آسیب شناسی رسانه در گفت و گو با روزنامه نگار و پژوهشگر اجتماعی؛
یک کارشناس رسانه گفت: متاسفانه در چند سال گذشته، رسانه های کشور به خصوص مطبوعات دچار کمبود اخبار و گزارش های تولیدی شده اند و در بیشتر مواقع بخش عمده مطالب مطبوعات شامل خبرهای تکراری است، اخباری که مخاطبان رسانه، معمولا از طریق منابع متعدد خبری بارها شنیده‌اند.
به گزارش گروه فناوری خبرگزاری دانا، مجتبی اعتماد مقدم، روزنامه نگار و پژوهشگر اجتماعی در رابطه با وضعیت روزنامه نگاری در ایران گفت: برای آگاهی از جایگاه مطبوعات در کشور، کافی است به آمار جمعیت باسواد و تیراژ نشریات نگاهی بیاندازیم خواهیم دید که کشورما با داشتن جمعیتی حدود 78 میلیون نفر، تیراژ مطبوعاتش شاید به 2 میلیون نرسد و اگر آمار برگشتی های روزنامه ها را از این تعداد کم کنیم به رقمی بسیار تاسف برانگیز خواهیم رسید.
بحران مخاطب در رسانه های ایران /تلویزیون ایران در حال از دست دادن مخاطبان خود است
این کارشناس رسانه در رابطه با عواملی که این شرایط را بوجود آورده، اظهار داشت: عوامل متعددی سبب ایجاد چنین نابسامانی درحوزه رسانه و مطبوعات شده است، که بخشی از این عوامل می تواند به ساختار رسانه مربوط شود، البته باید اضافه کرد که وضعیت گفته شده در بالا فقط مختص مطبوعات نیست و متاسفانه ما در صدا و سیما هم همین وضعیت را داریم، به طوری که می توان گفت تلویزیون ایران نیز هر روز در حال از دست دادن مخاطبان خود است.
وی ادامه داد: بی شک عواملی چون گرانی و مشکلات معیشتی در جامعه، در میزان کاهش مخاطب به رسانه تاثیر مستقیم دارد اما به عقیده من مهم ترین عامل اقبال پایین مردم به روزنامه ها، خبرزدگی و کمبود اخبار تولیدی در این رسانه است، به این صورت که در چند سال اخیربخش زیادی از حجم روزنامه ها درج بی کم و کاست اخبارتولید شده در سایت ها و خبرگزاری‌ها ست.
اخبار روزنامه ها از خبرگزاری ها کپی می شود
این روزنامه نگار و پژوهشگر اجتماعی افزود: متاسفانه امروزه جای خالی گفت و گوهای عمقی چالشی، گزارش های میدانی در بیشترروزنامه های ما محسوس است و اکثر رسانه های نوشتاری خبرهای کار شده در خبرگزاری ها را کپی می کنند و یا در حالت خوشبینانه اندکی آن ها را تغییر می دهند و این امر باعث می شود که خبرها در کشور شکلی یک دست داشته باشند وبرای بخش زیادی از مردم، خریدن و خواندن روزنامه اشتیاقی ایجاد نکند، مثلا واقعه ای در ساعت 7 صبح در نقطه ای از کشور یا خارج از ایران اتفاق می افتد؛ به نسبت اهمیت آن، گاه بیش از 20 بارمردم از طریق اخبار صدا و سیما در جریان این واقعه قرار می گیرند، واین در حالی است که در این فاصله سایت ها و خبرگزاری ها هم به پوشش این واقعه می پردازند و وقتی مخاطب روزنامه، بی کم وکاست و البته با یک تاخیر تقریبا 24 ساعته این خبر را می خواند، دیگر رغبتی برای خریدن و خواندن روزنامه نمی ماند، هر چند مثال ما در این بخش اخباریست با اهمیت بالا در حوزه داخلی و بین المللی، متاسفانه همه ما شاهد درج فراوان خبرهای یکدست و ویک شکل و البته غالبا فاقد ارزشهای خبری هستیم و با این اوصاف نباید توقع داشته باشیم که مجموع شمارگان و تیراژ روزنامه هایمان به عدد 78 میلیونی برسد.
