به گزارش خبرنگار گروه آموزش خبرگزاری دانا (دانا خبر)، ترکیه در تلاش است تا از رتبه هفدهمین اقتصاد بزرگ جهان در عرض یک دهه به رتبه دهم ارتقا یابد . اما تنها در صورتی می تواند به این امر دست یابد که با تبدیل شدن به یک اقتصاد دانش بنیان از «تله درآمد متوسط» عبور کند. این بدان معناست که باید دانشگاه هایی در سطح جهانی ایجاد کند، علم و نوآوری و ارتباط با صنعت را شکل دهد. اینها بخشی از اظهارات داوود کاورانگلو معاون وزیر علوم، صنعت و تکنولوژی، ترکیه در یک کنفرانس در اوایل ماه جولای در استانبول است.
ده سال پیش ترکیه در رتبه 28 بزرگترین اقتصاد جهان بود. از آن زمان تاکنون به رتبه یازدهم نقل مکان کرد. اهداف بلند پروازانه دولت برای دهه بعدی شامل عبور از کانادا است که هم اکنون در رتبه دهم قرار دارد. البته این هدف تا سال 2023 قرار است محقق شود.
کتورتنپلو گفت: ما کاملا آگاه هستیم که نمی توانیم یکی از 10 اقتصاد برتر در جهان باشیم بدون داشتن یک سیستم دانشگاهی در سطح جهان و بدون دانشمندان و مهندسان در سطح جهان.
وی در این کنفرانس که به کمک شورای آموزش عالی ترکیه و شورا ی انگلستان تشکیل شده بود با عنوان «تولید دانش، نوآوری و رشد» سخن می گفت.
وی افزود: ما باید ماشین آلات بهتر، مدارس بهتر، دانشگاه بهتر، اقتصاد بهتر و شرکتهای بهتر داشته باشیم و دانشگاه باید نقش محوری در توسعه ترکیه بازی کند و این کشور را به یک کشور با فن آوری بالا و با ارزش اقتصادی بالا تبدیل کند.
لایحه جدید آموزش عالی
با این حال، وی در سخنرانی خود متذکر شد برای نیل به اهداف مذکور نیازمند اصلاحات واقعی در سیستم آموزش عالی هستیم. به گفته وی : ما نمی توانیم انتظاری از دانشگاه های مان داشته باشیم با وجود این سیستم دانشگاهی که در حال حاضر در ترکیه وجود دارد.
سیستم آموزش عالی در حال حاضر پس از کودتای نظامی سال 1980 شکل گرفته است. وی افزود: هدف این سیستم دانشگاه این بود که نه به یک وضعیت با تکنولوژی بالا و در سطح جهانی دارای منزلت علمی تبدیل شود، بلکه صرفا خواهان کنترل دانشگاه، استادان و دانشجویان بود.
وی گفت: چیزی که آنها به دنبال آن بودند دانشگاه مبتنی بر امنیت بود و نه مبتنی بر علم و فن آوری . و ما هنوز از آن رنج می بریم.
قانون جدید آموزش عالی ترکیه ، که در حال حاضر برای مشاوره عمومی قابل بحث است، و انتظار می رود تا پایان سال به تصویب رسید، متضمن کیفیت مناسب برای رشد است. همچنین دانشگاه های خارجی را برای ایجاد شعبه در ترکیه تشویق می کند.
رشد دوبرابری تعداد دانشگاه ها در عرض 10سال
تعداد دانشگاه های ترکیه در 10 سال گذشته بیش از دو برابر شده، و به عدد 170 رسیده است.
با توجه به گوخان ستینسایا، رییس شورای آموزش عالی ، این رشد ادامه خواهد یافت تا سال 2023 ، 100 موسسه آموزش عالی ایجاد خواهند شد که یک سال محوری برای ترکیه محسوب می شود، زمانی برای جشن گرفتن سالگرد صد سالگی جمهوری ترکیه است.
