تعدد رسانه‌ها، منابع و امکانات مادی و انسانی را هدر می‌دهد/ چاپ آگهی‌ها به استقلال رسانه‌ها لطمه می‌زند

این کارشناس رسانه در ادامه گفت: به هر حال، ضعف‌هایی در سیستم آموزشی ما وجود دارد و دانشجویانی که در دانشگاه‌ها تحصیل می‌کنند باید توامان هم بعد نظری و تئوریک و هم بعد علمی و تجربی را مد نظر قرار داده و به هردو حیطه اشراف داشته باشند اما متاسفانه در دانشگاه‌های ما درس‌های عملی زیادی ارایه نمی‌شود و اگر کارورزی هم وجود داشته باشد به گونه‌ای نیست که کمک چندانی به این حرفه کند. دانشجویانی که در کنار درس به سراغ بازار کار هم می‌روند مسلما در این حوزه موفق تر خواهند بود چراکه مباحث نظری و عملی را با هم پیوند می‌زنند.

وی ادامه داد: اما باید توجه داشته باشیم که با اینکه این ضعف در سیستم آموزشی ما وجود دارد اما مسلما صرفا از لحاظ تجربی و بدون پشتوانه و مبانی نظری هم نمی‌توانیم کاری صورت دهیم. چراکه روزنامه نگاری یک حرفه صرفا تجربی و نظری نیست و از سوی دیگر هم نباید فقط از جنبه علمی به آن نگاه کرد و باید این دو درکنار هم قرار بگیرند تا نتیجه مطلوبی به دست بیاید.

پاکدهی تصریح کرد: به هرحال این ضعف در این رشته وجود دارد و باید از طریق گنجاندن دروس عملی و کامل تر و همچنین برگزاری کارگاه‌های آموزشی مناسب این خلاء را پر کنیم و از سوی دیگر پیشکسوتان هم باید توجه داشته باشند که اگر تصور می‌کنند که صرفا با جذب نیروهایی که از لحاظ تجربی و کسانی که به قول معروف توانایی خوب قلم زدن دارند، می‌توان حرفه روزنامه نگاری را ارتقا داد و اعتقاد دارند چنین اشخاصی را می‌توان در فضای تجربی به روزنامه نگاران و خبرنگاران حرفه‌ای تبدیل کرد، باید بگویم به تخصص و علم روزنامه نگاری هیچ اشرافی ندارند و باید دلسوزانه تجربیات خودشان را در اختیار نیروهای جوان تحصیلکرده قرار دهند.

وی افزود: بنابراین همانطور که محیط های دانشگاهی باید سعی کنند در تدوین مباحث و سرفصل‌های دروس توجه داشته باشند، محیط های کار رسانه‌ای و مطبوعاتی هم باید به مساله تخصص نیروی کار توجه کنند و از خروجی‌های محیط های علمی و دانشگاهی بهره ببرند و اینگونه محیط کار خود را به یک محیط پویا، فعال و آکادمیک تبدیل کرده و از پیوند دادن میان این دو حوزه غفلت نکنند. از سوی دیگر دانشجویان این رشته هم از لحاظ تجربی کار مفیدی انجام نداده اند و به دلیل کم تجربگی نمی‌توانند در محیط های کاری خودشان را نشان دهند و آموخته‌های نظری خود را به کار گیرند و از این رو بعد از مدتی این مباحث نظری به دست فراموشی سپرده خواهد شد.

پاکدهی ضمن بیان این مطلب که مشکل دیگر روزنامه نگاران کشور این است که به حوزه کاری خود اشراف ندارند، گفت: در صورتیکه وقتی یک خبرنگار وارد حوزه کاری معینی می‌شود باید در آن حوزه شناخت و دانش و اطلاعات کافی داشته باشد. به طور مثال خبرنگار برای تهیه یک مصاحبه و گزارش باید موضوع و یا فرد مورد نظر رابه صورت موشکافانه و دقیق مورد مطالعه قرار دهد اما متاسفانه خبرنگاران ما می‌خواهند فی‌البداهه، سریع و آنی کار کنند و برای همین است که روزنامه نگاری در کشور ما روزنامه نگاری در خور انتظارات مخاطب نیست و دلیل آن هم این است که زمینه آن را مهیا نکرده و همه چیز را فوری و آنی می‌خواهیم.

مطبوعات و رسانه‌های کشورمان متکثر نیستند، بلکه متعددند
وی در رابطه با وضعیت تکثر مطبوعات و رسانه‌های کشورمان گفت: وضعیت مطبوعات و رسانه‌های کشورمان در حال حاضر به هیچ وجه به معنای تکثر نیست. برای اینکه فعالیت رسانه های کشورمان مصداق کلمه تکثر باشد، باید روزنامه نگاران و خبرنگاران به معنای واقعی کلمه شایستگی لازم را داشته باشند و بتوانند با نگاه دقیق و مشخصی به کار خود نگاه کنند.
این استاد دانشگاه ادامه داد: در حال حاضر می توان روی وضعیت مطبوعات، خبرگزاری‌ها و رسانه‌های کشورمان اسم تعدد را گذاشت، نه تکثر، چراکه تعدادشان زیاد است اما به هیچ وجه از لحاظ جوهری و ماهوی با هم تفاوت خاصی نداشته و هرکدام بیان کننده صداهای متفاوتی نیستند.

