این روزها واکسیناسیون کرونا در کشور در حال انجام است و افراد واکسینه شده باید بدانند عوارض واکسن‌ها طبیعی هستند و نیاز به درمان خاصی ندارد مگر اینکه شدید باشد. بروز عوارض واکسن در بدن انسان مربوط به واکنش‌های سیستم ایمنی آنهاست و شدت علائم برخی از افراد باید به حدی باشد که به پزشک مراجعه شود.
نرگس درودیان، خبرگزاری
دانا، سرویس سلامت و سبک زندگی؛ واکسن‌های کرونای تولید شده در دنیا به طور کلی از
دو دسته واکسن های ویروس کشته یا غیرفعال شده یا واکسن های جدید نوع RNA هستند. همه واکسن های کرونا که تاکنون وارد ایران
شده اند از نوع ویروس کشته یا غیر فعال شده هستند که عوارض کمتری نسبت به واکسن های RNA دارند اما ایمنی زایی واکسن های جدید RNA بالاتر است.
واکسن‌های RNA بدون ورود ویروس کشته یا غیر فعال شده در بدن انسان، نوعی واکنش ایمنی ساز ایجاد می کنند، به طوری که بدن انسان با تولید پروتئین هایی، ویروس های کرونای حمله کننده به بدن را شناسایی کرده و آنها را از بین ببرد. واکسن های مانند فایزر- بیو ان تک و مدرنا با این تکنولوژی جدید ساخته شده اند و میزان ایمنی زایی بالاتری نسبت به واکسن های سنتی حاوی ویروس کشته شده دارند. ایمنی زایی آنها بالای ۹۴ درصد است و در برابر انواع جهش یافته این ویروس نیز موثرتر هستند، در حالی که میزان ایمنی زایی واکسن های نوع ویروس کشته یا غیرفعال مانند اسپوتنیک (حدود ۹۰ درصد)، کوواکسین (۶۲ درصد)، سینوفارم (۸۰ درصد) و آسترازنکا (حدود ۹۰ درصد) کمتر است و البته میزان اثربخشی آنها در برابر انواع جهش یافته ویروس مانند دلتا کمتر و زیر ۷۰ درصد می شود.
در هر صورت هیچ کدام از واکسن های کرونای موجود در دنیا به طور ۱۰۰درصد جلوی ابتلا به بیماری را نمی گیرد و احتمال ابتلا به بیماری پس از تزریق واکسن وجود دارد اما احتمال ابتلا به نوع شدید بیماری و مرگ ناشی از آن به میزان بسیار زیادی کم می شود.
اما در برخی دیگر هیچ علایم و عوارضی احساس نمی شود. سوالی که به دنبال واکسیناسیون ممکن است مطرح شود این است که داشتن علائم تا چند روز عادی بوده و چند روز بعد از ماندگاری علائم و واکنش های واکسن باید به پزشک مراجعه کرد و علت طولانی شدن زمان عوارض واکسن ها چیست؟
سازمان جهانی بهداشت توصیه می کند با مشاهده علایم و واکنش های آلرژیکی شدید، بعد از ترک محل واکسیناسیون، فرد باید هر چه سریعتر با پزشک خود و یا اورژانس پزشکی تماس بگیرد.
همچنین برخی از عوامل، احتمال بروز عوارض جانبی را بیشتر می‌کنند. به گفته کارشناسان، افراد جوان احتمالاً عوارض جانبی را بیشتر تجربه می کنند زیرا سیستم ایمنی قوی تری دارند. احتمال بروز عوارض جانبی شدیدتر در زنان بیشتر از مردان است. از ۱۴ دسامبر تا ۱۳ ژانویه، بیش از ۷۹ درصد عوارض جانبی توسط زنان گزارش شده و عوارض جانبی نیز بسته به اینکه آیا در گذشته تماس با ویروس کرونا داشته اید یا نه ممکن است متفاوت باشد. اگر مدتی قبل به کووید-۱۹ مبتلا شده اید یا از قبل ایمنی دارید، واکسن می تواند مانند تقویت کننده عمل کند که در برخی موارد کاملاً بدون علامت است.
