چند بحث کلیدی در نامه امام علی به مالک اشتر
در فرمايشات حضرت امير(سلام الله عليه) در نهج‌‌البلاغه به نامه 53 رسيديم اين نامه 53 همان نامه معروفي است كه وجود مبارك حضرت امير(سلام الله عليه) براي مالك اشتر هنگام اعزام به مصر مرقوم فرمود. چند بحث كليدي در اين نامه هست يكي از آن بحث‌هاي كليدي اين است که هم به مالك فرمود هم به مردم مصر فرمود كه قبل از من اين دين اسير بود «فَإِنَّ هذا الدِّيْنَ قَدْ كَانَ أَسِيْراً فِي أَيْدِي الْأَشْرَارِ يُعْمَلُ فِيْهِ بِالْهَوي وَ تُطْلَبُ بِهِ الدُّنْيَا» اين جزو بحث‌هاي كليدي اين نامه است فرمود قرآن بود تفسير مي‌كردند نماز جمعه و جماعت بود اما همه را به ميل خود معنا مي‌كردند قانون اسلامي اسير اينها بود هر طوري كه خودشان میفهميدند عمل مي‌كردند بعد مي‌گفتند در برابر قانون نايستيد «فَإِنَّ هذا الدِّيْنَ قَدْ كَانَ أَسِيْراً فِي أَيْدِي الْأَشْرَارِ يُعْمَلُ فِيْهِ بِالْهَوي وَ تُطْلَبُ بِهِ الدُّنْيَا».
ستون سیاست مردم هستند
بحث ديگر اينکه فرمود شما كه به مصر مي‌روي مي‌خواهي مردم مصر را اداره كني بايد بداني بالاخره كشور, خيمه‌اي است اين خيمه دو ستون دارد يك ستون شريعت دارد يك ستون سياست، سياستِ ما همان شريعت ماست ستون شريعت، نماز است که «الصلاة عمود الدين» ستون سياست، مردم‌اند که «إِنَّمَا عِمَادُ الدِّيْنِ وَ جِمَاعُ الْمُسْلِمِيْن وَالْعُدَّةُ للْأَعْدَاءِ الْعَامَّةُ مِنَ الْأُمَّةِ» كسي بخواهد مسووليت سياسی داشته باشد بايد اشتغال مردم، دين مردم، دنياي مردم، آخرت مردم را تأمين كند؛ ستون دين مردم‌اند اگر سياست، سياست اسلامي است. ستون شريعت، نماز است ستون سياست و كشورداري هم مردم‌اند.
ترویج اشتغال و ازدواج برای جلوگیری از ناهنجاری های اجتماعی
كسي كه مشغول كار و زندگي است روزي يك ساعت هم بازي مي‌كند ما بايد راه اساسي ستون‌داري را حفظ كنيم. فرمود ستون سياستِ دين، مردم‌اند. روز جمعه سيّد ايام، نماز جمعه تهران با آن جلال و شكوه حداكثر دوازده هزار نفر هستند، اما آن استاديوم ورزشي صد هزار نفر از صبح بلند مي‌شود صبح بي‌نماز، ظهر بي‌نماز، عصر بي‌نماز، شب بي‌نماز، اين با بيت‌المال هم دارد اداره مي‌شود! اين راه نيست ما براي اينكه جلوي اعتياد را بگيريم و جلوي ورزش و بازی بيش از اندازه را بگيريم، اشتغال و ازدواج را رواج بدهيم فرهنگ را رواج بدهيم. كسي كه دارد زندگي مي‌كند كار دارد آبرومند است يك ساعت هم ورزش مي‌كند.
تفكيك قوا در اندیشه امام علی(ع)
تفكيك قوا را هم در اين نامه كرده كه اين تفكيك قوا را در قرن هشتم برخي از جامعه‌شناسان و آنها كه علم جامعه‌شناسي دارند اين را بررسي كردند و در قرن چهارم در رسائلی كه اخوان‌الصفا داشتند بررسي كردند اما در صدر اسلام وجود مبارك حضرت امير آمده قوا را تفكيك كرده يك عده گروه اجرايي, يك عده گروه تقنيني، يك عده گروه قضايي، منتها گروه تقنيني براي خود ائمه(عليهم السلام) است كه از طرف ذات اقدس الهي معارف دريافت مي‌كنند. «غفر الله لنا و لكم و السلام عليكم و رحمة الله و بركاته»
