خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا ( دانا خبر) برای پی بردن به این مساله گفت وگویی با دکتر سید محمد اسماعیل جلالی، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شاهرود و رییس پارک علم و فناوری استان سمنان ترتیب داده است که در ادامه می آید.
در حال حاضر پارک علم و فناوری استان سمنان چه برنامه هایی برای توسعه فناوری دارد و اخیرا چه دستاوردهایی را کسب کرده است؟
فعالیت های زیادی برای توسعه فناوری در طی این 5 ماه اخیر در برنامه کاری ما قرار داشت. یکی از این فعالیت ها استفاده از ظرفیت خیرین استان سمنان است. مثلا ما با یکی از خیران شهمیرزاد تفاهم نامه ای را امضا کرده ایم و بنابر عقد نامه قرار است بیش از 800 متر مکعب از بهترین نقاط این شهر به پارک هدیه داده شود. همچنین با این خیر برای ساخت 1600 متر مربع فضای آموزشی، اداری و پژوهشی به عنوان مرکز رشد مهدی شهر هم توافق شده است. در حال حاضر اقدامات اولیه گرفتن پروانه ساختمانی و تهیه نقشه این مرکز آموزشی انجام شده و ان شاء ا... پیش بینی می شود تا پایان امسال به بهره برداری برسد. همچنین ما با مساعدت نماینده گرمسار در مجلس شورای اسلامی و مقامات شهری و مسوولان مسکن و شهرسازی از ظرفیت خیران شهر گرمسار هم برای ساخت و تجهیز مرکز رشد این شهر استفاده کرده ایم. همچنین امسال ما عقد تفاهم نامه با اداره کل اوقاف و امور خیریه استان سمنان داشتیم تا علاوه بر توسعه فرهنگ غنی وقف، موقوفات از شکل قدیم سنتی به حوزه جدید پژوهش و فناوری نیز ورود پیدا کنند. یکی دیگر از فعالیت های ما در این چند ماه اخیر جذب و پذیریش 45 واحد فناور به مراکز رشد وابسته به پارک است. پیش از این تعداد مراکز رشد و سقف حمایت ما از شرکت های دانش بنیان محدود بود اما در حال حاضر با اقدامات هیات امنا، سقف حمایت ها از شرکت های دانش بنیان و واحدهای فناور و تعداد مراکز رشدمان افزایش یافته است. ما انتظار داریم ان شاء ا... بتوانیم تا پایان امسال بیش از 110 واحد فناور را نیز جذب و مورد حمایت قرار بدهیم. همچنین در نیمه اول امسال توسعه خیلی خوبی هم در بخش آزمایشگاه های پارک داشتیم. ما در گذشته تنها سه آزمایشگاه آب، خاک و فاضلاب داشتیم؛ این آزمایشگاه نه تنها معتمد این استان بود بلکه به صورت فعال به سایر استان های مجاور هم خدمات رسانی می کرد. ما به تازگی آزمایشگاه دیگری با عنوان میکرو بیولوژی و بیوتکنولوژی راه اندازی کرده ایم و در نظر داریم در آینده ای نزدیک به عضویت دو شبکه آزمایشگاه های همکار استاندارد و زیست فناوری در بیاییم.
در حال حاضر شما به عنوان مسوول دبیرخانه هیات امنا و کمیسیون دایمی منطقه 3 فناوری کشور (همه پارک های مازنداران، گلستان، قم، البرز، تهران و سمنان جز این منطقه فناوری قرار دارند) و کارگزار و مسوول پشتیبان خدمات تجاری سازی محصولات فناورانه شرکت های دانش بنیان از سوی معاونت ریاست جمهوری، کیفیت و توسعه محصولات مراکز رشد کشورمان را در مقایسه با کالاهای خارجی چطور ارزیابی می کنید؟
ما شرکت های خروج یافته بسیار موفقی در این زمینه داشته ایم مثلا یک شرکت دانش بنیان ما تله موش الکترونیکی تولید کرده بود که هزاران نوع از محصول این شرکت به دست مصرف کنندگان خانگی و مجموعه های بزرگ مانند بیمارستان ها، تولید کنندگان مواد غذایی، کشتار گاه ها و جاهای دیگر رسیده است. بعضی وقت ها هم شرکت های ما محصولاتی تولید کرده اند که هرچند نمونه خارجی و عمر کمتری داشته اند اما قابل تهیه مثلا با 20 درصد قیمت خارجی اش بوده و مصرف کننده ترجیح می دهد این نمونه را مصرف کند. همچنین ما باید قیمت محصول را هم در نظر بگیریم که برای خرید یک محصول خارجی از مملکت ارز خارج می شود اما وقتی یک محصول داخلی درست می شود همراه با درست شدن این محصول، دانش فنی و کارهای پژوهشی طراحی و ساخت این محصول نیز در کشور ما رسوب می کند. این هم جزیی از سرمایه ماست. ما اگر همه این موارد را در نظر بگیریم، ممکن است در بعضی از موارد کالای ایرانی کیفیتش یک مقدار نسبت به کالای مشابه خارجی کمتر باشد اما شاید نسبت به بعضی از کالاهای چینی یا کالاهایی با برچسب های غیر واقعی، کیفیت بهتری داشته باشد.