عوارض جانبی ناشی از دریافت واکسن شامل چه مواردی می‌شود؟
معمولاً شدت و نوع عوارض جانبی در میان افراد متفاوت است، اما می‌توان گفت که عوارض جانبی ناشی از دریافت دوز اول واکسن کرونا شامل احساس درد در محل تزریق، تب خفیف، خستگی و ضعف می‌شود. بسیاری از افراد نیز پس از دریافت دوز دوم واکسن کرونا احساس خستگی می‌کنند به طوری که تمایل دارند چند روز سر کار حاضر نشوند. عوارض جانبی ناشی از دریافت دوز دوم واکسن کرونا شامل حالت تهوع، استفراغ، سردرد و لرز نیز می‌شود. ممکن است افراد واکنش‌های آلرژیک و آنافیلاکسی را نیز پس از دریافت دوز اول یا دوم واکسن کرونا تجربه کنند.
آیا افراد عوارض جانبی متفاوتی را تجربه می‌کنند؟
متخصصان معتقدند که واکنش سیستم ایمنی بدن افراد به تزریق واکسن کرونا یکسان نیست به همین دلیل برخی افراد در معرض عوارض شدیدتر و جدی‌تری نسبت به دیگران قرار می‌گیرند. زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به عوارض جانبی واکسن کرونا قرار دارند و علائمی مانند تغییر در چرخه قاعدگی، دل درد و حالت تهوع را نیز تجربه می‌کنند. ممکن است افراد پس از دریافت دوز دوم واکسن کرونا علائمی را تجربه کند که پس از تزریق دوز اول به آنها مبتلا نشده‌اند.
آیا واکسن‌های مختلف باعث بروز عوارض جانبی متفاوت می‌شود؟
عوارض جانبی به دلیل واکنش‌های التهابی رخ داده شده در بدن پس از دریافت واکسن کرونا ایجاد می‌شود. زمانی که مواد موجود در واکسن کرونا به بدن افراد تزریق می‌شود، سیستم ایمنی به منظور محافظت از بدن واکنش‌های خاصی نشان می‌دهد بنابراین بروز عوارض جانبی به این معنا است که واکسن وظیفه خود را به خوبی انجام داده است.
از آنجایی که نحوه تولید واکسن‌های کرونا متفاوت است، شدت عوارض جانبی آنها نیز ممکن است یکسان نباشد. واکسن‌هایی که باعث تولید آنتی بادی بیشتری می‌شوند پاسخ ایمنی قوی‌تری ایجاد می‌کنند در این صورت فرد عوارض جانبی بیشتری را تجربه خواهد کرد علاوه بر این عواملی مانند سن، جنسیت و حساسیت به واکسن‌ها بر شدت عوارض جانبی تأثیر دارد.
آیا عوارض دوز دوم واکسن کرونا قابل پیش‌بینی است؟
محققان باور دارند که شدت عوارض جانبی واکسن‌ها پس از دریافت دوز اول یا دوز دوم متفاوت است، البته واکنش سیستم ایمنی بدن به واکسن‌ها در این زمینه بسیار تأثیرگذار است. به طور کلی به نظر می‌رسد که عوارض جانبی ناشی از دریافت دوز دوم واکسن کرونا بیشتر از عوارض جانبی ناشی از تزریق دوز اول است البته هنوز برای ثابت کردن این موضوع شواهد علمی در دسترس نیست و لازم است در این زمینه مطالعات بیشتری بشود.
بروز عوارض جانبی پس از دریافت واکسن کرونا به معنای ایمن شدن در برابر بیماری است؟
بروز عوارض جانبی پس از دریافت واکسن کرونا به این معنا است که بدن در حال تولید آنتی بادی است، محققان معتقدند که هیچ ارتباط مستقیمی بین میزان تأثیرگذاری واکسن کرونا و عوارض جانبی ایجاد شده بر اثر دریافت واکسن وجود ندارد. واکسن‌ها با روش‌های مختلف بدن افراد را در برابر ویروس کرونا ایمن می‌کند به همین دلیل باعث بروز عوارض جانبی متفاوت می‌شوند.
