دستاوردهایی در یک سالگی برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) به چشم می آید که راه را برای همکاری های گسترده تر آینده با سه راهبرد اصلی انتقال فناوری برتر خارجی، تولید مشترک با شرکت های خارجی و تامین سرمایه خارجی (فاینانس) هموارتر کرده است.
به گزارش خبرگزاری دانا، در روز بیست و سوم تیرماه یک سال پرفراز و نشیب از توافق تاریخی هسته ای ایران و شش قدرت بزرگ جهان ( آمریکا، انگلیس، فرانسه، روسیه و چین به همراه آلمان) و اتحادیه اروپا گذشت.
از زمان دستیابی به این توافق و بدنبال آن اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) و رفع تحریم های ظالمانه علیه کشورمان ، شاهد گشایش های بسیار در تمام عرصه های اقتصادی هستیم.
از زمان به نتیجه رسیدن این مذاکرات، شرکت های زیادی از کشورهای مختلف برای حضور در صنعت آب و برق ایران اعلام آمادگی کرده اند و مذاکراتی با مقام های ارشد کشورمان در این حوزه انجام داده اند که نویدبخش توسعه و به روزآمدی برپایه همکاری مشترک با شرکت های داخلی است.
** راهبرد وزارت نیرو برای تعالی صنایع آب و برق در فضای پسابرجام
راهبرد وزارت نیرو برای توسعه و بالندگی بیش از پیش صنایع آب و برق در فضای پسابرجام، اجرای برنامه «کیفیت اجرای کار، درجه کارایی فناوری ها و قیمت تمام شده» است.
به گفته مسوولان ارشد وزارت نیرو، امروز بیش از 90 درصد نیازهای صنعت برق و 95 درصد نیازهای صنعت آب در داخل کشور تولید و تامین می شود و از این نظر به خوداتکای و خودکفایی نسبی نزدیک است.
«حمید چیت چیان» وزیر نیرو از تلاش این وزارتخانه برای گزینش بهترین گزینه ها از میان فرصت های متعدد پیش رو در فضای پساتحریم و پسابرجام خبر داده بود که سه شاخصه اصلی آن را کیفیت اجرای کار، درجه کارایی فناوری ها و قیمت تمام شده تشکیل می داد و البته در همه این مراوده ها و تماس ها سعی بر این بود تا سهم بخش خصوصی داخلی که در همه سال های تحریم ها به رغم آسیب ها پایداری و تاب آوری خوبی از خود به نمایش گذاشته و بعضا به خودکفایی دست یافته بود، حفظ شود.
هوشنگ فلاحتیان معاون برق و انرژی وزیر نیرو در این زمینه می گوید: این وزارتخانه در پی آن است تا شرکت ها و برندهای مختلف جهانی با مشارکت شرکای داخلی، تولید ایرانی و با کیفیت برتر را رقم بزنند.
** دستاوردهای لغو تحریم ها از زبان وزیر نیرو
وزیر نیرو درباره دستاوردهای لغو تحریم ها به ایرنا گفت: لغو تحریم ها، امکان سرمایه گذاری مستقیم خارجی را در صنعت آب و برق کشور که در یک دهه گذشته به طور مطلق امکانپذیر نبود، فراهم کرده و فاینانس (تامین مالی) پروژه ها با انتخاب وزارت نیرو میسر شده است.
چیت چیان تصریح کرد: فاینانس و تامین مالی اجرای پروژه ها در سال های گذشته فقط از طریق چینی ها انجام می شد، اما امروز با اجرای برجام درخواست های متعددی در این زمینه از اروپا، روسیه، کره جنوبی، چین، ژاپن، انگلستان، فرانسه و ایتالیا داریم و وزارت نیرو کشورها و شرکت هایی که بهترین شرایط را داشته باشند، گزینش می کند.
وی انتقال فناوری های نو را دیگر دستاورد لغو تحریم ها برشمرد و ادامه داد: برای نمونه تاکنون امکان ساخت توربین های کلاس اف (F) در کشور وجود نداشت، اما امروز کشورهای آلمان و ایتالیا در تدارک انتقال این فناوری به ایران هستند.
به گزارش ایرنا، در حال حاضر توربین های کلاس ای (E) در کشور تولید می شود، اما توربین های کلاس F در نیروگاه های سیکل ترکیبی قادر است میزان بهره وری انرژی را بیش از 50 درصد افزایش دهد.
