معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم در دانشگاه شیراز:
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در نشست تخصصی «مسیر تحول ۱؛ دانشگاه و دولت، منطق حکمرانی» در دانشگاه شیراز تأکید کرد: باید ساز و کار مشارکت دانشگاه در حل مسائل کشور ایجاد شود.
به گزارش خبرگزاری دانا به نقل از دانشگاه شیراز، این نشست با هدف معرفی مراکز مطالعاتی و برنامه‌های پژوهشی جدید دانشکده‌های علوم انسانی دانشگاه شیراز و با حضور معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، مسئولان مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری و جمعی از دانشگاهیان دانشگاه شیراز برگزار شد.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این نشست با اعتقاد به اینکه بدون مشارکت امکان مدیریت امور جامعه وجود ندارد، گفت: باید سازوکار مشارکت دانشگاه با دولت در حل مسائل کشور ایجاد شود تا بتوانیم از ظرفیت این هم‌افزایی بهره ببریم.
دکتر عبدالحسین کلانتری، اظهار کرد: زمانی مشارکت، یک شعار بود. امروزه مشارکت یک شعار نیست؛ یک ضرورت است. بدون مشارکت به‌ویژه مشارکت در عرصه تصمیم‌گیری امکان مدیریت امور جامعه وجود ندارد. دولت این را به‌صورت جدی، درک کرده و وارد این عرصه شده است، اما سازوکارهای لازم برای پذیرش این مشارکت در کشور به‌ویژه درخصوص دانشگاهیان وجود ندارد.
وی تصریح کرد: نگاه وزارتخانه به حل مسائل کشور است و عزم وزارتخانه بر آن جزم شده است که تغییراتی جدی بر اسطوره علم که به معنای کلاسیکش سال‌ها فروریخته است، اعمال شود.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ادامه داد: دانشگاه باید معطوف به حل مسائل کشور شود و اگر جز این باشد، دانشگاه رو به موت خواهد رفت؛ اگر دانشگاه نتواند مسائل کشور، دولت و نظام را حل کند، هیچ کارکردی نخواهد داشت.
کلانتری گفت: نمونه‌ای از تحولاتی که در همین زمینه صورت گرفته تلاش برای راه‌اندازی سامانه نان (نظام ایده‌ها و نیازها) است. انجمن‌های علمی در سطح اساتید بنابر این است که به حل مسائل کشور سوق پیدا کنند. همچنین قرار است رتبه‌بندی دانشگاه‌ها براساس میزان نقشی که در حل مسائل کشور دارند، صورت بگیرد و آیین‌نامه ارتقاء براساس این موضوع بازنویسی شود و این وجه دیده شود.
وی اضافه کرد: ایده بر آن است که انجمن‌های علمی تبدیل به انجمن‌های علمی و فناوری شوند. برای اینکه دانشجویان و اساتید به نظام کشور متصل شوند، در حال صورت‌بندی کردن سامانه‌های متعددی با دستگاه‌های متعدد هستیم.
دکتر کلانتری با اشاره به هدف‌گیری پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها به مسائل کشور گفت: باید آموزش عالی با نظام مسائل کشور پیوند بخورد. این مطالبه‌ای است که ازسوی دانشجویان هم مطرح می‌شود. دیگر تدریس‌هایی که هیچ کارآیی در بازار ندارد، پذیرفته نیست. آن‌ها از ما مهارت و توان حل مسائل کشور را می‌خواهند تا بتوانند جایگاه خود را در بازار پیدا کنند.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، با اعتقاد به اینکه تمایل به رشته‌های مهارتی و فنی و حرفه‌ای زیاد شده است، گفت: پارک‌های علم و فناوری اتصال خوبی را با دانشگاه‌ها پیدا کردند. دانشجویان و انجمن‌های علمی امکان فعالیت در پارک‌ها را دارند. زنجیره‌ای که اکوسیستم و زیست‌بوم را شکل می‌دهد از تحصیل تا اشتغال در حال کامل شدن است.
