد. آنها طی سه سال گذشته با استفاده از کمک‌های مالی و لجستیکی نیروهای عربی جایگاه و موقعیت خود را در منطقه تثبیت کردند.
با وجود حملات هوایی نیروهای غربی از جمله امریکا و انگلیس، ما همچنان شاهد نسل کشی داعش در عراق هستیم، به نظر شما دولت‌های غربی عزم جدی برای مبارزه با داعش دارند؟
بر اساس شواهد و قرائن رسمی اراده و تمایل جدی مبارزه علیه داعش از سوی مقامات امریکایی وجود دارد اما نکته‌ای که در اینجا مطرح است این است که چرا ما باید منتظر اقدام کشورهای غربی برای مقابله با داعش باشیم. بحران داعش در درجه اول یک مساله منطقه‌ای است و مسوولیت مبارزه با آن بر دوش دولت‌های قوی منطقه همچون ایران، عربستان و ترکیه قرار دارد زیرا دولت‌های مذکور دارای منافع مستقیمی در منطقه هستند در حالی که امریکایی‌ها منافع مستقیمی در منطقه نداشته و به همین خاطر تلاش زیادی هم برای مبارزه با این گروه نشان نمی‌دهند و صرفا به حملات هوایی و بیانیه‌ها اکتفا کرده‌اند.
تغییر دولت در عراق و روی کار آمدن دولتی وحدت‌گرا در این کشور چه تاثیری روی مبارزه با داعش خواهد داشت؟
یکی از دلایلی که باعث توانمندی داعش شده استفاده آنها از اختلاف و تفرقه در میان نیروهای سیاسی و اجتماعی در جامعه عراق است. مسلما هر چقدر این نیروها همگرایی بیشتری پیدا کنند به همان نسبت خلاهای موجود برای پیشروی داعش کاهش یافته و توان مقابله نیز از سوی دولت مرکزی با جمع گشتن نیروها و انرژی افزایش خواهد یافت.
علل ناتوانی شورای امنیت در اتخاذ موضع قاطع و عملی در برابر تجاوز داعش چیست؟
یکی از ارگان‌های مهم سازمان ملل، شورای امنیت است. این شورا مسوولیت تنظیم و حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را برعهده دارد اما در عالم سیاست، سازمان‌ها و نهادهای جهانی پیرو منافع اعضای تشکیل دهنده خود هستند. شورای امنیت نیز طبق تصمیم پنج عضو اصلی آن اقدام میکند. در مساله داعش شورای امنیت صرفا به صدور قطعنامه آن هم بدون اشاره به توسل به زور بسنده کرد.
از این رو هیچ‌گونه وحدت نظری از سوی این شورا در برخورد قاطع با گروه تروریستی داعش وجود ندارد. اعضایی همچون روسیه و چین، در برابر تجاوزات داعش سکوت کرده و اقدام خاصی انجام نمی‌دهند.
آینده سیاسی داعش را در پرتو تحولات جدید منطقه‌ای و جهانی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این مساله در چارچوب میزان همگرایی و واگرایی قدرت‌های منطقه‌ای از یک سو و قدرت‌های منطقه‌ای با فرامنطقه‌ای قابل تحلیل است. بسته به میزان همکاری و همگرایی قدرت‌های منطقه‌ای، از جمله ایران، عربستان و ترکیه، زمینه برای ایجاد و فعالیت گروه‌هایی چون داعش متغیر است.
به هر میزان که اختلافات منطقه‌ای این قدرت‌ها کاهش یابد و بر میزان همکاری‌های آنها افزوده شود، مسلما منطقه‌ای امن‌تر و با ثبات‌تر خواهیم داشت. در عرصه بین‌المللی نیز به همان نسبت میزان همپوشانی منافع قدرت‌های منطقه‌ای با فرامنطقه‌ای باعث کاهش زمینه و پتانسیل برای ظهور و بروز نیروهای افراطی خواهد بود. اما با ادامه اختلافات در منطقه، ظهور داعش‌های دیگر نیز دور از انتظار نخواهد بود.
«ایران» در این زمینه با دکتر یوسف مولایی استاد حقوق بین‌الملل دانشگاه تهران درباره چرایی استمرار خشونت از سوی داعش و انفعال جهانی در برابر آن به گفت و گو نشسته است که در زیر می آید:
گروه تروریستی داعش طی ماه‌های اخیر یک چهارم خاک عراق را در شمال این کشور تصرف کرده همچنین باعث آواره شدن 2/1 میلیون عراقی شده است. از دیدگاه شما دلایل استمرار خشونت و نسل کشی از سوی این گروه کدامند؟
مسلما بقا و استمرار خشونت از سوی این گروه تک علتی نیست. عوامل مختلف منطقه‌ای و داخلی مستعد و زمینه ساز حضور و قتل و نسل کشی این گروه در منطقه شد.
