شوک ورود هزینه های تحصیلی به آموزش عالی شمال اروپا؛
کشورهای شمال اروپا عموما کشورهای ثروتمند و آرام با سیستم آموزشی عالی و رایگان، جزو نخستین اهداف دانشجویان برای دامه تحصیل محسوب می شوند. ولی در سال های اخیر با توجه به تغییر سیاست های آموزشی و مالی مساله پرداخت شهریه استقبال از این کشورها را در نوعی شوک فرو برده است.
به گزارش خبرنگار گروه آموزش خبرگزاری
دانا(داناخبر)، در سال 2010 تعداد دانشجویان خارجی در پنج کشور شمال اروپا، دانمارک،
فنلاند، ایسلند، نروژ و سوئد به عدد 68،256 رسید.
تعداد دانشجویان خارجی از سال 2005 تا 2010، 117٪ رشد داشته
و با توجه به بررسی های اخیر 5.8 ٪ از جمعیت 1.18 میلیون دانشجویی شمال اروپا را به
خود اختصاص دادند.
در این میان دانمارک دارای بالاترین نسبت
دانشجویان خارجی - 8.6٪ از کل دانشجویان - است و سوئد بیشترین تعداد را -
27859 - در میان پنج کشور داشته است. لازم به ذکر است که سوئد دارای جمعیت نزدیک
به 26 میلیون است.
اخیرا تحقیقی توسط شورای کپنهاگ بر رویشهریه
دانشجویان بین المللی و تاثیر تغییرات جدید بر حذب دانشجویان خارجی انجام داده است. در مقدمه این گزارش بیان شده است:
«آموزش عالی شمال اروپا در حال حاضر در رقابت با
بازار جهانی این موضوع است، که در آن رقابت سختی وجود دارد و موسسات کار سختی برای
جذب بهترین دانشجویان دارند.»
آموزش عالی دیگر رایگان نیست!
تا چند سال پیش، کشورهای اسکاندیناوی یک
سنت طولانی آموزش عالی رایگان داشتند که وظیفه تامین مالی آن به عهده مالیات
دهندگان بود. اما اکنوناین وضعیت تغییر کرده است.
دانمارک اولین بار در سال 2006 موضوع شهریه را مطرح کرد. فنلاند یک دوره
آزمایشی پنج ساله از سال های -2014 -2010
به راه انداخته است. در حالی که سوئد شهریه را از سال 2011 وارد آموزش عالی خود کرده است.فقط ایسلند
و نروژ به این کار مبادرت نکرده اند.
در این گزارش درباره مسئله شهریه و چگونگی
سیستم هزینه در کشورهای مختلف بحث شده است. همچنین در باب طرح کمک هزینه تحصیلی و
چگونه کارکردشان صحبت شده است. هدف پژوهش حاضر ارائه یک پایگاه دانش برای همکاری
بیشتر در منطقه شمال اروپا عنوان شده است.
کشورهای شمال اروپا قبل و بعد از اعمال شهریه
الف) سوئد
این مطالعه نشان داد تا سال 2010 افزایش
قابل توجهی در تعداد دانشجویان بین المللی در سوئد، به ویژه دانشجویان متعلق به
کشورهای خارج دانشجویان خارج از اتحادیه
اروپا رخ داده است. البته پس از اعمال هزینه ها یک کاهش چشمگیر در تعداد دانش جویان
خارج از اتحادیه اروپا به وجود آمده است. به طوری که تعداد دانشجویان از 8000 به
2000 نفر کاهش یافته است. این کاهش در فاصله یک سال پس از اعمال رویه جدید رخ داد.
هزینه های زندگی و شهریه ها باعث رانده شدن
دانشجویان خارجی شد . هم اکنون مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد خواستار اخذ هزینه
از دانشجویان هستند اما برنامه های دکترا هنوز از این روال مبرا است.
هنگام معرفی شهریه در سال 2011، موسسات
سوئدی در اقداماتی برای تقویت موقعیت
رقابتی کشور، به منظور جبران هزینه بحث های کاملی انجام دادند که از جمله آن می توان به ورود هزینه تقاضا اشاره
کرد. در قانون تصریح شده است که هزینه های دانشگاه باید هزینه های کامل را پوشش دهد.
