به گزارش پایگاه خبری دانا، گروه دانش و فناوری:
ایران یکی از غنی‌ترین کشورهای جهان از نظر ذخایر معدنی است، اما بهره‌برداری از این ثروت ملی با بهره‌وری بسیار پایین همراه است. تمرکز تاریخی بر روش‌های دستی و حفاری‌های پرخطر، نه تنها سودآوری را کاهش داده، بلکه ایمنی کارگران را نیز به خطر انداخته است. فناوری‌های پیشرفته معدنکاری (Smart Mining) راهکاری برای حل این معضلات ارائه می‌دهند.
فناوری‌های نوین در زنجیره معدن:
اکتشاف هوشمند با پهپادها و سنسورها:
به‌جای اعزام تیم‌های اکتشافی پرهزینه و زمان‌بر، پهپادهای مجهز به سنسورهای مغناطیسی، رادارهای نفوذ در زمین (GPR) و تصویربرداری چندطیفی، نقشه‌برداری دقیق توپوگرافی و شناسایی کانسارهای بالقوه را با دقت بالا انجام می‌دهند. این داده‌ها به نرم‌افزارهای هوش مصنوعی تغذیه می‌شوند تا بهترین نقاط حفاری را مشخص کنند.
رباتیک و اتوماسیون در محیط‌های خطرناک:
در معادن زیرزمینی عمیق، استفاده از ماشین‌آلات خودران برای حفاری، بارگیری و حمل مواد، ریسک مواجهه انسان با گازهای سمی، ریزش سنگ و رطوبت بالا را از بین می‌برد. این ماشین‌آلات می‌توانند به‌صورت شبانه‌روزی و با کارایی ثابت کار کنند.
مدیریت پس از استخراج (Tailings Management):
بقایای فرآوری مواد معدنی (باطله) یک چالش زیست‌محیطی بزرگ هستند. استفاده از سنسورها و مدل‌سازی پیشرفته برای پایداری این توده‌ها، از وقوع فجایع زیست‌محیطی که در گذشته سابقه داشته، جلوگیری می‌کند.
چالش‌های ایران در پذیرش معدن هوشمند:
اگرچه پتانسیل عظیمی وجود دارد، اما موانعی بر سر راه این تحول قرار دارند:
موانع جغرافیایی و ارتباطی:
بسیاری از معادن غنی ایران در مناطق دورافتاده و با پوشش ضعیف اینترنت و شبکه موبایل قرار دارند. استقرار زیرساخت‌های ارتباطی قوی (مانند شبکه‌های مش یا اینترنت ماهواره‌ای اختصاصی) در این مناطق ضروری است.
سرمایه‌گذاری در نرم‌افزار:
خرید تجهیزات فیزیکی (مانند پهپاد) آسان‌تر از خرید نرم‌افزارهای تخصصی تحلیل داده‌های زمین‌شناسی است. شرکت‌های معدنی ایران باید سرمایه‌گذاری قابل توجهی در توسعه یا خرید لایسنس نرم‌افزارهای تحلیل داده‌های بزرگ انجام دهند.
تأمین قطعات یدکی تخصصی:
تجهیزات رباتیک و سنسورهای خاص معدنی نیازمند تعمیر و نگهداری تخصصی و قطعات یدکی هستند که تأمین آن‌ها در شرایط تحریم چالش‌برانگیز است.
توسعه معدن کاری هوشمند نه تنها تولید را افزایش می‌دهد، بلکه با حفظ جان کارگران و کاهش اثرات مخرب زیست‌محیطی، به توسعه پایدار این صنعت کمک می‌کند.
