موضوع مطبوعات و هماهنگ کردن هزینه و درآمد آن، مساله ای است که از مدت‌ها قبل مورد توجه مدیران این حوزه بوده، به خصوص در این چند وقت اخیر که موضوع تحریم ها و بالا رفتن قیمت ها به یک معضل در حوزه مطبوعات تبدیل شده و بیشتر مطبوعات را درگیر خودش کرده است، به همین منظوربه سراغ یکی از کارشناسان این حوزه رفته و با وی به گفت و گو نشسته ایم.
به گزارش گروه رسانه خبرگزاری دانا(داناخبر)، دکتر سعید خال، استاد روزنامه نگاری، در رابطه با مطبوعات مکتوب در ایران گفت: به عقیده من مطبوعات مکتوب در ایران جایگاه ویژه ای دارند و با وجود پیشرفت رسانه های مجازی در چند سال اخیر، باز هم نتوانستند جای مطبوعات مکتوب را بگیرند، چرا که بخشی از اقلیت آگاه جامعه هنوز هم به روزنامه ها برای کسب خبر و آگاهی مراجعه می کنند. وی ادامه داد: علاوه بر این باید توجه داشت که درست است مطبوعات ایران از نظر کمی کثرت دارند اما از لحاظ کیفی نتوانسته جایگاه واقعی خود را در بین مخاطبان به دست آورند.
در ایران تعداد روزنامه نگاران ماهر کم است
وی درباره دلایلی که باعث عدم کیفیت در مطبوعات می شود، اظهار کرد: بخشی از این مشکلات مربوط به مسایل دولتی و قوانینی است که در این حوزه وجود دارد، اما بخش مهم و اساسی آن مربوط به خود مطبوعات است، مانند عدم به کارگیری و تربیت نیروی متخصص، همچنین نبود یک صنف برای این رشته، که این عوامل باعث شده تا متاسفانه مطبوعات کشور به صورت حرفه ای اداره نشوند و نیروی ماهر و کارآمد هم تربیت نشود، متاسفانه بیشتر افرادی هم که در این رشته تحصیل می کنند به دلایل مختلف حاضر به کار در این رشته نیستند.
وی درباره سواد حرفه‌ای روزنامه نگاران گفت: باید گفت که تجربه و تحصیلات دوبال اساسی یک روزنامه نگار هستند که هر کدام از آنها بدون دیگری فایده ندارد و فرد نمی تواند روزنامه نگار ماهری باشد. اما در حال حاضر کم پیش می‌آید روزنامه‌نگاران و خبرنگاران ما این دو را باهم داشته باشند.
دستمزد کم روزنامه نگاران، دلیل چند شغلی بودن آنهاست
سعید خال، در رابطه با وضعیت اقتصادی مطبوعات عنوان کرد: در حال حاضر در ایران ما هیچ رسانه مستقلی نداریم که بتواند دخل و خرج خود را یکی کند و همین امر زمینه ساز مشکلات فراوان برای مطبوعات می شود که گاهی این مشکلات غیر قابل جبران خواهد بود. متاسفانه در ایران اداره کردن یک رسانه به صورت مستقل بسیار مشکل بود که در یک سال اخیر به دلیل بالا رفتن قیمت ها، این امر تا حدودی غیر ممکن شده است. رسانه هایی هم که امروز موفق هستند و تا حدودی در بین مردم از جایگاه خوبی برخوردارند، سال‌ها ضرر دادند و به نوعی قبلا سوبسید پرداخت کرده اند تا امروز بتوانند از آن استفاده کنند.
این مدرس دانشگاه افزود: دستمزد کم روزنامه نگاران را هم باید به عوامل گفته شده اضافه کرد، عواملی مانند عدم ثبات شغلی، توقیف روزنامه ها، ورشکستگی ... عواملی هستند که باعث می شوند رغبت روزنامه نگاران به این شغل کم باشد، چرا که همان طور که گفته شد این شغل صنف و بیمه ندارد، در صورتی که روزنامه نگاران شغل پر زحمت و پر فعالیتی دارند اما درآمد آنها پاسخگوی زندگی امروزه آنها نیست، به همین دلیل روزنامه نگاران را به سوی چند شغلی بودن می کشد که همین امر باعث می شود که بهره وری کار آنها پایین بیاید.
وی در ادامه تصریح کرد: در کشور ما روزنامه نگاران تحت نام نشریات هستند، به نوعی روزنامه نگاران زیر سایه نشریات کار می کنند، در حالی که در کشورهای اروپایی روزنامه نگاران مستقل کار می کنند و به نوعی فروش روزنامه ها بر اساس نام روزنامه نگاران است، اتفاقی که ما در ایران شاهد آن نبوده ایم.
خبرگزاری ها انحصار خبر را شکستند
وی در رابطه با تاسیس خبرگزاری ها در چند سال اخیر گفت: خبرگزاری ها در چند سال اخیر بسیار برای فضای رسانه ای ایران مفید بودند و توانستند، انحصار خبری را بشکنند، تا قبل از این تنها خبرگزاری های دولتی فعالیت می‌کردند که با نیروی زیاد بهره وری کمی داشتند.
این کارشناس رسانه افزود: خبرگزاری ها یک تحول اساسی در حوزه اطلاع رسانی ایران بودند. خوشبختانه ایران در رابطه با روزنامه نگاری الکترونیک یا همان روزنامه نگاری سایبری بسیار پیشرفت داشته است. شاید یکی از دلایل آن جوان بودن میانگین سن ایران است که بیشتر آنها هم به اینترنت و فضاهای آن دسترسی دارند. ایران در حوزه استفاده الکترونیکی در مرحله بالایی است اما در رابطه با تولید محتوای الکترونیک در مرحله پایین بوده و باید در این زمینه فعالیت های بسیاری انجام داد.
وی در ادامه صحیت‌هایش خاطرنشان کرد: به عنوان مثال باید توجه کرد که در روزنامه نگاری الکترونیک باید از ارایه مطالب بی مایه عبور کرد، نباید از روزنامه نگاری تحقیقی جدا شد و به روزنامه نگاری عوام پسند و عوامانه تبدیل شد که این یک معضل برای روزنامه نگاری ایران است.