حکمرانی کلاسیک پاسخگوی مناسبات پیچیده اجتماع امروز نیست
دکتر کلانتری با طرح این پرسش که تفاوت حکمرانی با حکومت، حاکمیت و مدیریت چیست، گفت: حکمرانی تنها به حوزه قدرت سیاسی معطوف نمی‌شود؛ بلکه وجه بارزش توجه به قدرت اجتماعی است. قدرتی که امکان انضباط‌بخشی دارد، نه به‌واسطه اعمال قدرت سفت و خشن؛ بلکه به‌واسطه‌ی قدرت نرم.
وی اضافه کرد: حکمرانی ارتباط دو‌سویه ساختارهای سخت با ساختارهای نرم را می‌بیند، حکمرانی نقش تمامی ذی‌نفعان را می‌بیند، حکمرانی حکومت اجتماعی شده است.
کلانتری تصریح کرد: حکمرانی دچار تطوراتی شده است که این تطور را باید ادراک کنیم وگرنه مدل حکمرانی کلاسیک پاسخگوی مناسبات پیچیده اجتماع امروز نیست.
معاون فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، بیان کرد: چرخش شناختی چرخش بزرگی است که همه حوزههای معطوف به سبک زندگی و رفتار را پوشش می‌دهد.
وی ادامه داد: یکی دیگر از تحولات عظیمی که صورت گرفته، مبتنی‌بر فناوری‌های جدید است که تحت‌عنوان انقلاب صنعتی چهارم با پنجم از آن یاد می شود. فناوری های جدید در حوزه های مختلف کل جهان جدید را متحول می کنند.
این مقام مسئول گفت: تمامی این تحولات و مجموعه‌ای از تحولات دیگر ازجمله جهانی‌شدن، مهم‌شدن مصرف و الگوی مصرف، تأکید یافتن فرهنگ و عنصر هویتی فرهنگ دست به دست هم داده‌اند و مدل حکمرانی را دگرگون کرده‌اند.
وی در ادامه یادآور شد: در حال حاضر حوزه حکمرانی متفاوت از حوزه حاکمیت شده است و ذی‌نفعان، شرکت‌ها و پلتفرم‌های بزرگ شکل گرفته است.
وی بیان کرد: تعداد این شرکت‌ها زیاد شده است. این درحالی‌ست که ما هنوز امکان تنظیم‌گری این شرکت‌ها را نداریم. حاکمیت وجود دارد اما اعمال حکمرانی نمی‌توانیم بکنیم؛ چراکه تنظیم مقررات آن با ما نیست.
کلانتری افزود: اگر نتوانیم مدل اعمال حکمرانی را تغییر دهیم و با این تغییرات خود را متحول کنیم، بسیاری از عرصه‌ها را از دست خواهیم داد.
وی عنوان کرد: ما متناسب با ارزش‌های خودمان به قدرت نرم توجه داریم و می‌توان به جرأت گفت تمام قدرت جمهوری اسلامی هم مبتنی‌بر همین قدرت نرم بوده است.
معاون وزیر علوم درخصوص مناسبات دولت و دانشگاه گفت: دولت و دانشگاه هم دچار تحول اساسی شدند و ما نمی‌توانیم منطق و حکمرانی مسلط بر مناسبات بین دانشگاه و دولت را به خوبی احصاء کنیم، مگر اینکه تحولاتشان را احصاء کنیم.
وی به نمونه‌های بارز این تحولات اشاره کرد و گفت: امروز در فضایی زندگی می‌کنیم که انحصار بسیاری از آموزش‌ها از آموزش و پرورش و آموزش عالی خارج شده است. در ایران پلتفرم‌هایی داریم که تعداد دانشجویش بالای 70هزار نفر است؛ یعنی هیچ دانشگاهی به اندازه‌ی آن پلتفرم، دانشجو ندارد.
