توانایی برقراری ارتباط مؤثر و ایجاد رابطه صمیمانه با دانش‌آموزان، والدین و همکاران، یکی از مهارت‌های حیاتی است که هر معلم باید در خود تقویت کند. در این مطلب، به بررسی اهمیت مهارت‌های ارتباطی معلم می‌پردازیم و راهکارهایی برای بهبود آنها ارائه می‌دهیم.
برای بهبود ارتباط معلم با دانش‌آموزان، راهکارهای زیر را می‌توان ارائه داد:
- هماهنگ‌سازی با سبک‌های یادگیری: معلم باید توانایی داشته باشد مفاهیم درس را با سبک‌های مختلف یادگیری دانش‌آموزان هماهنگ کند. این شامل استفاده از روش‌های تجربی، تصویری، کار گروهی و فعالیت‌های عملی است. این اقدامات باعث می‌شود دانش‌آموزان بهتر درک کنند و انگیزه یادگیری در آنها ایجاد شود.
- ایجاد روابط حمایتی: معلم باید رابطه صمیمانه‌ای با دانش‌آموزان برقرار کند و ایشان را در مسیر یادگیری حمایت کند. این شامل گوش دادن فعال به دانش‌آموزان، ارائه راهنمایی و مشاوره، تشویق و تحسین از تلاش‌ها و پیشرفت‌های آنها است.
- مدیریت کلاس: معلم باید توانایی مدیریت کلاس را داشته باشد تا محیط آموزشی منظم و منظمی را برای دانش‌آموزان فراهم کند. این شامل برنامه‌ریزی درسی منظم، ایجاد قوانین و انضباط در کلاس، بهره‌گیری از تکنیک‌های مدیریتی مثل استفاده از نمودارها و جوایز است.
- ارائه بازخورد: معلم باید به دانش‌آموزان بازخورد مناسب و سازنده‌ای بدهد. این شامل تشویق و تمجید از پیشرفت‌ها، شناسایی نقاط قوت و ضعف، و ارائه راهکارهای بهبود است. بازخورد موثر به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا در یادگیری خود پیشرفت کنند و اعتماد به نفس آنها را افزایش دهد.
- ایجاد محیط یادگیری امن و اثربخش: معلم باید محیط آموزشی را آمن، حمایت‌کننده و انگیزش‌بخش برای دانش‌آموزان خلق کند. این شامل ایجاد فضای باز و دوستانه، احترام به نظرات و احساسات دانش‌آموزان، ایجاد فرصت‌های همکاری و تعامل، و استفاده از روش‌های فعال و جذاب در آموزش است.
در این قسمت، ما راهکارهایی برای بهبود ارتباط معلم و دانش‌آموزان ارائه کرده‌ایم.
- ایجاد یک محیط یادگیری امن و حمایتی:
وجود روابط حمایتی بین معلم و دانش‌آموزان تأثیر مثبتی بر افزایش مشارکت و پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان دارد. به عبارت دیگر، این روابط حمایتی می‌توانند فرضیه "دانش‌آموزان کم بضاعت، موفقیت تحصیلی کمتری دارند" را رد کنند.
همچنین، از طریق همکاری با سایر همکاران، می‌توانید مهارت‌های ارتباطی خود را تقویت کنید. برنامه‌ریزی‌های گروهی، به اشتراک گذاشتن ایده‌ها، حل مسائل با همکاری و بهبود شیوۀ تعامل با دیگران، مهارت‌های ارتباطی شما را بهبود می‌بخشد.
استفاده مناسب از زبان بدن
ارتباطات، علاوه بر بخش کلامی، شامل بخش غیرکلامی نیز می‌شود. به عنوان یک معلم، باید اطمینان حاصل کنید که سیگنال‌هایی که از طریق زبان بدنتان می‌دهید، مثبت، مطمئن و جذاب باشند.
برای مثال، برقراری ارتباط چشمی با دانش‌آموزان در حین صحبت کردن و به ویژه در هنگام تدریس، نشان دهنده حمایت و توجه شما نسبت به آنها است. این موضوع باعث می‌شود دانش‌آموزان تمرکز بیشتری بر روی درس داشته باشند و تأثیر مستقیمی در بهبود تعامل معلم و دانش‌آموزان دارد.
