گزارشی از اجرای طرح آماک:
شهر اهواز همواره به نام شهر مشعل های سوزان معروف بوده که با در مدار قرارگرفتن تدریجی واحدهای هشت گانه آماک، این شعله ها هم اکنون خاموش یا کم فروغ تر شده اند و در آینده نزدیک با راه اندازی کامل آماک، تنها خاطره از آنها برجا می ماند.
به گزارش گروه انرژی خبرگزاری دانا (داناخبر)، شهر اهواز همواره به نام شهر مشعل های سوزان معروف بوده که این نامگذاری به دلیل سوزاندن گاز در واحدهای شیمیایی، پالایشگاه ها، خاكچال ها و... بوده است که از طریق فلرها صورت می گیرد. «فلرها»، عمدتاً دودكش های مرتفعی هستند كه گاز در آنها سوزانده می شود و به دو نوع باز و بسته وجود دارند.
سال های گذشته شهر اهواز در حصار مشعل های سوزان و شعله های آتش ناشی از سوختن گازها و نفت حاصل از تعمیرات یونیت ها و تاسیسات نفتی به ویژه در محور اهواز - آغاجاری قرار داشت که با در مدار قرارگرفتن تدریجی واحدهای هشت گانه آماک، این شعله ها هم اکنون خاموش یا کم فروغ تر شده اند و در آینده نزدیک با راه اندازی کامل آماک، تنها خاطره از آنها برجا می ماند.
عملیات تولید گاز و نفت خام در خشکی و دریا با تولید گازهای غنی همراه است که بخشی از آن برای تزریق به میادین نفتی و بخشی نیز پس از فرآورش در پالایشگاه ها به منظور تامین مصرف گاز کشور به خطوط لوله تزریق می شود و بخش اعظمی نیز به عنوان گاز غنی همراه سوزانده می‌شود.
اگر سفری به شرکت نفت و گاز کارون واقع در شهر اهواز داشته باشید حتما مشعل های غول پیکری را مشاهده می کنید که روشن هستند و ارتفاع شعله هایشان گاها به بیش از 20 تا 30 متر می رسند. آن چه که این مشعل ها می سوزانند گازهای همراه است که می تواند برای کشور ارزآوری داشته باشد ولی هم اکنون سوزاندنشان به جای ارزآوری هزینه های اقتصادی را تحمیل می کند. علاوه بر این، مشکلات زیست محیطی ناشی از فعالیت فلرها که ساکنان مناطق این چنینی همواره با آن رو به رو هستند موضوع دیگری است که نباید مورد غفلت قرار گیرد.
براساس ترازنامه هیدروکربوری کشور روزانه حدود 40 میلیون متر مکعب گاز های همراه در بخش تولید نفت و همچنین 50.96 میلیون متر مکعب گاز همراه در پالایشگاه های گازی کشور می سوزد.
طرح جمع آوری گازهای همراه نفت لایه بنگستان ( آماک)
از این رو، طرح جمع آوری گازهای همراه نفت لایه بنگستان موسوم به آماک، از جمله طرح های مهم شرکت ملی نفت ایران و با هدف افزایش ارزش افزوده، جلوگیری از سوزاندن گازهای ترش و حفاظت از محیط زیست به اجرا در آمده است.
تامین بخشی از خوراک کارخانه های گاز و گاز مایع (ان.جی.ال) شماره ٧٠٠ و ٨٠٠، مجتمع صنعتی و خانگی، از دیگر دستاوردهای بهره برداری از این طرح ملی و اولویت دار کشور است.
با بهره برداری از این طرح بزرگ، گازهای ترش لایه بنگستان واحدهای بهره برداری اهواز یک، ٢ و ٣، آب تیمور، منصوری، کوپال و مارون ٣ در حوزه عملیاتی شرکت های بهره برداری نفت و گاز کارون و مارون در مناطق نفت خیز جنوب جمع آوری، فشارافزایی و آبزدایی می شوند، سپس از طریق ١٨٠ کیلومتر خطوط لوله برای جداسازی مواد آلاینده به پالایشگاه شیرین سازی انتقال می یابند.