کلانتری اضافه کرد: اگر دانشگاه نتواند خود را متناسب با این شرایط دگرگون کند، قسمت عظیمی از مخاطبان خود را از دست می‌دهد. هنوز تحولات حوزه‌ی آموزش عالی همپای این تحولات نیست و حوزه آموزش و پرورش در وضعیت بدتری قرار دارد.
وی با بیان اینکه امکان مدیریت در کل فرایند آموزش تا مهارت‌افزایی و ورود به بازار توسط پلتفرم‌ها وجود دارد، گفت: دانشگاهی که نتواند شرایطی متناسب با نیازها و ذائقه‌های جدیدی که میل به مهارت‌افزایی و ورود به صنعت را در طول تحصیل فراهم کند، دچار تهدید خواهد شد.
کلانتری یادآور شد: زمانی مشارکت، یک شعار بود؛ اما امروزه مشارکت یک شعار نیست، یک ضرورت است. بدون مشارکت به‌ویژه مشارکت در عرصه‌ی تصمیم‌گیری امکان مدیریت امور جامعه وجود ندارد. دولت این را با پوست و استخوان کاملا درک کرده و وارد این عرصه شده است. اما سازوکارهای لازم برای پذیرش این مشارکت در کشور به‌ویژه درخصوص دانشگاهیان وجود ندارد.
معاون وزیر علوم اظهار کرد: انقلاب اسلامی کورسوی امیدی را ایجاد کرد و افقش این بود که دانشگاه و دولت در کنار هم قرار بگیرند؛ اما درحال حاضر با نقطه‌ی مطلوب فاصله داریم؛ بنابراین باید از هر امکانی استفاده کرد و دست این دو مجموعه را در دست هم گذاشت و از مواهب این هم‌افزایی استفاده کرد.
دانشگاه‌ها باید قادر باشند تصمیم‌سازی‌ها در کشور را اصلاح کنند
مشاور رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری نیز در این نشست با بیان اینکه ارتباط گسسته بین دانشگاه و دولت منشأ انباشت بحران‌های عمومی کشور است، گفت: دانشگاه‌ها باید قادر باشند که تصمیم‌سازی‌ها در کشور را تصحیح کنند و بر فرایندها تاثیرگذار باشند.
دکتر حبیب رحیم‌پور ازغدی در نشست تخصصی مسیر تحول 1، در دانشگاه شیراز اظهار کرد: تصمیمات استانداری، شهرداری و دستگاه‌های اجرایی برای ایجاد نظم عمومی در شیراز باید متأثر از دانشگاه باشد.
وی ادامه داد: دانشگاه باید این امکان را فراهم کند که قادر باشد نهاد یا سازمانی را از تصمیماتی منصرف کند یا در دستور کار سازمان قرار دهد یا تصمیماتی را تصحیح کند.
دکتر رحیم‌پور ازغدی افزود: دانشگاه در قامت یک نیروی سیاسی برای کمک به حل مشکلات ظاهر نمی‌شود. درواقع دانشگاه در هیبت علم ظاهر می‌شود، ازهمین‌رو باید دانشگاه را تبدیل به یک نیروی سیاسی کنیم تا در رقابت با دیگر نیروهای سیاسی برآیندی از داده‌ها اتفاق بیفتد.
مشاور رئیس مرکز بررسی های استراتژیک ریاست جمهوری با بیان اینکه جدایی دانشگاه و دولت را حیاتی‌ترین و بزرگ‌ترین مسئله سیاست‌گذاری علم در ایران امروز دانست و گفت: اگر وزارت علوم پروژه اصلی خود را در دولت سیزدهم روی این مسئله متمرکز کند، به بیراهه نمی‌رود. ما قصد داریم با علم منهای سیاست و سیاست منهای علم مسائل را حل کنیم. درصورتی‌که این ارتباط گسسته منشأ انباشت بحران‌های عمومی کشور است.