وزیر نیرو اضافه کرد: این امکان همچنین در زمینه تصفیه خانه های آب و فاضلاب، خطوط آب و برق، میکروتوربین ها و... به وجود آمده است.
وی گفت: قراردادهای تازه امضا شده، امکان صادرات محصولات ایرانی را همراه با انتقال فناوری به بازارهای بین المللی فراهم کرده است. صادراتی که در سال های گذشته به دلیل تحریم ها به کمتر از نصف کاهش یافته بود.
** اجرایی شدن برجام
وزیر نیرو همچنین درباره اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خاطرنشان کرد: طبیعی است این برنامه با مشکلاتی در اجرا مواجه است و تلاش مسوولان وزارت امورخارجه و بانک ها و بانک مرکزی بر حل مشکلات است تا بر سکون چندین ساله موجود در روابط خارجی کشور غلبه کنند.
وی ادامه داد: با این وجود در یک سال و نیم گذشته شاهد مراجعه مکرر خارجی ها به کشور و انجام مذاکرات بودیم که در آینده نزدیک بسیاری از آنها به مرحله اجرایی قطعی خواهند رسید.
چیت چیان تصریح کرد: بیش از نیمی از تماس ها و ارتباطات وزارت نیرو با دولت ها و شرکت های خارجی به منظور صادرات کالاها و تجهیزات ایرانی و خدمات فنی و مهندسی صنعت آب و برق و نه خرید کالاها و تجهیزات بوده است. این وزارتخانه در تلاش است تا زمینه فعالیت هر چه بیشتر شرکت های ایرانی را در خارج از کشور فراهم کند.
وی کشورهای الجزایر، آفریقای جنوبی، تونس، غنا، عراق، سوریه، عمان، تاجیکستان، ارمنستان، افغانستان، ترکمنستان، نیکاراگوئه، اکوادور، سریلانکا، پاکستان، گرجستان، روسیه و اندونزی را از عمده کشورهایی نام برد که در زمینه صدور خدمات و تجهیزات مختلف فنی و مهندسی با آنها مذاکره شده و در مورد کشور روسیه بحث واردات و استفاده از توانایی های فنی و مهندسی آنان مدنظر بوده است.
با این وجود، هرچند در فضای مساعد پیش گفته، ملاقات ها و رایزنی های زیادی بین طرف های ایرانی و خارجی صنایع آب و برق انجام شد، اما در آستانه سالگرد توافق برجام آنچه بیش تر به چشم می آید توافقاتی بود که راه را برای همکاری های گسترده تر آینده با سه راهبرد اصلی انتقال فناوری برتر خارجی، تولید مشترک با شرکت های خارجی و تامین سرمایه خارجی (فاینانس) هموارتر کرد و تعداد کمتری از این ملاقات ها به انعقاد قرارداد نهایی و عملیاتی و اجرایی شدن کار انجامید.
در ادامه به برخی از مهم ترین این ملاقات ها و دستاوردهای به دست آمده اشاره می شود:
-امضای سند همکاری ایران و شرکت «سوئز» فرانسه در صنعت آب و فاضلاب شامل اجرای پروژه مدیریت هوشمند شبکه آب در منطقه یک تهران به شکل پایلوت (نمونه) در سه مرحله و به مدت پنج سال
- بررسی شرایط سرمایه گذاری در بخش برق استان کرمان با حضور یک شرکت سرمایه گذار انگلیسی در شرکت توزیع نیروی برق شمال استان کرمان
- حضور هیات ها و شرکت هایی از ایتالیا، اسپانیا، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان، روسیه، اوکراین، چین، کره جنوبی، مالزی، نایروبی، ارمنستان و کویت برای همکاری در بخش انرژی و اجرای پروژه با مسوولان و مدیران شرکت صادرات تجهیزات و خدمات آب و برق ایران (صانیر)
- در اختیار گرفتن فناوری ساخت تجهیزات نیروی کشش مترو و انتقال فناوری ایتالیا در سفر «ماتئو رنتسی» نخست وزیر ایتالیا به تهران
- انعقاد قرارداد ساخت یک نیروگاه بادی 50 مگاواتی و دو نیروگاه حرارتی 250 مگاواتی با حضور مدیرعامل شرکت «اوراسیا اینوست گروپ» قزاقستان و شرکت صانیر در تهران به ارزش 600 میلیون دلار
