آیت‌الله هاشم‌زاده هریسی: حکومتی که رضایت مردم را تامین نکند، حرام است / حق بشر بر حق خدا نیز مقدم است

وی مقدمه دوم را به تبیین فلسفه حکومت اسلامی اختصاص داد و گفت: فلسفه حکومت اسلامی در دو عنصر خلاصه می‌شود: عدالت الهی و رضایت مردم. فلسفه اول این است که حاکم بیاید عدالت الهی را در میان مردم اقامه کند و فلسفه دوم، اینکه بیاید امور مردم را به گونه ای اداره کند که بندگان خدا راضی باشند. با فلسفه اولی، عاقبت مردم و با فلسفه دومی، دنیای آنها تامین می شود.

این عضو مجلس خبرگان رهبری اظهار کرد: اگر مردم درست اداره نشوند، راضی نمی‌شوند. رضایت مردم یعنی، خوب اداره شدن مردم و رفاه و معیشت آنان. اگر حکومتی رضایت مردم را در پی نداشته باشد، اساسا بنیان الهی ندارد. 

هریسی مردم را خانواده خداوند دانست و خاطرنشان کرد: طبق روایات اسلامی، مردم عائله خداوند هستند. هیچ کس نمی‌تواند رنج عائله خود را برتابد. کسی که عائله خداوند را آزار می‌دهد، مورد خشم خدا واقع می‌شود. کسی نمی‌تواند عائله خداوند را مجازات کند چون او برای مجازات آن بخش از عائله خود که ستم می‌کنند، بر مدار معاد، کیفر در نظر گرفته است.

این استاد حقوق، ارضایت مردم از حکومت را شرط رضایت خدا از حاکمان عنوان کرد و گفت: راضی‌کردن خداوند در گرو رضایت بندگان است. در روایات داریم که احترام به حقوق انسان ها از احترام به حقوق خدا بالاتر است. حق‌الناس بر حق الله مقدم است. علی(ع) می‌گوید خداوند بندگان خود را بر حق خود مقدم می‌دارد. کسی که به حقوق بندگان خدا برنمی‌خیزد به حقوق خدا هم برنمی‌خیزد.

وی ادامه داد: ظلم به حقوق خداوند با توبه بخشبده می‌شود؛ اما تجاوز به حقوق مردم تنها با بخشش خود آنان، رفع می‌شود. حقوق انسان این‌ قدر مهم است که اگر وقت نماز و وقت ادای دین و قرض همزمان باشد. اول باید قرض و دین پرداخته شود آنگاه نماز برپا داشته شود. ادای حق‌الناس حتی بر نماز نیز مقدم است. برخی فقها اعتقاد دارند اگر چنین نمازی قبل از ادای دین و حق مردم ادا شود، حرام است و برخی هم می‌‍گویند حرام نیست؛ اما آن فرد مرتکب گناه شده است.

هریسی در پایان بی‌توجهی به رضایت مردم و حقوق بشر را خلاف فلسفه حکومت انبیا خواند و اظهار داشت: کسانی که حقوق بشر را رعایت نمی‌کنند، مشروعیت الهی ندارند. حکومت در اسلام تنها و تنها در سایه رضایت الهی است. رضایت شرط مهم مشروعیت حکومت است. اینها دلایلی است که آیت‌الله جوادی آملی به صراحت از رضایت مردم، به عنوان ستون سیاست دینی یاد می‌کند و آن را در کنار نماز به عنوان ستون دین می‌گذارد. حتی همان‌طور که گفتم، حق مردم از نماز نیز مقدم است.