رییس موسسه پژوهشی حكمت و فلسفه با اشاره به تلاش ها برای ایجاد معنويت‌های نوظهور گفت: این اندیشه ها مصايب مدرنيته را كاهش نمی دهند.
به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا (داناخبر) حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه در پنل تخصصی نهمین دور گفت‌وگوی دینی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با كلیسای واتیكان، با بیان اینكه یكی از پرسش‌های انسان معاصر، نسبت معنویت و مدرنیته است، گفت: اول باید معنای معنویت و مدرنیته مشخص شوند. مدرنیته، پدیده‌ای است كه پس از رنسانس برای بشر محقق شد و دستاوردهایی را برای انسان به همراه آورد. فلسفه، علوم پایه، علوم انسانی، علوم مهندسی، اقتصاد، پزشكی، رسانه و معنویت، از دستاوردهای مدرنیته است.
به نوشته مهر، وی ادامه داد: دكارت با طرح این گفته كه «من می‌اندیشم؛ پس هستم» به عنوان پدر مدرنیته شناخته می‌شود. سپس كانت و هگل، راه او را تكمیل كردند. قرون وسطی و مدرنیته در اینكه می‌خواستند از شك عبور كنند و به یقین برسند، مشترك‌اند آگوستین و دمارت، سیر از شك به یقین داشتند؛ اما یقین قرون وسطی، ایمانی و اشراقی و حاصل آموزه‌های مسیحیت بود و یقین مدرنیته، ریاضی و حاصل عقلانیت خودبنیاد بود.
این استاد حوزه‌ی علمیه قم، ادامه داد: این یقین ریاضی و خودبنیاد، برخی فلاسفه مانند دكارت و كانت را به اثبات عقلانی خدا كشاند و دسته‌ی دیگری مانند شلایرماخر، با عقلانیت مدرن به تجربه‌ی دینی و احساس معنوی كشیده شدند و گروهی مانند بولتمان، به تاویل‌گرایی متن مقدس رو آوردند. مرگ خدای نیچه، به عنوان پدر پست‌مدرن نیز زاییده عقلانیت مدرنیته است.
وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به چیستی معنویت، گفت: معنویت به معنای منسوب به عالم معنا و عالم باطن و در برابر مادیت و امر ظاهری است. امور معنوی عبارت از حقایق روحانی و اخلاقی و اخروی است. شخص معنوی، كسی است كه به ساحت‌های عالم باطن راه می‌یابد و مراحل آرامش و اطمینان و امید و تعالی را طی می‌كند.
خسروپناه در ادامه با اظهار این موضوع كه معنویت را می‌توان به سكولار و دینی تقسیم كرد، گفت: معنویت سكولار بدون بهره‌گیری از متون دینی و با استفاده از عقلانیت مدرن می‌خواهد انسان را به آرامش و امید برساند. معنویت دینی با بهره‌گیری از عقلانیت و متون دینی درصدد است تا انسان را علاوه بر ارامش و امید، به اطمینان و ایمان و تعالی و تقرب به خدای متعالی هدایت كند.
دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی، همچنین درباره‌ی كاربست معنویت دینی در دنیای مدرن، اظهار داشت: دنیای مدرن برای انسان، آسایش فراهم كرده، سرعت و دقت در محاسبه را به ارمغان آورده، ثروت و قدرت انسان در تسخیر طبیعت را بالا برده و انسان را به فضای مجازی راه داده است؛ اما همین دنیای مدرن، آرامش را از انسان گرفته، فضای حقیقی را به حاشیه رانده و فضای مجازی برای برخی انسان‌ها، زندگی اصلی شده است. خودكشی و بحران هویت و بحران خانواده و ده‌ها بحران دیگر، از دستاوردهای دنیای مدرن است.
وی ادامه داد: بشر معاصر در این دوران، به ضرورت گرایش به معنویت پی برد. برخی از انسان‌ها پی بردند كه به سوی معنویت بروند و دنیای مدرن را به كلی كنار بگذارند و خود را از نعمت‌های دنیوی محروم كنند. برخی تلاش كردند با پیدایش معنویت‌های نوپدیدی، مصایب مدرنیته را كاهش دهند و گروه دیگر هم به مسأله‌ی بازگشت به دین، الهی رو آوردند.
خسروپناه با بیان اینكه معنویت‌های مدرن تنها دغدغه آرامش در كنار آسایش مدرن را دارند، گفت: معنویت دینی، دغدغه‌ی آرامش و اطمینان و تقرب الهی و آخرت‌گرایی دارد و بر این نكته تأكید می‌كند كه آرامش منهای خدا و آخرت، توان تأمین آرامش مستقر را ندارد؛ زیرا جامعه‌ای كه خدا و آخرت نداشته باشد؛ همه چیز در آن مجاز است و چنین جامعه‌ای نمی‌تواند به آرامش مستقر دست یابد.
رییس موسسه حكمت و فلسفه ادامه داد: تفاوت اولیای الهی، همچون عیسی مسیح (ع) و پیامبر اسلام (ص) با دنیاگران در این است كه آنها خود را فدای هدایت جامعه می‌كردند و دنیاگران، جامعه را فدای ثروت خودشان می‌كنند.
