به گزارش خبرنگار گروه آموزش خبرگزاری دانا، مدرک افتخاری یک درجه دانشگاهی است که دانشگاه (و یا دیگر نهاد اعطای درجه) فارغ از لوازم معمول برای کسب مدرک دانشگاهی مانند نام نویسی، اقامت، مطالعه و امتحانات به یک فرد اعطا می کند. معمولا مدرک افتخاری در سطح دکترا و یا کمتر معمول آن کارشناسی ارشد به کسی داده می شود که ممکن است هیچ ارتباط قبلی با موسسه علمی نداشته است.
دکترای افتخاری جایزه است و نه مدرک
این درجه اغلب راهی برای ارج نهادن به سهم فردی برجسته در یک زمینه خاص است و به واسطه خدمات عمومی اش به جامعه به طور کلی اعطا می شود. ارزش این درجه معمولا به اندازه نسخه اکتسابی آن نیست و به همین دلیل اغلب توصیه می شود تا در رزومه فرد به عنوان یکی از جوایز وی ذکر شود و نه در شمار سایر مدارک دانشگاهی که طبق روال معمول از مراکز دانشگاهی اخذ کرده است.
مؤسسات آموزش عالی دستورالعمل روشنی در این زمینه دارند و در مکاتبات رسمی از عنوان "دکتر" برای چنین افرادی استفاده نمی کنند. به عبارتی گیرندگان درجه افتخاری در مکاتبات با دانشگاه اهدا کننده و در محیط دانشگاه "دکتر" خطاب می شوند، ولی گیرندگان نباید خود را "دکتر" بدانند و در موقعیت های شغلی و رسمی از عنوان "دکتر" به همراه اسم خود استفاده کنند.
نخستین دکترای افتخاری تاریخ
قدمت این مراسم به قرون وسطی باز می گردد؛ زمانی که به دلایل مختلف یک دانشگاه ممکن بود متقاعد شود، که با معافیت از همه یا برخی از الزامات معمول قانونی برای دریافت مدرک، یک درجه دانشگاهی را به فردی اعطا کند. اولین مدرک افتخاری که در تاریخ ثبت شده توسط دانشگاه آکسفورد در اواخر 1470 به "لیونل وود ویل" اعطا شد. وی بعدها اسقف سالیسبوری شد.
دکترای افتخاری چگونه اهدا می شود
درجه افتخاری معمولا در مراسم فارغ التحصیلی اهدا می شود. در آن گیرندگان اغلب به سخنرانی دعوت می‌شوند که حکم افتتاحیه برجسته این مراسم را دارد. به طور کلی دانشگاه هر سال چند نفر را برای مدرک افتخاری معرفی می کند. این نامزدها معمولا از طریق چندین کمیته قبل از دریافت تاییدیه انتخاب می شوند. نام کسانی که نامزد هستند به طور کلی تا تایید رسمی و دعوت در مراسم مخفی می ماند.
اصطلاح درجه افتخاری تا حدی گمراه کننده است. چرا که این درجه توسط دانشگاه تحت قوانین و مقررات آن تعلق می گیرد، و به لحاظ فنی همان جایگاهی را دارد که دارندگان مدرک اصلی دارند. و دارای همان امتیازاتی هستند که همتایان دارای مدرک واقعی دارند. اگر چه در عمل چنین رفتار یکسانی وجود ندارد و دارندگان مدرک افتخاری تنها می توانند احیانا در اولویت گرفتن بورس تحصیلی برای آن رشته قرار گیرند.
دارندگان دکترای افتخاری چه لباسی می‌پوشند
دریافت کنندگان مدرک افتخاری به طور معمول ملزم به پوشیدن همان لباس مخصوص دریافت کنندگان مدرک واقعی هستند، اگر چه چند مورد استثنا وجود دارد: دریافت کنندگان درجه افتخاری در دانشگاه کمبریج ملزم به پوشیدن جامه بلند هستند بدون کلاه مخصوص، و کسانی که در دانشگاه سنت اندروز مفتخر به دریافت درجه افتخاری می شوند معمولا لباسی بلند غیر از جامه بلند فارغ التحصیلان معمول را می پوشند.
