به گزارش گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) و به نقل از مهر، فرونشست زمین در اثر کاهش سطح آب‌های زیرزمینی ایجاد می‌شود. این پدیده به صورت تدریجی به دلایل طبیعی و انسانی، فرورفتگی و فروریزش ناگهانی در سطح زمین ایجاد می‌کند كه می‌تواند با خسارات جانی و مالی جبران‌ناپذیر همراه باشد.
این پدیده در بسیاری از نقاط کشور چون دشت‌های رفسنجان، مهیار اصفهان، کبودرآهنگ همدان، یزد، سیرجان، مشهد، نیشابور، كاشمر، كرمان، یزد، اصفهان، كاشان و گرگان مواردی از رویداد فرونشست و یا رخداد فروچاله‌ها مشاهده و گزارش شده است.
برداشت بی رویه از منابع آب زیزمینی عامل وقوع پدیده فرونشست زمین
فرونشست‌ها به طور عمده در نواحی مستعد از نظر زمین شناختی و یا مناطق با برداشت بیش از حد مجاز از آب‌های زیرزمینی به وقوع می‌پیوندند. بروز این پدیده باعث ایجاد مشکلاتی برای کشاورزان، تخریب خطوط ارتباطی و زیرساخت‌ها و برخی مسایل دیگر می‌شود.
مهندس محمدجواد بلورچی، مدیركل دفتر بررسی مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اكتشافات معدنی كشور این سازمان را یكی از نهادهای پیشگام و مسوول بررسى مخاطرات زمین‌شناختى و خطرهاى وابسته به آن در كشور دانست و با بیان اینكه شناسایی مخاطرات پدیده فرونشست به شكل جدی از سال 84 جز وظایف سازمان زمین‌شناسی قرار گرفته است، یادآور شد: این سازمان همراه با دانشگاه‌ها به بررسی فرونشست در دشت‌های كشور پرداخته است.
وی با بیان اینكه پس از رفتارسنجی بسیاری از دشت‌های كشور و مقایسه نرخ به دست آمده با نرخ‌های گذشته اعداد نگران كننده‌ای به دست آمد، خاطرنشان كرد: سال 84 برای دشت تهران نرخ سالانه 17 سانتیمتر فرونشست بیشینه ثبت شد و این در حالی است كه مطالعات استادان دانشگاه‌های تهران و تربیت مدرس از افزایش نرخ فرونشست تا 36 سانتیمتر در سال 91 خبر می‌دهد. در سایر دشت‌های كشور نیز به دلیل كاهش بارندگی طی سال‌های اخیر و برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی همین انتظار وجود دارد.
وی با استناد به پیش‌بینی‌های میان مدت هواشناسی در زمینه تغییرات اقلیمی مبنی بر كاهش بارندگی طی چند 10 سال آینده، خاطر نشان كرد: متاسفانه كاهش بارندگی، گسترش خشكسالی، كاهش منابع آب زیرزمینی و افزایش نرخ فرونشست جز پدیده‌های پیش روی ما در سال‌های آینده خواهد بود؛ این در حالی است كه ذخایر آب برای كشور به عنوان ذخایر فوق استراتژیک محسوب می‌شود و بر اساس پیش‌بینی‌های موجود در قرن 21 بیشتر درگیری‌های بین كشورها بر سر منابع آب خواهد بود.
بلورچی، با اشاره به تخریب‌های ناشی از پدیده فرونشست یادآور شد: بر اساس تحلیل‌ها یک زمین لرزه 6 تا 7 ریشتری برای تهران مشكل‌ساز و خسارت‌بار است در حالی كه در صورت ادامه فرونشست‌های موجود در دشت‌های تهران و شهریار و آسیب دیدن سازه‌ها و ایجاد ترک در آنها، موجب خواهد شد که در زمینلرزه‌های 4 یا 5 ریشتری خطرات زیادی متوجه شهرهای اطراف شود.
مدیركل دفتر بررسی مخاطرات سازمان زمین‌شناسی و اكتشافات‌معدنی كشور، وضعیت فرونشست در کشور را بحرانی توصیف کرد و گفت: پدیده فرونشست همانند سرطان عمل می‌كند و اثرات خود را زمانی نشان می‌دهد كه دیگر برای هر اقدامی دیر شده است.
بلورچی با اشاره به اینكه بر اساس برنامه 5 ساله توسعه كشور قرار بود 25درصد ذخایر زیرزمینی ما بهبود یابند، افزود: ولی متاسفانه این امر محقق نشد از این رو لازم است در برنامه ریزی مناسب و با بازگشت به گذشته و اصلاح قوانین و پایش سراسری منابع آب زیرزمینی در همه جای كشور به حفظ این سرمایه ملی بپردازیم.