- همکاری سئول برای ساخت سد و نیروگاه بختیاری به عنوان بلندترین سد دوقوسی بتنی ایران در مدت هفت سال و تامین سرمایه یک میلیارد و 700 میلیون دلاری این طرح از سوی کره جنوبی و همچنین ژاپن در حاشیه سفر «پارک گئون هی» رئیس جمهوری کره جنوبی به تهران
- امضای یادداشت تفاهم بین ایران و کره جنوبی در زمینه های همکاری طرفین در 9 بخش شامل توسعه سیاست های درنظر گرفته شده در بخش منابع آب برای بهبود مصرف آب و ارتقای راندمان مدیریت آب، مدیریت هوشمند آب بر اساس فناوری اطلاعات و ارتباطات، توسعه و بهره برداری و مدیریت منابع آب (در رابطه با سدها، سیستم های تامین آب و نمک زدایی آب دریا)، تقویت مدیریت ایمنی سدها باهدف آماده سازی برای بارش های غیرطبیعی، زمین لرزه ها و تاسیسات فرسوده، ساماندهی رودخانه ها، استقرار استانداردهای مرتبط با فناوری مدیریت آب، برنامه ریزی برای استقرار حکمرانی در مدیریت آب و آموزش و ظرفیت سازی برای مدیران منابع آب، توسعه نیروی برق و صنایع جدید انرژی
- امضای تفاهمنامه پژوهشگاه نیرو و شرکت «کپکو» کره جنوبی برای همکاری مشترک تحقیقاتی (تحقیق و توسعه) و انتقال فناوری
- امضای تفاهمنامه همکاری شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع برق ایران (توانیر) در زمینه کاهش تلفات انرژی و هوشمندسازی شبکه های برق کشور با شرکت کره ای کپکو
- انعقاد تفاهمنامه مدیریت مصرف انرژی در کولرهای گازی بین سازمان بهره وری انرژی ایران (سابا) و شرکتی از کره جنوبی
- اجرایی شدن قرارداد چهار میلیارد و 200 میلیون یورویی شرکت ترکیه ای «یونیت اینترنشنال» با ایران برای ساخت هفت نیروگاه گازی سیکل ترکیبی
به نظر می رسد با شرایط موجود، تداوم وضعیت کنونی و حضور شرکت ها و فعالان حوزه آب و برق خارجی در کشور و در نظر داشتن اولویت های ایران برای حضور این کشورها، بویژه استفاده از فاینانس و فناوری های نوین، پُر کردن فاصله کنونی صنایع آب و برق ایران تا خوداتکایی کامل، دور از دسترس نباشد؛ امری که نیازمند عملکرد یکپارچه و مدون وزارت نیرو در ابتدا و تعامل و همراهی دولتمردان و مسوولان است.
از زمان دستیابی به این توافق و بدنبال آن اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک(برجام) و رفع تحریم های ظالمانه علیه کشورمان ، شاهد گشایش های بسیار در تمام عرصه های اقتصادی هستیم.
از زمان به نتیجه رسیدن این مذاکرات، شرکت های زیادی از کشورهای مختلف برای حضور در صنعت آب و برق ایران اعلام آمادگی کرده اند و مذاکراتی با مقام های ارشد کشورمان در این حوزه انجام داده اند که نویدبخش توسعه و به روزآمدی برپایه همکاری مشترک با شرکت های داخلی است.
** راهبرد وزارت نیرو برای تعالی صنایع آب و برق در فضای پسابرجام
راهبرد وزارت نیرو برای توسعه و بالندگی بیش از پیش صنایع آب و برق در فضای پسابرجام، اجرای برنامه «کیفیت اجرای کار، درجه کارایی فناوری ها و قیمت تمام شده» است.
به گفته مسوولان ارشد وزارت نیرو، امروز بیش از 90 درصد نیازهای صنعت برق و 95 درصد نیازهای صنعت آب در داخل کشور تولید و تامین می شود و از این نظر به خوداتکای و خودکفایی نسبی نزدیک است.
«حمید چیت چیان» وزیر نیرو از تلاش این وزارتخانه برای گزینش بهترین گزینه ها از میان فرصت های متعدد پیش رو در فضای پساتحریم و پسابرجام خبر داده بود که سه شاخصه اصلی آن را کیفیت اجرای کار، درجه کارایی فناوری ها و قیمت تمام شده تشکیل می داد و البته در همه این مراوده ها و تماس ها سعی بر این بود تا سهم بخش خصوصی داخلی که در همه سال های تحریم ها به رغم آسیب ها پایداری و تاب آوری خوبی از خود به نمایش گذاشته و بعضا به خودکفایی دست یافته بود، حفظ شود.
