احمد طبایی معتقد است: غزل در فرهنگ فارسی، جایگاهی فراتر از یک شکل و قالب شعری دارد. تا آنجا که میتوان غزل را هویت و شناسنامه شعر و ادب فارسی دانست.
به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا این منتقد ادبی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، گفت: غزل فارسی در طول عمر هزارساله خود، منزلگاه اندیشه و احساس بزرگان و نامداران فرهنگ و ادب ایران زمین بوده است. از رودکی و انوری و مولانا و سعدی و حافظ گرفته تا بابافغانی و نشاط و ادیب نیشابوری و عارف و میرزاده عشقی و فرخی یزدی و... هریک به قدر وسع، گنجینهای از اعجاز و زیبایی و معرفت بر این خزانه دل انگیز افزودند و میراثی گرانبها و ارزشمند نه تنها برای ایرانیان و پارسی زبانان که برای جهانیان به یادگار گذاشتند.
طبایی عشق و سپس عرفان را همزاد و همراه غزل فارسی از سدههای آغازین حیات این قالب شعری عنوان کرد و افزود: هرچند که شاعران عارف، این دو مقوله را در غزل به اوج رساندند، اما ظرفیت غزل با عشق و عرفان پایان نیافت و از مطلع قیام مشروطه به این سو، طرح مضامین اجتماعی و سیاسی در قالب غزل و به ویژه غزل نو، مورد اقبال واقع شد.
او شروع نهضت نوگرایی در شعر فارسی از انقلاب مشروطه و به ویژه از ابتدای سده حاضر را، حرکتی منطقی و مبارک برشمرد و گفت: حتی تحول شکلی و محتوایی در شعر فارسی و ظهور قالبهای نیمایی و آزاد هم نتوانست غزل را از پهنه شعر معاصر حذف کند و غزل همراه و همگام با تحولات اجتماعی و فرهنگی و ادبی، جامهای نو پوشید و فصلی تازه از حیات پربارش را تجربه کرد.
این منتقد ادبی، موج نوگرایی در غزل را مرهون همت و تلاش شاعرانی دانست که نیمقرن پیش از این و درست در اوج غربت این قالب شعری، جریان غزل نو را پایه گذاشتند و افزود: در روزگاری که غزل مورد شدیدترین انتقادها و تاخت و تازها قرار گرفت و گروهی نیز بر مرگ آن گواهی دادند، شاعرانی چون هوشنگ ابتهاج، منوچهر نیستانی، سیمین بهبهانی، علیرضا طبایی، حسین منزوی، عمران صلاحی، محمدعلی بهمنی و... غزلسرایی را وانگذاشتند و کوشیدند تا با پیروی از آموزههای شعری نیما، غزلی از جنس زمان ارایه کنند.
طبایی با اشاره به اینکه غزل محبوبترین و شناختهشدهترین قالب شعر فارسی و یکی از شاخصههای هویت فرهنگی ایرانیان است، گفت: به نظر میرسد در تقویم فرهنگی ما، جای روزی به نام «روز غزل فارسی» خالی است. روزی نه برای پاسداشت یک قالب شعری، بلکه برای پاسداشت ژرفترین اندیشهها و زلالترین احساسات انسانی که با یک نام گره خورده است: «غزل».