پاکدهی در ادامه گفته‌هایش بیان کرد: برای اینکه تکثر اتفاق بیفتد باید بتوانیم دیدگاه‌های مختلف و ابعاد مختلف مسایل سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... را در مطبوعات بگنجانیم و همچنین رسانه‌ها این آمادگی را در خود ایجاد کنند که به افراد با دیدگاه‌های مختلف اجازه دهند که نظرات و دیدگاه‌های خود را بیان کنند وگرنه اسم این وضعیت را نمی‌توان تکثر گذاشت و هنوز با مفهوم مطبوعات و رسانه‌های متکثر فاصله زیادی داریم.

وی خاطرنشان کرد: به عقیده من با این تعدد رسانه‌ها، منابع و امکانات مادی و انسانی را به صورت موازی کاری هدر می‌دهیم، بهتر است به جای این رویکرد به تکثر رسانه‌ها و نگاه ها و دیدگاه‌ها توجه کرده و سعی کنیم مطبوعات قوی، قدرتمند و رسانه‌هایی مناسب و مفید داشته باشیم.

این کارشناس رسانه در رابطه با دلیل تعدد رسانه‌ها در کشورمان گفت: متاسفانه در جامعه ما هر گروه، جناح و دسته‌ای که پشتوانه مالی مناسبی دارند تلاش می‌کنند که به یک منبع رسانه‌ای قدرتمند نیز دسترسی پیدا کنند تا شاید بتوانند از این رسانه‌ها به نفع خودشان بهره برداری کنند. اما این نوع نگاه ابزاری به رسانه‌ها بسیار محدود است و از نظر من اصلا قابل قبول نیست بهتر است که صاحبان رسانه بیشتر به منافع ملی بیندیشند و بتوانند با یک نگاه دوراندیشانه از هدر دادن منابع و امکانات پرهیز کنند.

تکثر رسانه‌ها با بحث استقلال رسانه‌ها پیوند تنگاتنگ و نزدیک دارد
پاکدهی ادامه داد: مطبوعات کشور زمانی می‌توانند ادعا کنند از نظر مالی مستقل هستند که در معنای واقعی کلمه مخاطب داشته باشند. اما در حال حاضر هیچ کدام از مطبوعات و خبرگزاری های کشور چنین وضعیتی ندارند، البته ممکن است این رسانه‌ها فارغ از پشتوانه‌های مالی معینی که در اختیارشان قرار می‌گیرد، به ظاهر، کمی فروش و یا درآمد داشته باشند اما این درآمدها با درآمدهایی که از فروش نشریه و از طریق مخاطبان صورت می‌گیرد متفاوت است.

وی تصریح کرد: هرگاه یک نشریه بتواند در میان مخاطبان خود جایگاه خاص پیدا کند و بتواند از لحاظ درآمد فقط به مخاطبان خود متکی باشد، آن زمان است که می‌تواند دم از استقلال بزند و در کنار مطبوعات و رسانه‌های دیگر قد علم کند. اما در حال حاضر صرفا به دلیل داشتن یک منبع مالی معین است که نشریات منتشر می‌شوند و هرگاه این منبع گرفته شود و بازهم نشریات بتوانند به حیات خودشان ادامه دهند آن وقت می‌توانیم بگوییم یک نشریه مستقل است.

پاکدهی در پایان خاطرنشان کرد: باید توجه داشته باشیم که حتی آگهی‌ها هم استقلال نشریات را زیر سوال می‌برند، در دنیای امروز آگهی‌ها یکی از مسایل لطمه زننده به استقلال رسانه‌ها هستند؛ برخی از صاحبان رسانه اعتقاد دارند با چاپ آگهی به استقلال نشریه و رسانه خود کمک می‌کنند ولی عملا چنین چیزی خلاف واقع است. چراکه وقتی یک رسانه و نشریه به درآمد خاصی که از طریق آگهی‌ها کسب می‌کنند متکی می‌شوند، عملا مخاطبان اصلی خود را صاحبان آگهی‌ها قرار می‌دهند و نه خوانندگان. بنابراین منبع درآمد از طریق آگهی‌ها خودش مصداق عدم استقلال رسانه و نشریه است. چراکه رسانه برای اینکه بتواند به درآمد خود دست پیدا کند مجبور است منافع مخاطبان خود را زیرپا بگذارد و این در دراز مدت باعث از بین رفتن اعتماد مخاطبان نسبت به رسانه می‌شود.