هوشنگ فلاحتیان معاون برق و انرژی وزیر نیرو در این زمینه می گوید: این وزارتخانه در پی آن است تا شرکت ها و برندهای مختلف جهانی با مشارکت شرکای داخلی، تولید ایرانی و با کیفیت برتر را رقم بزنند.
** دستاوردهای لغو تحریم ها از زبان وزیر نیرو
وزیر نیرو درباره دستاوردهای لغو تحریم ها به ایرنا گفت: لغو تحریم ها، امکان سرمایه گذاری مستقیم خارجی را در صنعت آب و برق کشور که در یک دهه گذشته به طور مطلق امکانپذیر نبود، فراهم کرده و فاینانس (تامین مالی) پروژه ها با انتخاب وزارت نیرو میسر شده است.
چیت چیان تصریح کرد: فاینانس و تامین مالی اجرای پروژه ها در سال های گذشته فقط از طریق چینی ها انجام می شد، اما امروز با اجرای برجام درخواست های متعددی در این زمینه از اروپا، روسیه، کره جنوبی، چین، ژاپن، انگلستان، فرانسه و ایتالیا داریم و وزارت نیرو کشورها و شرکت هایی که بهترین شرایط را داشته باشند، گزینش می کند.
وی انتقال فناوری های نو را دیگر دستاورد لغو تحریم ها برشمرد و ادامه داد: برای نمونه تاکنون امکان ساخت توربین های کلاس اف (F) در کشور وجود نداشت، اما امروز کشورهای آلمان و ایتالیا در تدارک انتقال این فناوری به ایران هستند.
به گزارش ایرنا، در حال حاضر توربین های کلاس ای (E) در کشور تولید می شود، اما توربین های کلاس F در نیروگاه های سیکل ترکیبی قادر است میزان بهره وری انرژی را بیش از 50 درصد افزایش دهد.
وزیر نیرو اضافه کرد: این امکان همچنین در زمینه تصفیه خانه های آب و فاضلاب، خطوط آب و برق، میکروتوربین ها و... به وجود آمده است.
وی گفت: قراردادهای تازه امضا شده، امکان صادرات محصولات ایرانی را همراه با انتقال فناوری به بازارهای بین المللی فراهم کرده است. صادراتی که در سال های گذشته به دلیل تحریم ها به کمتر از نصف کاهش یافته بود.
** اجرایی شدن برجام
وزیر نیرو همچنین درباره اجرایی شدن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خاطرنشان کرد: طبیعی است این برنامه با مشکلاتی در اجرا مواجه است و تلاش مسوولان وزارت امورخارجه و بانک ها و بانک مرکزی بر حل مشکلات است تا بر سکون چندین ساله موجود در روابط خارجی کشور غلبه کنند.
وی ادامه داد: با این وجود در یک سال و نیم گذشته شاهد مراجعه مکرر خارجی ها به کشور و انجام مذاکرات بودیم که در آینده نزدیک بسیاری از آنها به مرحله اجرایی قطعی خواهند رسید.
چیت چیان تصریح کرد: بیش از نیمی از تماس ها و ارتباطات وزارت نیرو با دولت ها و شرکت های خارجی به منظور صادرات کالاها و تجهیزات ایرانی و خدمات فنی و مهندسی صنعت آب و برق و نه خرید کالاها و تجهیزات بوده است. این وزارتخانه در تلاش است تا زمینه فعالیت هر چه بیشتر شرکت های ایرانی را در خارج از کشور فراهم کند.
وی کشورهای الجزایر، آفریقای جنوبی، تونس، غنا، عراق، سوریه، عمان، تاجیکستان، ارمنستان، افغانستان، ترکمنستان، نیکاراگوئه، اکوادور، سریلانکا، پاکستان، گرجستان، روسیه و اندونزی را از عمده کشورهایی نام برد که در زمینه صدور خدمات و تجهیزات مختلف فنی و مهندسی با آنها مذاکره شده و در مورد کشور روسیه بحث واردات و استفاده از توانایی های فنی و مهندسی آنان مدنظر بوده است.
با این وجود، هرچند در فضای مساعد پیش گفته، ملاقات ها و رایزنی های زیادی بین طرف های ایرانی و خارجی صنایع آب و برق انجام شد، اما در آستانه سالگرد توافق برجام آنچه بیش تر به چشم می آید توافقاتی بود که راه را برای همکاری های گسترده تر آینده با سه راهبرد اصلی انتقال فناوری برتر خارجی، تولید مشترک با شرکت های خارجی و تامین سرمایه خارجی (فاینانس) هموارتر کرد و تعداد کمتری از این ملاقات ها به انعقاد قرارداد نهایی و عملیاتی و اجرایی شدن کار انجامید.