برای حفظ تماس چشمی خود در حین تدریس، لازم است بر روی مطالب درسی تسلط کامل داشته باشید و نیازی به استفاده از کتاب و یادداشت نداشته باشید.
همچنین، در طول تدریس، برای تأکید بر برخی موضوعات، از زبان بدن استفاده کنید. این اقدام باعث ارتباط بهتر معلم با دانش‌آموزان می‌شود و از نظر بصری جذاب و به یاد ماندنی‌تر خواهد بود.
برای تشویق دانش‌آموزان به مشارکت در کلاس، از لبخند، تکان دادن سر یا سایر حرکات دست استفاده کنید. همچنین، حرکت در کلاس به ایجاد ارتباط بهتر با دانش‌آموزان، جلوگیری از تبعیض بین شاگردان و کاهش حواس‌پرتی آنها کمک می‌کند.
وقتی دانش‌آموزان در کلاس احساس امنیت می‌کنند، می‌توانند در بحث‌های کلاسی شرکت کنند، افکار و عقاید خود را مطرح کنند، درخواست کمک کنند و سؤالات خود را آزادانه بیان کنند. این باعث می‌شود که سطوح بالاتری از مشارکت در کلاس رخ دهد و در نتیجه دانش‌آموزان بهتر یاد بگیرند و موفقیت بیشتری داشته باشند.
برای ایجاد این محیط حمایتی، می‌توانید با بهبود ارتباط معلم و دانش‌آموزان اقدام کنید. به عنوان یک معلم که در حال سعی برای تبدیل شدن به بهترین معلم هستید، باید دانش‌آموزان خود را به خوبی بشناسید و به آنها اطمینان دهید که در کلاس از قضاوت و تحقیر در امان هستند. نگرش مثبت، احترام به دانش‌آموزان و ایجاد همدلی با آنها در ایجاد محیط امن و قابل اعتماد بسیار مؤثر هستند.
چگونه می‌توانیم یک محیط یادگیری امن و مثبت ایجاد کنیم؟
- سعی کنید در روزهای اول تدریس، نام همه دانش‌آموزان را یاد بگیرید. به آنها فرصتی بدهید که با خیال راحت درباره مشکلات و مسائلشان با شما صحبت کنند. در گفتگوهایتان با دانش‌آموزان، احساس همدلی و حمایت را به آنها منتقل کنید. هرگز عقاید و افکارشان را قضاوت نکنید یا به آنها استهزا نکنید.
- ممکن است برخی از دانش‌آموزان احساس ناراحتی کنند وقتی باید در مقابل همکلاسی‌های خود صحبدانش‌آموزان بکنند. در چنین شرایطی، باید از روش‌هایی استفاده کنید که احساس امنیت بیشتری را در دانش‌آموز ایجاد کنند.
- با این حال، باید به خاطر داشته باشید که مشارکت در کلاس نباید به صورت اجباری باشد. برخی از دانش‌آموزان که ساکت هستند ممکن است مهارت‌های شنیداری برتری داشته باشند و علی‌رغم عدم مشارکت، به اندازه سایر دانش‌آموزان، در یادگیری موفق باشند.
استفاده بهینه از فعالیت‌های گروهی
استفاده از روش‌های تدریس فعال، از جمله بحث و کارهای گروهی در کلاس، بهبود محیط یادگیری را تسهیل می‌کند. شرکت دانش‌آموزان در گروه‌های کوچک، امکان به اشتراک گذاری نظرات خود با دیگران و بهبود مهارت‌های ارتباطی را فراهم می‌کند.
این نوع فعالیت‌ها فرصت مناسبی را برای دانش‌آموزان فراهم می‌کنند تا سؤالات خود را از معلم بپرسند و بازخوردهای لازم را دریافت کنند. این امر باعث بهبود ارتباط معلم و دانش‌آموزان و درک بهتر مطالب درسی می‌شود.
