در شب یلدا اکثر خانوادههای ایرانی به شادى مى پردازند و سفره‌ای گسترده می‌کنند و خوراکی‌های ویژه‌ای را بر آن می‌نهند. این خوراکی‌ها را در برخی از نواحی کشور «شب چَره» می‌نامند و معمولا شامل هفت نوع میوه و آجیل هفت مغز است. البته گاهی شمار آن‌ها از هفت نوع بیشتر می‌شود و افزون بر آن انواع شیرینی سنتی و غیر سنتی نیز تهیه می‌شود.
به گزارش سرویس ایرانشناسی خبرگزاری دانا، گستردن سفره‌ای از خوراکی‌های گوناگون ریشه در یکی از مراسم آیین مهر دارد که "بزم مهر" یا مهمانی مهر نام داشت. در این مراسم سفره‌ای آیینی گسترده می‌شد و پیروان مهر به نشانه همسانی و برابری و استواری در پیمان با همدیگر و با خداوند، با یکدیگر همسفره و هم پیاله می‌شدند و به خوردن گوشت گاو و بعدها نان مقدس درَونَ (Draona) و نوشیدن آشامیدنی مقدس هَومَ (Haoma) می‌پرداختند.
گستردن این سفره آیینی هنوز نیز در بین زرتشتیان با نام «میَزد» (Myazd) متداول است که بر آن خوراکی‌هایی همچون نان، سیروگ (نوعی نان روغنی)، انواع میوه، شیرینی و آجیل لرک ( Lork ) که مخلوطی از مغز پسته ، بادام، گردو، فندق، کشمش سبز، برگه زردآلو، خرما خشکه و چند نمونه خشکبار دیگر است ، می‌نهند و پس از نیایش ، خوراکی‌ها بین حاضران پخش می‌شود و آن‌ها به نشانه تبرک از آن‌ها می‌خورند.
در این شب اکثر خانوادههای ایرانی به شادى مى‌پردازند و سفره ای گسترده می‌کنند و خوراکی‌های ویژه ای را بر آن می‌نهند. این خوراکی‌ها را در بیشتر نواحی « شب چَره » می‌نامند و معمولا شامل هفت نوع میوه و آجیل هفت مغز است. البته گاهی شمار آن‌ها از هفت نوع بیشتر می‌شود و افزون بر آن انواع شیرینی سنتی و غیر سنتی نیز تهیه می‌شود.
شور و شوق مردم برای خرید خوراکی‌های ویژه شب یلدا را از چند روز زودتر به ویژه در روزهای ۲۹ و ۳۰ آذرماه ( ۲۰ و ۲۱ دسامبر) ، در بازارها و فروشگاه‌های میوه و آجیل می‌توان دید.
از میوه‌هایی ویژه شب یلدا هندوانه ، انار و انگور است و در کنار آن‌ها از میوه‌های تابستانی دیگر همچون سیب ، خربزه ، خیار و گاهی «به» استفاده می‌کنند. در بین میوه‌های شب یلدا ، هندوانه اهمیت بیشتری دارد و اگر وضعیت اقتصادی خانواده‌ها اجازه دهد حتما آن را برای این شب تهیه خواهند کرد زیرا بسیاری باور دارند که اگر مقداری هندوانه در شب یلدا بخورند در سراسر چله بزرگ و کوچک یعنی در سراسر زمستان سرما بر آن‌ها چیره نخواهد شد و بیمار نمی‌شوند.
پژوهشگران بر این باورند که خوردن هندوانه و انار در این شب معنایی رمزگونه در خود نهفته دارد و هندوانه و انار سرخ و گرد نمادی از گرمای مهر در شب سرد زمستان هستند.
شب چره یلدا همچنین شامل دانه‌هایی چون گندم و شاه دانه و برنجک و نخود بوداده یا برشته (نخودچی)، و آجیل شامل تخمه هندوانه و کدو و گاهی تخمه آفتابگردان ، بادام، پسته، فندق و گردو است که در کنار آن از میوه‌های خشک یا خشکبار همچون سنجد سرخ ، کشمش، انجیر خشکه ، برگه زردآلو و توت خشکه استفاده می‌شود.
در بیشتر خانواه‌ها در شب یلدا، پس از خوردن شام، برای «شب نشینی» یا «شب زنده داری» به خانه خویشاوند بزرگ‌تر می‌روند.
یکی دیگر از رسوم شب یلدا که در بیشتر خانوادههای ایرانی متداول است ، بُردن « شب چله ای » یا هدایای ویژه شب چله ( یلدا ) برای نوعروسان و تازه دامادان است. معمولا در خانواده‌هایی که به تازگی بین یک زوج جوان خطبه عقد خوانده شده اما هنوز زندگی مشترک را به صورت رسمی آغاز نکرده‌اند ، در شب چله ( یلدا ) مادر داماد به همراه مجموعه ای از خوراکی‌های ویژه شب یلدا که با ذوق و سلیقه خاصی آراسته شده اند ، هدایای دیگری همچون لباس یا پارچه و طلا تهیه نموده و برای عروس می‌فرستد. این عمل به صورت متقابل از سوی مادر عروس نیز صورت می‌گیرد که البته زمان آن در برخی مناطق یک شب بعد از شب چله و در بیشتر مناطق نخستین شب چله پس از آغاز زندگی مشترک زوج جوان در خانه بخت خواهد بود.
در سده‌های اخیر فال گرفتن از کتاب حافظ (شاعر و عارف بزرگ ایرانی) نیز در شب یلدا و در برخی از خانواده‌ها مرسوم شده است./پایان پیام