در سوئد و فنلاند، تا سال 2010، اکثر دانش
آموزان غیر اروپایی از کشورهای آسیایی بودند. این آمار نیز پس از اعمال هزینه ها
کاهش یافته است. در گزارش این کاهش های ناگهانی به «شوک» ناشی از برداشتن کمک
هزینه های دانشگاهی تعبیر شده است.
ب) فنلاند
افزایش دانشجویان غیر اروپایی در فنلاند از
سال 2010-2005 در دانشگاه 102٪ و در دانشکده های صنعتی 137٪ بود که این میزان برای دانشجویان درون اتحادیه اروپا 23٪ و 27٪ بود.
در فنلاند، 41 برنامه دانشگاهی از 399 برنامه
و در 9 دانشگاه و 10 دانشکده صنعتی بحث هزینه اعمال شد.موسسات در
طرح آزمایشی هزینه باید برنامه های کارشناسی ارشد ارائه کنند و زیرساخت آموزشی
آن می بایست به زبان انگلیسی باشد.
ج) نروژ
این مطالعه نشان داد «افزایش چشمگیر» در
نسبت دانشجویان بین المللی و دانشگاه ها و کالج علمی در نروژ از 2012-2005 رخ داده و تعداد آنها 56 درصد رشد داشته است.
نزدیک به 16،000 دانشجوی بین المللی در سال
2012 وجود داشته اند، تعداد 8،700 از کشورهای عضو اتحادیه اروپا و 7،260 از کشورهای
خارج از اروپا. بین سال های 2005 و 2012 تعداد دانشجویان بین المللی اتحادیه اروپا 89% رشد داشته است در حالی که تعداد دانشجویان غیر
اروپایی 29 درصد افزایش یافت.
در نروژ، دانشجویان به طور کلی برای آموزش
و پرورش پولی پرداخت نمی کند. ولی طبق عقیده عمومی آموزش و پرورش رایگان ممکن است در عرض پنج تا 10
سال آینده تحت فشار قرار بگیرد. به عبارتی اگر دانشجویان نروژی قادر به پیدا کردن موقعیت
مناسب آموزشی در نسبت با دانشجویان خارجی نباشند ایده طرح شهریه قوت خواهد گرفت.
با این حال این مسئله در طول دولت فعلی مطرح نمی شود. اما اگر یک دولت ائتلافی محافظه کار این پاییز انتخاب شوند، این موضوع ممکن است در طول چهار سال آینده دوباره مطرح شود.
د) ایسلند
دانشگاه های ایسلندی می گویند که افزایش
قابل توجهی در تعداد دانشجویان بین المللی این کشور دیده می شود که عمده آنها «دانشجویانی
از کشورهای درحال توسعه هستند که توانایی پرداخت شهریه را ندارند.» به همین منظور
کشورهای رایگان در این زمینه را بر می گزینند.
در دانشگاه
های ایسلند 852 دانشجو از کشورهای اروپایی هستند و 281
دانشجوی غیر اروپایی در سال 2010 . تعداد
دانشجویان بین المللی در کشور کم جمعیت ایسلند با سیستم آموزش و پرورش مناسب کم
بود ولی ظرف پنج سال از سال 2005 این میزان به ترتیب تا 45٪ و 86٪ رشد یافته است.
ه) دانمارک
در دانمارک، دانشگاه ها می توانند شهریه ای
بالاتر از هزینه ها تعیین کنند، اما سود مازاد باید برای بورس های تحصیلی استفاده
شود. هزینه تقاضای برخی دانشگاه ها از € 105 - € 150 است.
بین سال های 2010-2005، یک افزایش 154٪ در تعداد
دانشجویان کشورهای عضو اتحادیه اروپا رخ داده است به ویژه در دانشکده های کسب و
کار (تا 421٪) اما در مقابل شاهد کاهش در دانش جویان خارجی در
دانشگاه ها تا 31% بوده است.
یکی از دست اندرکاران عرصه آموزش دانمارک گفت: واقعیت این است که هزینه های تحصیل در رشته مهندسی در دانمارک در حد بهترین دانشگاه های آمریکا است و بطور قابل توجهی نسبت به سایر کشورهای اروپایی زیاد است، در حالی که دوره های علوم اجتماعی در مقایسه با کشورهای دیگر در دانمارک نسبتا ارزان است./پایان پیام