نهمین دور گفت‌وگوی دینی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با شورای پاپی گفتگوی ادیان واتیكان با عنوان «گفت‌وگوی سازنده مسلمانان و مسیحیان برای مصلحت جامعه» به ریاست ابوذر ابراهیمی‌تركمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و كاردینال ژان لویی توران، مشاور عالی و مسوول گفت‌وگوی دینی پاپ فرانسیس رهبر كلیسای جهانی كاتولیك، عصر روز سه‌شنبه 4 در حسینیه‌ی الزهرا (س) این سازمان افتتاح شد. این دور از گفت‌وگوها با ارایه‌ی مقالات تخصصی اندیشمندان و متفكران مسلمان و مسیحی، چهارشنبه 5 آذر پایان یافت.
به نوشته مهر، وی ادامه داد: دكارت با طرح این گفته كه «من می‌اندیشم؛ پس هستم» به عنوان پدر مدرنیته شناخته می‌شود. سپس كانت و هگل، راه او را تكمیل كردند. قرون وسطی و مدرنیته در اینكه می‌خواستند از شك عبور كنند و به یقین برسند، مشترك‌اند آگوستین و دمارت، سیر از شك به یقین داشتند؛ اما یقین قرون وسطی، ایمانی و اشراقی و حاصل آموزه‌های مسیحیت بود و یقین مدرنیته، ریاضی و حاصل عقلانیت خودبنیاد بود.
این استاد حوزه‌ی علمیه قم، ادامه داد: این یقین ریاضی و خودبنیاد، برخی فلاسفه مانند دكارت و كانت را به اثبات عقلانی خدا كشاند و دسته‌ی دیگری مانند شلایرماخر، با عقلانیت مدرن به تجربه‌ی دینی و احساس معنوی كشیده شدند و گروهی مانند بولتمان، به تاویل‌گرایی متن مقدس رو آوردند. مرگ خدای نیچه، به عنوان پدر پست‌مدرن نیز زاییده عقلانیت مدرنیته است.
وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به چیستی معنویت، گفت: معنویت به معنای منسوب به عالم معنا و عالم باطن و در برابر مادیت و امر ظاهری است. امور معنوی عبارت از حقایق روحانی و اخلاقی و اخروی است. شخص معنوی، كسی است كه به ساحت‌های عالم باطن راه می‌یابد و مراحل آرامش و اطمینان و امید و تعالی را طی می‌كند.
خسروپناه در ادامه با اظهار این موضوع كه معنویت را می‌توان به سكولار و دینی تقسیم كرد، گفت: معنویت سكولار بدون بهره‌گیری از متون دینی و با استفاده از عقلانیت مدرن می‌خواهد انسان را به آرامش و امید برساند. معنویت دینی با بهره‌گیری از عقلانیت و متون دینی درصدد است تا انسان را علاوه بر ارامش و امید، به اطمینان و ایمان و تعالی و تقرب به خدای متعالی هدایت كند.
دانشیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه‌ی اسلامی، همچنین درباره‌ی كاربست معنویت دینی در دنیای مدرن، اظهار داشت: دنیای مدرن برای انسان، آسایش فراهم كرده، سرعت و دقت در محاسبه را به ارمغان آورده، ثروت و قدرت انسان در تسخیر طبیعت را بالا برده و انسان را به فضای مجازی راه داده است؛ اما همین دنیای مدرن، آرامش را از انسان گرفته، فضای حقیقی را به حاشیه رانده و فضای مجازی برای برخی انسان‌ها، زندگی اصلی شده است. خودكشی و بحران هویت و بحران خانواده و ده‌ها بحران دیگر، از دستاوردهای دنیای مدرن است.
وی ادامه داد: بشر معاصر در این دوران، به ضرورت گرایش به معنویت پی برد. برخی از انسان‌ها پی بردند كه به سوی معنویت بروند و دنیای مدرن را به كلی كنار بگذارند و خود را از نعمت‌های دنیوی محروم كنند. برخی تلاش كردند با پیدایش معنویت‌های نوپدیدی، مصایب مدرنیته را كاهش دهند و گروه دیگر هم به مسأله‌ی بازگشت به دین، الهی رو آوردند.
خسروپناه با بیان اینكه معنویت‌های مدرن تنها دغدغه آرامش در كنار آسایش مدرن را دارند، گفت: معنویت دینی، دغدغه‌ی آرامش و اطمینان و تقرب الهی و آخرت‌گرایی دارد و بر این نكته تأكید می‌كند كه آرامش منهای خدا و آخرت، توان تأمین آرامش مستقر را ندارد؛ زیرا جامعه‌ای كه خدا و آخرت نداشته باشد؛ همه چیز در آن مجاز است و چنین جامعه‌ای نمی‌تواند به آرامش مستقر دست یابد.
رییس موسسه حكمت و فلسفه ادامه داد: تفاوت اولیای الهی، همچون عیسی مسیح (ع) و پیامبر اسلام (ص) با دنیاگران در این است كه آنها خود را فدای هدایت جامعه می‌كردند و دنیاگران، جامعه را فدای ثروت خودشان می‌كنند.
نهمین دور گفت‌وگوی دینی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با شورای پاپی گفتگوی ادیان واتیكان با عنوان «گفت‌وگوی سازنده مسلمانان و مسیحیان برای مصلحت جامعه» به ریاست ابوذر ابراهیمی‌تركمان، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و كاردینال ژان لویی توران، مشاور عالی و مسوول گفت‌وگوی دینی پاپ فرانسیس رهبر كلیسای جهانی كاتولیك، عصر روز سه‌شنبه 4 در حسینیه‌ی الزهرا (س) این سازمان افتتاح شد. این دور از گفت‌وگوها با ارایه‌ی مقالات تخصصی اندیشمندان و متفكران مسلمان و مسیحی، چهارشنبه 5 آذر پایان یافت.