وی در ادامه بابیان اینکه ،وضعیت مالكيت مطبوعات کشور در بوجود آوردن اين شرايط تاثیر دارد عنوان کرد: بیش از 70 درصد مطبوعات ایران مالکیت دولتی و حاکمیتی دارند و همین امر باعث می شود که بیشتر خبرهای درج شده در نشریات مربوط مجموعه ای که مالک آن نشریه است شود و همین امر سبب می شود که نوع خاصی از خبرها در یک روزنامه چاپ شود و گستره اخبار کاهش پیدا کند که این امر یکی دیگر از دلایلی است که می تواند سبب ریزش مخاطب شود و نکته دیگر بیشتر اخبار معطوف به ارزش شهرت است تا در برگیری.
مشکل آموزش در مطبوعات
اعتماد مقدم در ادامه گفت: عامل مهم دیگر که معمولا نادیده گرفته می شود، بحث آموزش وگسسته شدن رابطه بین حوزه آکادمیک با حوزه های خبری است متاسفانه خیلی اوقات شاهدیم که دانش آموخته ای در مقطع کارشناسی وحتی کارشناسی ارشد وقتی وارد محیط تحریریه می شود فاقد توانایی در مسایل ابتدایی خبر است که بی شک این وضعیت نتیجه این قطع ارتباط بین این دو حوزه است هر چند در سال های گذشته تاسیس مراکزی چون دانشکده خبر برای تغییر این وضعیت صورت گرفت اما به نظر پاسخگوی این مشکل نبود.
علاوه بر آن کمبود آگاهی بیشترروزنامه نگاران از حوزه ای خبری خود، در حالی که تا 20 سال پیش خیلی روزنامه نگاران سال ها در یک حوزه خاص فعالیت می کردند و همین امر باعث می شد تا در آن حوزه صاحب نظر وحتی طرف مشورت شوند، اما متاسفانه امروزه با علت تعدد روزنامه ها و خبرگزاری ها و همچنین تعداد کم خبرنگاران یک روزنامه نگار در چند تحریریه و در چند حوزه متفاوت مشغول به کار شود و این امر دلیلی می شود تا کار تولیدی در روزنامه ها عمقی نباشد و برای مخاطب جاذبه نداشته باشد.
مشکل ظاهر وتوزیع/دکه‌های هفت میلیارد تومانی
این کارشناس رسانه به عوامل موثردیگری در کاهش مخاطب اشاره کرد و گفت: ظاهر رسانه هم عامل دیگری است که باعث عدم قبال مردم از مطبوعات می شود، کیفیت کاغذ وضعف ما در حوزه چاپ نیز از عواملی است که باید مورد توجه قرار گیرد تا جایی که خیلی اوقات مخاطب این رسانه در برابرخود روزنامه چرکی می بیند.
علاوه بر آن در ایران حدود 50 روزنامه وجود دارد که برای فروش در دکه هایی با فضای 15 متر جا قرار می گیرند و همین امر باعث می شود که مطبوعات فرصت به نمایش گذاشته شدن نداشته باشند، در حالی که وزارت ارشاد چند سال قبل، دکه های جدیدی را طراحی کرده بود که قرار بود جایگزین دکه های قدیمی شود، اما با وجود اینکه این دکه ها طراحی خوبی داشت متاسفانه این طرح عملی نشد، من علت اجرانشدن این طرح را نمی دانم اما وقتی در برخی از میدان های اصلی تهران دکه هایی وجود دارد که تا 7 میلیارد تومان قیمت گزاری می شود، آیا می توان برای حل مشکل توزیع به آسانی برنامه ریزی کرد.
اعتماد مقدم در پایان اظهار داشت: دولت در بهبود شرایط نشر نقش مهمی را می تواند ایفا کند، که این نقش و وظیفه گاهی با انجام ندادن یک فعالیت متجلی می شود مانند، تخصیص آگهی های دولتی که معمولاعدالت رعایت نمی شود و همین عمل در مواقعی ظلم به نشريات، بخصوص روزنامه هاي مستقل مي شود و گاهی هم با انجام برخي فعالیت ها مانند اتخاذ تصمیماتی مبتنی بر شایسته سالاری دردادن پروانه امتیاز به متقاضیان، ارتقاحوزه نشر وچاپ وساماندهي جریان توزیع این نقش تحقق می یابد. /پایان پیام
