به گزارش گروه ایرانشناسی و گردشگری خبرگزاری دانا، «شهداد» تا كرمان صد كیلومتر فاصله و تا شهر افسانه‌ای «كلوت ها» 40 كیلومتر فاصله دارد. این منطقه در بین زمین شناسان به یکی از «قطب های گرمایی زمین» معروف است. همین خشكی كویر ممکن است گردشگران را از اروپای سبز به ایران بكشاند.
در نزدیكی شهداد، «نبکا»ها (گلدان های كویری) وجود دارد كه گاه طول آنها به 10 متر می رسد؛ در حالی که بلندترین نبکاهاى صحراهاى آفریقا 3 متر طول دارند.
این ناحیه از کرمان، هیچگاه مورد توجه باستان شناسان نبود، زیرا تصور وجود تمدن باستانی در صحرای خشک لوت غیر ممکن بود. اولین هیات کاوش در سال های ۱۳۴۶ به سرپرستی دکتر احمد مستوفی- از موسسه جغرافیایی دانشگاه تهران – برای بررسی موقعیت جغرافیایی دشت لوت و اطراف آن وارد آنجا شدند و در حین اکتشافات خود « چاله تکاب » به تعدادی سفال برخورد کردند که قسمتی از آن ها از زمین بیرون بود و این آثار نشان دهنده وجود تمدنی پیشرفته در این ناحیه بود. درفش شهداد کهن‌ترین درفش یافت شده در ایران است که اکنون در موزه ملی نگه داری می‌شود.
نكته قابل توجه درخصوص شهر قدیم شهداد نوع معماری عجیب خانه‌ها و كوچه‌های آن است. به طوری كه دیوارها، سقف، تنور، تاقچه‌ها و تمام اجزای خانه‌های آن برای افرادی ساخته شده كه از قامت بسیار كوتاهی برخوردار باشند و به همین دلیل شهر شهداد به شهر كوتوله‌ها شهرت یافته است.
با این حال بر سر این كه آیا واقعا این شهر كوتوله‌هاست یا نه، اختلاف نظرهایی وجود دارد. به گونه‌ای كه برخی از مردم محلی و كارشناسان عقیده دارند كه به دلیل ساختار كوچک بناهای آن، این شهر باید برای انسان‌هایی ساخته شده باشد كه دارای قامتی بسیار كوتاه هستند، زیرا دیوارها و تمامی بناهای این شهر بسیار كوتاه هستند.
از سوی دیگر برخی باستان‌شناسان نیز با رد این مساله آن را افسانه‌پنداری می‌دانند و می‌گویند این شهر به‌مرور زمان و بر اثر فرسایش كوچک شده و دیوارهای آن به این دلیل كوتاه شده‌اند. پس از كشف شهر كوتوله‌ها در شهداد و بیان افسانه‌هایی در رابطه با مردمانی كه در آن زندگی می‌كرده‌اند هرچند وقت یكبار خبرهایی مبنی بر كشف جنازه انسان كوتوله یا دیدن آن ها توسط عده‌ای مطرح می‌شود.
آخرین نمونه این خبرها كشف جنازه مومیایی گونه انسان كوتوله 25 سانتی‌متری بود كه قرار بود پس از قاچاق به آلمان، 80 میلیارد ریال فروخته شود.
خبری كه به دنبال دستگیری دو قاچاقچی تحت تعقیب و كشف جنازه‌ای اعجاب‌انگیز كه به مومیایی شهداد معروف شده بود، به سرعت در سطح استان كرمان پیچید و شائبه‌هایی از وجود آدم كوتوله‌ها در شهداد كرمان را دوباره بر سر زبان‌ها انداخت.
پس از رسانه‌ای‌شدن این موضوع مسوولان سازمان میراث
فرهنگی و پلیس كرمان به منظور پایان‌دادن به شبهه‌های موجود خواهان روشن‌شدن وضعیت
جنازه 25 سانتی‌متری فرد 17 ساله‌ای كه هنوز مشخص نیست چگونه مومیایی شده، شدند.
اكنون پس از گذشت 5 هزار سال از ترک شهر كوتوله‌ها توسط ساكنان آن در حالی اكثر این محوطه تاریخی هنوز زیر خروارها خاک است كه دلیل مهاجرت كوتوله‌های شهدادی و ترک شهر كوچكی كه برای انسان‌هایی با قد حداكثر 40سانتی‌متر ساخته شده بود، مبهم مانده است و هنوز مشخص نیست چرا كوتوله‌های شهدادی بعد از مهاجرت در خانه‌های خود را با گل پوشاندند و دیگر برنگشتند.
گروهی از باستان شناسان، شهداد را کلیدی برای شناخت فعالیت های اجتماعی و فرهنگی تمام منطقه جنوب شرقی ایران در هزاره سوم ق.م می‌دانستند. عده‌ای هم آن را با شهر گمشده سومری آراتا منطبق می‌دانستند ( آراتا: در گل نوشته سومری نام آراتا بسیار به کار رفته‌است. طبق متون سومری آراتا سرزمینی بود در شرق انشان. هانسمن انگلیسی، سرزمین شان را همان فارس می‌داند و شهر سوخته واقع در استان سیستان را شهر حماسی آراتا می‌دانست، اما اکتشافات بعدی در استان کرمان این موضوع را اثبات کرد که آراتا همان شهداد کرمان است. شهداد مرکز ایالت آراتا بود که یکی از چند ایالات خود مختار امپراتوری عیلام به شمار می‌رفته و دارای اجتماعی شکل یافته و منسجم بود.
شهر باستانی شهداد با دیرینگی ۶۰۰۰ ساله در سال ۱۳۴۷ خورشیدی توسط کاوشگران سازمان میراث فرهنگی ایران کشف شد. این محوطه به نام محوطه تاریخی، باستانی و صنعتی آراتا نام‌گذاری شده‌است.
امام زاده زید (ع) در این شهر قرار دارد از دیدنی‌های شهداد می‌توان به این مکان‌ها اشاره کرد: ﻗﻠﻌﻪﻫﺎی ﻛﻬﻨﻪ– آب انبار حاج محمد تقی، رﻣﻮک، ﭼﻐﻮکی، ﺑﻬﺮام ، ﮔﻮرﺳﺘﺎنﻫﺎی ﺑﺎﺳﺘﺎنی، ﻛﺎرﮔﺎه ﻓﻠﺰ ﻛﺎری ﺑﺎﺳﺘﺎنی، آﺳﻴﺎب آبی، ﺑﺎغ ﺷﻬﺮداری و ﺑﺎغ ﻛﺸﺎورزی است./ پایان پیام
