محمدامین قاسمی پیربلوطی، خبرگزاری دانا، گروه فرهنگ؛ بر کسی پوشیده نیست که عزاداری برای اباعبدالله الحسین علیه السلام و پاسداشت شعائر حسینی و عاشورایی همواره جایگاه ویژهای برای مردم ایران در ادوار مختلف تاریخی داشته است. با پیروزی انقلاب اسلامی این شور و شعور حسینی جانی دوباره در قلب تپندهی مردم دمید و خلق آثار هنری با مضامین عاشورایی اهمیتی فوقالعاده یافت. یکی از عرصههای خلق این آثار و گسترش و ترویج فرهنگ حسینی، مدیوم سینما است که متأسفانه در چهار دههای که از پیروزی انقلاب اسلامی ایران میگذرد، تعداد فیلمهای سینماییای که در این باره ساخته شده و به نمایش درآمدهاند، بسیار محدود بوده و این حجم از آثار تولیدی به هیچ وجه نشاندهندهی بهرهگیری شایسته و بایسته از ظرفیت عظیم قیام تاریخساز امام حسین (ع) و اصحاب و خاندان پاک و مطهر ایشان در انسانسازی و جامعهسازی نیست.
با این مقدمه به سراغ معرفی چهار اثر سینمایی با مضمون قیام اباعبدالله (ع) و فرهنگ عاشورایی میرویم:
1. روز واقعه (1373):
«عبدالله» جوان نصرانی تازه مسلمان شدهای است که در جریان عروسی خود با «راحله» ندایی از غیب در گوشش میپیچد: «آیا کسی هست که مرا یاری کند؟». عبدالله بهدنبال این ندا واحه به واحه بهسوی کربلا میتازد و هنگامی که سرانجام در عصر عاشورا به کربلا میرسد، «حقیقت» را بر سر نیزه مییابد. فیلم سینمایی «روز واقعه» به کارگردانی شهرام اسدی و نویسندگی بهرام بیضایی و با بازی علیرضا شجاع نوری، لادن مستوفی و... مشهورترین و تأثیرگذارترین اثری است که بهطورمستقیم به وقایع روز عاشورا میپردازد و با دیالوگهای بهیاد ماندنی، موسیقی و طراحی صحنه و لباس درخشان و روایتی بدیع در کنار دیگر عناصر فاخر خود همچنان چون نگینی در میان آثار دینی سینما میدرخشد.
2. سفیر (1360):
«قیس ابن مسهر» وظیفه دارد نامهای محرمانه از سوی امام حسین (ع) به سلیمان خزاعی در کوفه برساند، اما در میانهی مأموریت توسط راهداران ابن زیاد دستگیر و به زندان افکنده میشود و پس از مقاومتها و روشنگریهایش، سرانجام به شهادت میرسد. «سفیر» نخستین فیلم عاشورایی در سینمای ایران پس از انقلاب است که توسط فریبرز صالح ساخته شد و بازیگرانی چون فرامرز قریبیان، عزت الله مقبلی و کاظم افرندنیا در آن ایفای نقش کردهاند.
3. هیهات (1395):
فیلم سینمایی «هیهات» اثری اپیزودیک است که با چهار روایت گوناگون تلاش دارد تا مفاهیم عاشورایی را به تصویر بکشد. هادی نائیجی، دانش اقباشاوی، روح الله حجازی و هادی مقدمدوست بهترتیب اپیزودهای یک تا چهار هیهات را کارگردانی کردهاند و کوشیدهاند تا با نگاهی تمثیلی و با بهرهگیری از مضامین و آیینهای دینی و عاشورایی اثر متفاوتی خلق کنند. حامد بهداد، حمید فرخنژاد، مینا ساداتی و بابک حمیدیان از جمله بازیگرانی اند که در هیهات نقشآفرینی کردهاند.
4. من و زیبا (1390):
راحله، همسر موسی، در شبی سرد و بارانی پیش از آنکه موسی به خانه برسد بر اثر درد زایمان از دنیا میرود. موسی در مرگ راحله خود را مقصر و گناهکار میداند و تلاش میکند تمام عشق و محبت خود را پای پسرش، جعفر، که تنها یادگار راحله است، بریزد. در ادامه داستان فیلم با تعزیه بهعنوان یکی از مناسک عزاداری امام حسین (ع) گره میخورد و سیر و سلوک شخصیتی موسی آغاز میشود. فریدون حسنپور کارگردانی این اثر را بر عهده داشته و پرویز پرستویی، شهاب حسینی، حدیث میرامینی، دریا آشوری و... در آن بازی کردهاند. سادگی و روانی فیلم «من و زیبا» روایتی دلنشین به مخاطبان عرضه میدارد و تا حد زیادی بینندگان این اثر با خود همراه و همدل میسازد.