از دکترای بوش و تاچر تا موگابه و اوباما/ وقتی دانشجویان مدرک سیاست مدار را باطل می کنند
برخی از دانشگاه‌ها و کالج ها متهم شده اند که در ازای کمک‌های مالی به اعطای درجات افتخاری مبادرت کرده‌اند. دریافت کنندگان مدرک افتخاری، به ویژه کسانی که قبل از دریافت درجه افتخاری تحصیلات قابل توجهی نداشته اند ممکن است بیشتر مورد انتقاد قرار بگیرند که از این عنوان افتخاری برای سرپوشی بر فقدان تحصیلات دانشگاهی خود نزد مردم سواستفاده کرده‌اند.
در این مجال به چند نمونه از جنجال ها و اعتراضاتی که بر سر اهدای این نوع مدارک رخ داده نگاهی می‌اندازیم.
- اعطای دکترای افتخاری به شخصیت های سیاسی می تواند اعتراضات دانشکده یا دانش جویان را به همراه داشته باشد. برای نمونه "جورج دبلیو بوش" در سال 2001، موفق به دریافت مدرک افتخاری از دانشگاه ییل شد. وی مدرک لیسانس خود را در تاریخ در سال 1968 به دست آورده بود. در اعتراض به این جایزه، برخی از دانشجویان و استادان تصمیم به تحریم مراسم گرفتند.
- در سال 1985، ، دانشگاه آکسفورد در واکنشی تقابلی مدرک دکترای افتخاری "مارگارت تاچر" را در اعتراض به کاهش بودجه آموزش عالی لغو کرد. این جایزه قبلا به تمام نخست وزیرانی که در آکسفورد تحصیل کرده بودند اعطا شده بود.
- در ماه مارس 1992 جنجالی دیگر بر سر اهدای دکترای افتخاری به "ژاک دریدا" مطرح شد. جنجال در میان جامعه دانشگاهی دانشکده فلسفه در کمبریج رخ داد و معترضان به این اهدای درجه دلیل می آوردند که کار دریدا "با معیارهای پذیرفته شده دقت علمی مطابقت ندارد." اگرچه دانشگاه در نهایت این جایزه را تصویب کرد.
- در سال 2007 معترضان خواستار آن شدند که دانشگاه ادینبورگ دکترای افتخاری اهدا شده به "رابرت موگابه" رهبر زیمبابوه در سال 1984 را لغو کند. دلایل این امر سو استفاده از حقوق بشر و فساد سیاسی وی عنوان شد. در نهایت موگابه از مدرک افتخاری خود محروم شد.
- در آوریل سال 2009، مایکل ام، رئیس دانشگاه ایالتی آریزونا، حاضر به دادن دکترای افتخاری به "باراک اوباما"، رئیس جمهور آمریکا، نشد به دلیل فقدان دستاورد های کافی! و در مقابل زمانی که دانشگاه نوتردام به عنوان موسسه کاتولیک رومی درجه افتخاری به اوباما اهدا کرد جانجالی به پاخاست. دلیل این اعتراض، دیدگاه های اوباما در مورد سقط جنین و حمایت از تحقیقات سلولهای بنیادین بود.
دیپلمات لبنانی؛ رکورددار دکترای افتخاری
در میان موارد جالب توجه دریافت کننده مدارک افتخاری می توان به دو چهره معروف زیر اشاره کرد:
- بنجامین فرانکلین ، درجه افتخاری از کالج ویلیام و مری در سال 1756، و دکترا از دانشگاه سنت اندروز در سال 1759 و دانشگاه آکسفورد در سال 1762 برای دستاوردهای علمی خود دریافت کرد. او پس از آن "دکتر فرانکلین" نامیده شد.
- چارلز مالک(Charles Malik)، فیلسوف و دیپلمات لبنانی که سابقه حضور در مجمع عمومی سازمان ملل متحد و همکاری برای نوشتن اعلامیه جهانی حقوق بشر را داشت، نزدیک به شصت و سه دکترای افتخاری دریافت کرد. البته وی خود دارای مدرک دکترای دانشگاه هاروارد بود. مالک دارای بیشترین تعداد دکترای افتخاری در جهان است. /پایان پیام
