بسیاری از ما مسئولیت های زیادی در زندگی داریم که باعث می شود خودمراقبتی را فراموش کنیم؛ در حالی که خودمراقبتی یکی از جنبه های مهم مدیریت استرس است. مراقبت خوب از بدن، می تواند به ما حس خوبی در مورد خود و زندگی مان بدهد و ارزشی را که برای خود قائل هستیم به دیگران انتقال دهد.
نرگس درودیان، خبرگزاری دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی، مهمان ناخوانده کرونا حالا یک سال است که همنشین زندگی مردم جهان شده که برای مبارزه با آن راهی جز اقدامات پیشگیرانه نیست که دراین میان خودمراقبتی با چاشنی ماسک ، رعایت فاصله فیزیکی و شستشوی مرتب دست ها مهمترین راهکار مقابله با این ویروس خطرناک مورد توصیه اکید پزشکان و دست اندرکاران عرصه بهداشت و درمان در سطح جهان و ایران قرار گرفته است.
در این میان اگر چه کرونا بخشی از واقعیت زندگی بشری شده اما نمی شود تمام فعالیت های انسانی از جمله تعلیم و تربیت یا امور تولیدی و اقتصادی را به طور کلی متوقف کرد، بنا براین ادامه فعالیت های علمی و اجتماعی در سایه کرونا با رعایت موازین بهداشتی گره خورده است.
با خودمراقبتی، ما به صورت ارادی و فعالانه زمانی را برای خودمان در نظر می گیریم تا کارهایی را انجام دهیم که موجب حفظ و تقویت جوانی و انرژی ما می شود.
در واقع، داشتن یک برنامه جامع خودمراقبتی، نشان دهندۀ چگونگی رفتار ما با بدن، ذهن و روح و روانمان است. با چنین برنامه ای می توانیم گام های کوچکی برای کاهش استرس و بهبود کیفیت زندگی مان برداریم.
نتایج یک بررسی نشان می دهد که با توجه به افزایش بیماری های مزمن در سراسر دنیا و شیوع بیماری کووید در سطح گسترده، استفاده از روش های آموزش از راه دور می تواند از تعطیلی رسمی آموزش جلوگیری کرده و گام مثبتی در جهت ارتقاء کیفیت مراقبت در شرایط کنونی ایجاد کند.
بیماری های مزمن در قرن ۲۱ افزایش چشمگیری داشته و طولانی بودن روند بیماری و درمان موجب شده تا بیماران مزمن نیازمند آموزش و پیگیری مداوم باشند چرا که آموزش موجب تداوم سلامتی و کاهش عوارض آن می شود. در این شرایط ایجاد یک رابطه مراقبتی مستمر و پویا از راه دور، در جهان پساکرونا، ضروری به نظر می رسد.
نتایج حاصل از مرور متون نشان می دهد که امروزه بیماری های مزمن مهم ترین مشکل حوزه سلامت هستند که در جهان رو به افزایش هستند. در کشورهای در حال توسعه، بار بیماری، متوجه بیماری های مزمن است و ۸۰ درصد مرگ و میرها در کشورهای با درآمد کم و متوسط را موجب می شود.
مهدیه رفیعی و مریم خاندان از گروه پرستاری، دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه آزاد اسلامی کرمان در پژوهشی به بررسی «استفاده از روش های نوین تولید دانش سلامتی برای ارتقاء خودمراقبتی بیماران مزمن در جهان پساکرونا» پرداختند.
این پژوهشگران با بیان اینکه چالش های پیش روی مبتلایان به بیماری های مزمن عبارتند از شوک روانی، استرس، درجاتی از خشم، نگرانی، اختلال در روابط بین فردی برای بیمار و خانواده، ترس از طرد شدن، کاهش اعتماد به نفس، ترس از محدود شدن به دلیل موقعیت خود و اضطراب در مورد اینکه دیگران چگونه نسبت به بیماری او واکنش نشان می دهند، می گویند: مزمن بودن بیماری و مشکلات پیش روی این بیماران، منجر به کاهش اعتماد به نفس و احساس تنهایی وی شده و نیاز به حمایت از سوی دیگران را بیشتر کرده است.
به عقیده این پژوهشگران طولانی بودن روند بیماری و درمان بیماران مزمن، موجب شده تا این بیماران نیازمند آموزش و پیگیری مداوم باشند چرا که آموزش موجب تداوم سلامتی و کاهش عوارض ناشی از بیماری مزمن می شود. همچنین یکی از چالش های مهم قرن ۲۱ اجرای مؤثر رفتارهای خود مراقبتی و دستیابی به خودکنترلی مطلوب در بیماری های مزمن است، زیرا نتایج مطالعات حاکی از این است که رفتارهای خود مراقبتی در این بیماران در سطح مطلوبی قرار ندارد.
درحالی که امروزه بهترین نتایج مراقبت های بهداشتی زمانی حاصل می شود که بیماران بـه طور فعال در مراقبت خود درگیر باشند. بنابراین آموزش رفتارهای خود مراقبتی به بیمار و خانواده وی باعث افزایش رضایت مددجو، بهبود کیفیت زندگی، کاهش اضطراب بیمار، کاهش بروز عوارض بیماری، افزایش شرکت در برنامه های مراقبت بهداشتی و افزایش استقبال مددجو در انجام فعالیت های روزمره می شود.
از اوایل سال ۲۰۲۰، چهره جهان و فرآیندهای موجود در آن به دلیل همه گیری ناشی از COVID-۱۹ به شدت تغییر کرد که یکی از این تغییرات ایجاد اختلالات زیادی در حوزه سلامت و در روند آموزش به بیماران است. چرا که اقدامات پیشگیرانه شدید از جمله فاصله گذاری اجتماعی، فعالیت های روزمره، از جمله دستیابی به خدمات سلامت را برای همه افراد جوامع به ویژه افراد دارای بیماری های مزمن را تحت تاثیر قرار داده است. بنابراین ایجاد یک رابطه مراقبتی مستمر، پویا که از راه دور ارائه شود، در جهان پساکرونا، ضروری است و به نظر می رسد آموزش از راه دور، روشی مناسب برای این منظور بوده و همچنین موجب کاهش مشکلات ناشی از دریافت خدمات سلامت در جهان پساکرونا می شود. چرا که آموزش از راه دور یک فرصت منحصر به فرد را هم برای بیماران و هم برای ارائه دهندگان خدمات سلامت، در شرایط موجود، فراهم می کند.
این پژوهشگران نتیجه گیری می کنند که استفاده از روش های آموزش از راه دور می تواند از تعطیلی رسمی آموزش جلوگیری کرده و گام مثبتی در جهت ارتقاء کیفیت مراقبت در شرایط کنونی ایجاد کند. با توجه به مزایای آموزش از راه دور، این روش به عنوان یکی از روش های نوین تولید دانش سلامتی برای ارتقاء خودمراقبتی بیماران مزمن در جهان پساکرونا به برنامه ریزان و سیاست گذران حوزه سلامت پیشنهاد می شود.
نتایج این پژوهش در اولین همایش ملی تولید دانش سلامتی و حکمرانی در جهان پسا کرونا در دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد ارائه شد.