چرا بعضی از شرکت های دانش بنیان خروجی موفق و برخی خروج نا موفقی از پارک دارند؟
شرکت هایی که وارد مرکز رشد می شوند در ابتدا فقط از یک دانش بهره برده اند. ما به عنوان متولیان فناوری کشور وظیفه داریم به این فناوران در امور سرمایه گذاری، مالیاتی ، حقوقی ، ثبت شرکت و... کمک کنیم تا دست مایه ایده اولیه این شرکت ها به یک پدیده و محصول تبدیل شود. گاهی اوقات این شرکت ها بنابر عوامل زیادی خروج موفقی از پارک ندارند. به عنوان مثال مجموعه ای وارد مرکز رشد می شود به این امید که 2 تا 3 سال آینده محصولی را ارایه دهد اما ممکن است در این مدت سیاست های کلان کشور در زمینه صادرات و واردات کاملا تغییر پیدا کند و شرایطی پیش بیاید تا این محصول دیگر مطلوبیت 2-3 سال گذشته را نداشته باشد و فناور نتواند کارهای بازرگانی و بازاریابی خوب و متناسبی انجام دهد. در نتیجه محصولش به فروش نرسد متاسفانه ما این شرکت ها را به عنوان شرکت هایی که خروج نا موفق از پارک دارند، تلقی می کنیم اما بعضی اوقات شرکت ها به دلیل مشکلات ذاتی یا موفق نبودن در کارهای حوزه دانش و پژوهش قبل از ورود به حوزه فناوری ناموفق هستند. بعضی از این شرکت ها هم قربانی سیاست های گمرکی و واردات و صادرات کالا و امثال این موارد می شوند اما در قبال شرکت های موفق شرکت هایی هستند که توانسته اند محصول خودشان را بفروشند و محصولی تولید کنند که مورد پسند بازار باشد.
آینده توسعه فناوری و حمایت از شرکت های دانش بنیان را چگونه ارزیابی می کنید؟
کارهای زیر بنایی بسیار خوبی در کشور انجام شده است تا اینکه ما بتوانیم حمایتی از مجموعه های فناور داشته باشیم. به عنوان مثال قانون حمایت از شرکت های دانش بنیان (شرکت هایی که متکی به دانش خودشان هستند) تدوین شده است اما متاسفانه تا به حال این قانون خیلی خوب اجرایی نشده است؛ به عنوان مثال معافیت مالیاتی شرکت های دانش بنیان و واحدهای فناور مستقر در پارک های علم و فناوری در این قانون دیده شده بود. خوشبختانه طی همین یکی دو ماه اخیر بخش های مهم این قانون در حال اجرایی و عملیاتی شدن است. اداره شدن امور گمرکی شرکت های دانش بنیان مانند مناطق ویژه اقتصادی نیز از دیگر بخش های این قانون است. در این مورد هم توفیقاتی حاصل شده است و ان شاء ا...به زودی این مشکل هم حل خواهد شد. شناسایی و رتبه بندی شرکت های دانش بنیان نیز از دیگر بخش های این قانون است. در این حوزه نیز کارگروهی در سطح وزارتخانه ها درست شده و آغاز به کار کرده است. به نظر می رسد اگر سایر مجموعه قانون ها نیز مانند این سه مورد اجرایی شود توفیق بسیار خوبی برای برآورده شدن توقعات شرکت های دانش بنیان و واحد های فناور حاصل شود.
گفت وگو از : فرزانه صدقی