این مقام مسئول با طرح این پرسش که دانشگاه شیراز چه نقشی در نظم شهر دارد، گفت: آیا نظم شهری که در شیراز وجود دارد از ایده‌های دانشگاه شیراز نشأت گرفته است؟
رحیم‌پور ازغذی افزود: عدم تأثیرگذاری دانشگاه بر جامعه به‌دلیل این است که مناسبات علم و سیاست از هم گسسته شده و هیچ نوع نسبت و ارتباط معنادار، ارگانیک و اثربخشی بین این دو مقوله وجود ندارد.
مشاور رئیس مرکز بررسی‌های استراتژیک ریاست جمهوری بیان کرد: هرچند برگزاری این جلسات نقطه اتصال علم و سیاست است؛ اما بازخورد این جلسات پس از برگزاری از اهمیت بسیاری برخوردار است.
پیشرفت علمی کشور ما یک واقعیت مسلم است
دکتر محمد مؤذنی، رئیس دانشگاه شیراز در این مراسم ضمن گرامیداشت دهه کرامت و روز بزرگداشت حضرت احمدبن موسی الکاظم (ع)، در نشست مسیر تحول گفت: همان‌گونه که شاهد هستیم، کشور ما علیرغم دستیابی‌های متعدد به موفقیت‌ها، با مشکلات مختلفی روبه‌روست و ما برای مقابله با این مشکلات ناگزیریم که از همه توانایی‌ها استفاده کنیم.
وی افزود: یکی از بزرگ‌ترین و ارزشمندترین داشته‌های ما برای مقابله با مسائل و مشکلات موجود، پیشرفت‌هایی است که در عرصه علم و فناوری در کشور به دست آمده و ظرفیت‌های عظیمی که در دانشگاه‌های ما وجود دارد.
رئیس دانشگاه شیراز اظهار کرد: پیشرفت علمی کشور ما یک حرف یا شعار نیست، یک واقعیت مسلم است که ازسوی مراکز معتبر علم‌سنجی دنیا تأیید شده است.
وی ادامه داد: در حالی که ما یک درصد از جمعیت دنیا را تشکیل می‌دهیم، حدود دو درصد از تولید علم در دنیا توسط محققان و پژوهشگران کشور ما انجام می‌گیرد.
مؤذنی با تأکید بر اینکه ما ازنظر تولید علم و دانش مشکلی نداریم؛ بلکه مشکل ما در استفاده از علم و دانش و ارتباطی که باید میان بخش‌های اجرایی و علمی باشد، است.
وی عنوان کرد: نشست امروز و نشست‌های مشابه ازاین قبیل به‌منظور هم‌اندیشی برای رفع این مشکلات و برقراری ارتباط هرچه بهتر و مؤثرتر میان بخش‌های اجرایی و علمی کشور است.
رئیس دانشگاه شیراز اظهار کرد: حوزه‌ی علوم انسانی از حوزههای مهم و استراتژیک است که متأسفانه کمی مورد غفلت قرار گرفته است؛ ما اگر بخواهیم مسائل و مشکلات کشور را حل کنیم، راهی جر ارتقء علوم انسانی نداریم.
او ادامه داد: یکی از مشکلاتی که ما در حوزه حکمرانی آموزش عالی مرتکب شدیم این است که استعدادهای برتر و درخشان کشور را کمتر به حوزههای علوم انسانی راهنمایی کرده‌ایم؛ حال آنکه اهمیت و حساسیت رشته-گرایش‌های علوم انسانی را باید مورد توجه ویژه قرار دهیم.
گفتنی است، نشست تخصصی «مسیر تحول ۱؛ دانشگاه و دولت، منطق حکمرانی» در قالب ۵ پنل تخصصی با سخنرانی استادان مختلف از رشته‌های مختلف و مسئولان مرتبط در تالار حکمت دانشگاه شیراز برگزار شد.