در ادامه به برخی از مهم ترین این ملاقات ها و دستاوردهای به دست آمده اشاره می شود:
-امضای سند همکاری ایران و شرکت «سوئز» فرانسه در صنعت آب و فاضلاب شامل اجرای پروژه مدیریت هوشمند شبکه آب در منطقه یک تهران به شکل پایلوت (نمونه) در سه مرحله و به مدت پنج سال
- بررسی شرایط سرمایه گذاری در بخش برق استان کرمان با حضور یک شرکت سرمایه گذار انگلیسی در شرکت توزیع نیروی برق شمال استان کرمان
- حضور هیات ها و شرکت هایی از ایتالیا، اسپانیا، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان، روسیه، اوکراین، چین، کره جنوبی، مالزی، نایروبی، ارمنستان و کویت برای همکاری در بخش انرژی و اجرای پروژه با مسوولان و مدیران شرکت صادرات تجهیزات و خدمات آب و برق ایران (صانیر)
- در اختیار گرفتن فناوری ساخت تجهیزات نیروی کشش مترو و انتقال فناوری ایتالیا در سفر «ماتئو رنتسی» نخست وزیر ایتالیا به تهران
- انعقاد قرارداد ساخت یک نیروگاه بادی 50 مگاواتی و دو نیروگاه حرارتی 250 مگاواتی با حضور مدیرعامل شرکت «اوراسیا اینوست گروپ» قزاقستان و شرکت صانیر در تهران به ارزش 600 میلیون دلار
- همکاری سئول برای ساخت سد و نیروگاه بختیاری به عنوان بلندترین سد دوقوسی بتنی ایران در مدت هفت سال و تامین سرمایه یک میلیارد و 700 میلیون دلاری این طرح از سوی کره جنوبی و همچنین ژاپن در حاشیه سفر «پارک گئون هی» رئیس جمهوری کره جنوبی به تهران
- امضای یادداشت تفاهم بین ایران و کره جنوبی در زمینه های همکاری طرفین در 9 بخش شامل توسعه سیاست های درنظر گرفته شده در بخش منابع آب برای بهبود مصرف آب و ارتقای راندمان مدیریت آب، مدیریت هوشمند آب بر اساس فناوری اطلاعات و ارتباطات، توسعه و بهره برداری و مدیریت منابع آب (در رابطه با سدها، سیستم های تامین آب و نمک زدایی آب دریا)، تقویت مدیریت ایمنی سدها باهدف آماده سازی برای بارش های غیرطبیعی، زمین لرزه ها و تاسیسات فرسوده، ساماندهی رودخانه ها، استقرار استانداردهای مرتبط با فناوری مدیریت آب، برنامه ریزی برای استقرار حکمرانی در مدیریت آب و آموزش و ظرفیت سازی برای مدیران منابع آب، توسعه نیروی برق و صنایع جدید انرژی
- امضای تفاهمنامه پژوهشگاه نیرو و شرکت «کپکو» کره جنوبی برای همکاری مشترک تحقیقاتی (تحقیق و توسعه) و انتقال فناوری
- امضای تفاهمنامه همکاری شرکت مدیریت تولید، انتقال و توزیع برق ایران (توانیر) در زمینه کاهش تلفات انرژی و هوشمندسازی شبکه های برق کشور با شرکت کره ای کپکو
- انعقاد تفاهمنامه مدیریت مصرف انرژی در کولرهای گازی بین سازمان بهره وری انرژی ایران (سابا) و شرکتی از کره جنوبی
- اجرایی شدن قرارداد چهار میلیارد و 200 میلیون یورویی شرکت ترکیه ای «یونیت اینترنشنال» با ایران برای ساخت هفت نیروگاه گازی سیکل ترکیبی
به نظر می رسد با شرایط موجود، تداوم وضعیت کنونی و حضور شرکت ها و فعالان حوزه آب و برق خارجی در کشور و در نظر داشتن اولویت های ایران برای حضور این کشورها، بویژه استفاده از فاینانس و فناوری های نوین، پُر کردن فاصله کنونی صنایع آب و برق ایران تا خوداتکایی کامل، دور از دسترس نباشد؛ امری که نیازمند عملکرد یکپارچه و مدون وزارت نیرو در ابتدا و تعامل و همراهی دولتمردان و مسوولان است.