ایستگاه های تقویت فشار و آبزدایی، پالایشگاه شیرین سازی، خطوط لوله انتقال گاز ترش و اسیدی و خطوط انتقال نیروی برق این طرح در شهرهای اهواز، رامهرمز، شادگان و ماهشهر در محدوده ای با گستره ٦ هزار کیلومتر واقع شده است.
قلب این تاسیسات، پالایشگاه شیرین سازی گاز و مایعات گازی ترش است که در فاصله ٣٠ کیلومتری شرق اهواز در منطقه صنعتی کریت قرار دارد.
مزایای اجرای طرح آماک
از آنجا که سوزاندن گازهای ترش همراه نفت، روزانه حجم بالایی مواد آلاینده در فضا منتشر می کند، طرح آماک اثرهای مثبت فراوانی از نظر زیست محیطی در منطقه دارد که از آن جمله کاهش دی اکسید کربن، جلوگیری از ایجاد پدیده وارونگی دمایی، کاهش میزان هیدروژن سولفوره و کاهش آلاینده منواکسید کربن در محیط است.
ارزش ناخالص سالانه محصولات طرح آماک افزون بر ٢١٠ میلیون دلار، نرخ بازدهی داخلی سرمایه گذاری ٢٨ درصد و دوره بازگشت سرمایه ٣٠ ماه خواهد بود.
افزون بر بازیافت اقتصادی پیش گفته، اجرای طرح در مدت حیات اجرای خود با توجه به سهم بخش داخلی به طور متوسط یک هزار و ٨٠٠ نفر را در بخش های مهندسی و اجرا مشغول به کار کرده و بخش عمده ای نیز، در ساخت کالای داخلی فرصت اشتغال یافته اند.
بودجه اجرای طرح آماک بیش از ٥٣٠ میلیون دلار است و دوره بازگشت سرمایه در این طرح ٣٠ ماه و با استفاده از روش بیع متقابل اجرا خواهد شد.
جلوگیری از سوزاندن روزانه حدود ٢٤١ میلیون فوت مکعب (٨٢/٦ میلیون متر مکعب) گازهای ترش همراه نفت بنگستانی مخازن نفتی اهواز، آب تیمور، منصوری، کوپال و مارون، پیشگیری از انتشار حدود ١٨ هزار تن مواد آلاینده در محیط زیست از طریق جمع آوری، تراکم، آبزدایی و شیرین سازی، تولید روزانه ٦ میلیون متر مکعب گاز و ٥ هزار بشکه مایعات گازی، همچنین ٥٠٠ بشکه مایعات گازی ترش قابل جذب در نفت خام و ١٨میلیون فوت مکعب استاندارد گاز اسیدی، استفاده از ظرفیت مازاد واحدهای ان.جی.ال ٧٠٠ و ٨٠٠ برای فرآورش گاز غنی تولیدی و افزایش تولید نفت خام از طریق برگشت مایعات گازی ترش تفکیکی به واحدهای بهره برداری، بخشی از مزیت های این طرح بزرگ به شمار می آیند.
تولید روزانه 50 هزار بشکه گاز ترش
رییس روابط عمومی شركت بهره‌برداری نفت و گاز كارون در گفت و گو با خبرنگار داناخبر، گفت: از طریق اجرای طرح آماک روزانه 50 هزار بشکه گاز ترش که قبلا سوزانده می شد، تولید می شود.
غلامعباس شهریاری افزود: با احتساب اینکه قیمت هر بشکه گاز ترش 60 دلار است اهمیت اجرای این طرح و صرفه ای که این طرح برای صنعت گاز و نفت کشور دارد به خوبی مشهود است.
وی تصریح کرد: البته باید متذکر شوم، هر کارخانه ای بنا بر وضعیتی که دارد و برای رعایت برخی مسایل ایمنی باید این مشعل ها را داشته باشد و هیچ گاه اینگونه نمی شود که تعداد این مشعل ها به صفر برسد.