با این حال، محمد علی الپار، استاد فیزیک نجوم در دانشگاه Sabanci در استانبول و صاحب کرسی غیر دولتی آکادمی علوم ترکیه - که متشکل از دانشمندانی است که از آکادمی تحت کنترل دولت ترکیه بیرون اند - به دانشگاه اخبار جهانی گفت: ما نیاز به اصلاحات کلی در نظام آموزش و پرورش از جمله آموزش و پرورش متوسطه با تاکید بیشتر بر علم در مدارس هستیم. « تعداد دانشگاه به دلایل پوپولیستی به سرعت در حال گسترش است به گونه ای که یک دانشگاه تقریبا در هر شهر کوچک وجود دارد.
وی افزود: همه آنها ادای دانشگاه بودن را در می آورند. تاسیس مراکز تحصیلات تکمیلی و غیره اما همه آنها نمی توانند دانشگاه های تحقیقاتی کامل باشند.
از نظر وی کیفیت یک نکته مهم است ولی دانشگاه ها هنوز هم تحت همان نظام سلسله مراتبی کنترل دولتی قرار دارند. نسخه فعلی لایحه آموزش عالی «تنها تقویتگر» آن است.
در واقع، با توجه بالپار یکی از چند دانشگاهی که حاضر به صحبت کردن آشکارا در مورد سیستم پیشنهاد شده در لایحه جدید است، این سیستم پیشنهادی حتی بیشتر سلسله مراتبی است. به عقیده وی: این سیستم تلاش می کند تا بر تمام دانشگاه ها کشورحکومت کند و با رفتن به بسیاری از جزییات کوچک موجد تضادی است بین اهداف اعلام شده [دولت] و اینکه چگونه آنها سعی می کنند برای نیل به آن اهداف عمل کنند.
وی پیشنهاد کرد: آنچه باید اتفاق افتد این است که هماهنگی مرکزی وجود داشته باشد و اجازه دهید هر یک از دانشگاه ها به شکل انفرادی تصمیم گیری های خاص خود را انجام دهد.
هدف هزینه علوم
یوسل التون باساک، رییس شورای پژوهش علم و صنعت ترکیه ، اشاره کرد که تعداد پژوهشگران قبلا 24000 بوده است که این تعداد در حال حاضر به 72000 افزایش یافته است. تعداد نشریات علمی از 10000 به حدود 000 30در یک دهه اخیر افزایش یافته است. و تعداد برنامه های ثبت اختراع بیش از پنج برابر افزایش یافته است.
وی گفت: ارقام ما ممکن است قابل توجه نباشند، اما این تغییر کاملا چشمگیر است. ما به شکلی بسیار سریع در حرکتیم.
وی در این کنفرانس افزود که ترکیه در رتبه دو در جهان به لحاظ تغییر در هزینه هاست.
وی گفت: چین فقط چند امتیاز جلوتر از ما در مورد هزینه کردن است. ما در حال حاضر بیش از سوییس پول صرف می کنیم. همچنین بیش از فنلاند.
با وجود سرعت تغییر، یکی از منابع دولت برای هزینه ها افزایش از 0.87٪ از تولید ناخالص داخلی به 3٪ از تولید ناخالص داخلی تا سال 2023 است.
الپار گفت: بسیار خوشجال خواهم شد اگر به نقطه مورد نظر برسیم. اما من در مورد این نوع اظهارات بسیار مردد هستم. افزایش تعداد محققان تمام وقت، تقریبا چهار برابر است و به لحاظ توسعه بسیار خوب است ولی تنها تعداد پژوهشگران سهیم در برنامه های تحقیقاتی ملاک نیستند بلکه مساله آن تحقیقی است که انجام می دهند و کیفیت پژوهش آن ها و این که چگونه ارزیابی می شوند و بودجه به آنها تخصیص می یابد اهمیت دارد.
انتقاد از تاکید دولت
با این حال نکته مهمی که از دید الپار نقیضه ای بر اهداف دولت و برنامه های آن است تاکید یکسویه بر بر نامه های کاربردی تکنولوژیکی و صنعتی است در کنار غفلت از علوم محض و اینکه همه دانش با تمرکز بر علوم پایه می تواند به حرکت بیفتد.