به گفته برخی، در بعد داخلی اصرار مالکی بر ماندن در قدرت و خارج کردن نیروهای سنی از دایره قدرت زمینه را برای گرایش گروه‌های افراطی سنی به گروه تروریستی داعش فراهم آورد.
نکته دوم فضای مناسب جنگ در سوریه زمینه را برای عرض اندام این گروه فراهم آورد. آنها طی سه سال گذشته با استفاده از کمک‌های مالی و لجستیکی نیروهای عربی جایگاه و موقعیت خود را در منطقه تثبیت کردند.
با وجود حملات هوایی نیروهای غربی از جمله امریکا و انگلیس، ما همچنان شاهد نسل کشی داعش در عراق هستیم، به نظر شما دولت‌های غربی عزم جدی برای مبارزه با داعش دارند؟
بر اساس شواهد و قرائن رسمی اراده و تمایل جدی مبارزه علیه داعش از سوی مقامات امریکایی وجود دارد اما نکته‌ای که در اینجا مطرح است این است که چرا ما باید منتظر اقدام کشورهای غربی برای مقابله با داعش باشیم. بحران داعش در درجه اول یک مساله منطقه‌ای است و مسوولیت مبارزه با آن بر دوش دولت‌های قوی منطقه همچون ایران، عربستان و ترکیه قرار دارد زیرا دولت‌های مذکور دارای منافع مستقیمی در منطقه هستند در حالی که امریکایی‌ها منافع مستقیمی در منطقه نداشته و به همین خاطر تلاش زیادی هم برای مبارزه با این گروه نشان نمی‌دهند و صرفا به حملات هوایی و بیانیه‌ها اکتفا کرده‌اند.
تغییر دولت در عراق و روی کار آمدن دولتی وحدت‌گرا در این کشور چه تاثیری روی مبارزه با داعش خواهد داشت؟
یکی از دلایلی که باعث توانمندی داعش شده استفاده آنها از اختلاف و تفرقه در میان نیروهای سیاسی و اجتماعی در جامعه عراق است. مسلما هر چقدر این نیروها همگرایی بیشتری پیدا کنند به همان نسبت خلاهای موجود برای پیشروی داعش کاهش یافته و توان مقابله نیز از سوی دولت مرکزی با جمع گشتن نیروها و انرژی افزایش خواهد یافت.
علل ناتوانی شورای امنیت در اتخاذ موضع قاطع و عملی در برابر تجاوز داعش چیست؟
یکی از ارگان‌های مهم سازمان ملل، شورای امنیت است. این شورا مسوولیت تنظیم و حفظ صلح و امنیت بین‌المللی را برعهده دارد اما در عالم سیاست، سازمان‌ها و نهادهای جهانی پیرو منافع اعضای تشکیل دهنده خود هستند. شورای امنیت نیز طبق تصمیم پنج عضو اصلی آن اقدام میکند. در مساله داعش شورای امنیت صرفا به صدور قطعنامه آن هم بدون اشاره به توسل به زور بسنده کرد.
از این رو هیچ‌گونه وحدت نظری از سوی این شورا در برخورد قاطع با گروه تروریستی داعش وجود ندارد. اعضایی همچون روسیه و چین، در برابر تجاوزات داعش سکوت کرده و اقدام خاصی انجام نمی‌دهند.
آینده سیاسی داعش را در پرتو تحولات جدید منطقه‌ای و جهانی چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این مساله در چارچوب میزان همگرایی و واگرایی قدرت‌های منطقه‌ای از یک سو و قدرت‌های منطقه‌ای با فرامنطقه‌ای قابل تحلیل است. بسته به میزان همکاری و همگرایی قدرت‌های منطقه‌ای، از جمله ایران، عربستان و ترکیه، زمینه برای ایجاد و فعالیت گروه‌هایی چون داعش متغیر است.
به هر میزان که اختلافات منطقه‌ای این قدرت‌ها کاهش یابد و بر میزان همکاری‌های آنها افزوده شود، مسلما منطقه‌ای امن‌تر و با ثبات‌تر خواهیم داشت. در عرصه بین‌المللی نیز به همان نسبت میزان همپوشانی منافع قدرت‌های منطقه‌ای با فرامنطقه‌ای باعث کاهش زمینه و پتانسیل برای ظهور و بروز نیروهای افراطی خواهد بود. اما با ادامه اختلافات در منطقه، ظهور داعش‌های دیگر نیز دور از انتظار نخواهد بود.
