گروهی از اپیدمیولوژیستهای دانشگاه هاروارد مدلهای مختلف فرضیههای ارائهشده در مورد رفتار ویروس و واکنش سیستم ایمنی بدن را برای پاسخ به این سوال مورد تجزیهوتحلیل قراردادند. محققان دریافتند، این ویروس به یک ویروس فصلی تبدیل خواهد شد و ما باید هر زمستان فاصله اجتماعی را رعایت کنیم.
خانواده
نتایج این تحقیق بر اساس ویژگیهای خانواده کووید-19 بیانشده است. میتوان گفت بخشی از خانواده کروناویروسها بر اساس جنس طبقهبندی شدند که شامل چهار نوع آلفا، بتا، گاما و دلتا هستند و کروناویروس جدید نیز در گروه بتا قرارگرفته است و این گروه موجب همهگیری بیشتر میشوند مانند سارس و مرس. این گروه شامل دو نوع کمخطر HCoV-OC43 و HCoV-HKU1 است که موجب سرماخوردگی میشوند.
یکی از دلایل آزاردهنده بودن این ویروسها عدم مصونیت طولانیمدت در ابتلا به این بیماریهاست. یک سال بعد از ابتلا به این بیماری، سیستم ایمنی بدن وجود چنین ویروسی را فراموش میکند.
اما ارتباطات پیچیدهای بین واکنشهای ایجادشده با بتا کروناویروسها وجود دارد، سارس واکنش طولانی مدت ایجاد میکند و آنتیبادیهای دو ویروس ذکرشده در ابتلا به سرماخوردگی را مسدود میکند، درنتیجه واکنش ایمنی به ویروس سرماخوردگی تضعیفشده و آنتیبادیهای تولیدشده مقابله با آنها به سارس واکنش نشان میدهند.
محققان برای درک این تعامل نتایج آزمایش این دو ویروس را در مدل اپیدمیولوژیکی قراردادند که با شیوع متناسب باشد. نتایج نشان داد که این ویروس، نمونهای فصلی با بیشترین زمان ابتلا در ماه اکتبر و ماه مه است.
این مدلها نشان دادند، بیشترین عفونت به این ویروس با آغاز فصل پاییز آغاز میشود و بر اساس مستعد نبودن افراد در ابتلا به بیماری به دلیل اینکه تعداد قابلتوجهی در فصل بهار امسال به آن مبتلا شدند این روند کاهش مییابد. علاوه بر این، نتایج بیانگر میزان حفاظت در افراد مبتلا نسبت به ابتلا دوم است.
افزودن یک بیماری همهگیر
در حال حاضر بیماری کووید-19 به یک بیماری همهگیری تبدیلشده است، حال ویژگیهای این ویروس، مدتزمان ابتلا به این عفونت و دیگر موارد آن در کشورهای مختلف نمیتواند اطلاعات دقیقی در این مورد ارائه دهد. مدتزمان ماندگاری این ویروس و یا حفاظت در برابر سایر کروناویروسها مشخص نیست و ما نمیدانیم که این ویروس نیز مانند دیگر خویشاوندانش فصلی است یا خیر.
محققان برای یافتن پاسخ سوالات مختلف در مورد این کروناویروس جدید خصوصیات مختلف مشاهدهشده در این مدت را بررسی کردند.
در هر مورد ایمنی به کووید-19 پایدار نبوده است.این ویروس توانایی شیوع پراکنده دارد و اگر ایمنی نسبت به آن کمتر از یک سال باشد شیوع آن هرساله خواهد بود و اگر طولانیتر باشد شیوع دوساله خواهد داشت. در این مدل مشخص شد برای پیشگیری از شیوع در آینده باید ایمنی طولانیمدت فراهم کنیم.
مصونیت متوسط تأثیرات خوبی خواهد داشت حتی اگر ایمنی کمی نسبت به این بیماری ایجاد کنیم (در برخی موارد30 درصد) میتوانیم موجب تاخیر شیوع بعدی تا سال 2022 شد و اگر این ایمنی در برابر ویروسهای سرماخوردگی نیز ایجاد شود، بسیار چشمگیر است و حدود 70 درصد ایمنی برای از بین بردن گردش ویروسهای سرماخوردگی کافی خواهد بود.
فاصلهگذاری اجتماعی
یکی از موارد مهمی که دانشمندان ارائه کردند، فاصلهگذاری اجتماعی در کاهش شیوع این بیماری است. آنچه در مدلهای مختلف مشاهده شد، توقف عفونت اما بازگشت توام با کینه این ویروس بود. هرچند با همین مدتزمان کم و قطع زنجیره انتقال مقدار ایمنی در جمعیت ایجاد شد، اما این روش تا ابد نمیتواند ادامه داشته باشد.
دانشمندان بر اساس این مدل پیشبینی کردند که اگر تصور شود، قوانین فاصلهگذاری اجتماعی ادامه داشته باشد تا به یک سطح خاص برسد، این فاصلهگذاری باید تا سال 2022 ادامه داشته باشد و در این مدت هر مکانی 25 تا 75 درصد قوانین فاصله گذاری اجتماعی را رعایت خواهند کرد.
آنان خاطرنشان کردند: با استناد به این مورد، طی سالها شاهد اختلاف بین زمانهای اجرای فاصلهگذاری با میزان ایمنی خواهیم بود.
محققان همچنین دو مورد کاهشدهنده شیوع یعنی افزایش ظرفیت مراقبتهای ویژه و درمان مؤثر این بیماری را نیز بررسی کردند. بر اساس نتایج بهدستآمده هر دو مورد تأثیر بسزایی در این روند دارند چون بدون اجرای فاصلهگذاری در مدتزمان طولانی و بدون فشار به سیستم مراقبتهای درمانی بر این بیماری غلبه خواهیم کرد.
مطالعات بیشتر
بهترین ایده در کنترل کووید-19 ایجاد مصونیت گروهی با کنترل بیماری و یا ساخت واکسن است. مصونیت طولانیمدت یکی از مهمترین موارد مؤثر در کاهش ابتلا به کووید-19 است، البته بدان معنی نیست که واکسن کارایی ندارد اما باید در جستجوی برنامهای برای افزایش مصونیت سالانه باشیم که حتی بتوان از آن برای واکسن آنفلوانزا نیز استفاده کرد. بدون وجود واکسن به نظر میرسد این ویروس به یک ویروس فصلی تبدیل شود.
درواقع برای درک از آینده باید بدانیم مصونیت در برابر کروناویروس جدید تا چه زمانی باقی میماند و آیا این مصونیت در برابر سایر بتا کروناویروسها نیز ایجاد میشود؟ خصوصیاتی که موجب رفتار متفاوت شود نیز حایز اهمیت است تا بتوانیم برنامهای هوشمند در مقابله با ویروس ارائه کنیم.
البته این مدل نیز مانند هر مدل دیگر محدودیتهایی دارد. مانند بقیه مدلهای کنونی، دانش ناقص ما از موارد ابتلا و تعداد مبتلایان بدون علامت در این مدل تأثیر دارد. پراکندگی رفتار جمعیتی و تعامل جمعیت نیز از دیگر محدودیتهای این تحقیق است.
بهطورکلی هیچ مدل واحدی نمیتواند بیانگر سیر تکامل واقعی ویروس باشد و این مدل بهسادگی و در صورت دقیق بودن فرضیات، پیشبینیهای ذکرشده را ارائه کرده است. البته هرچه مدلهای بیشتری به مجموعهای از سوالات با هم بپردازند در مورد اتفاقات آینده، توافق بیشتری خواهیم داشت.