مدیر کل دفتر امور آب و خاک کشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در گفت و گو با خبرگزاری دانا:
یکی از منابع تامین کننده آب کشاورزی قنوات هستند و از نظر فنی تنها سازه ای هست که کاملا سازگار با طبیعت است یعنی در اصل از سرریز آب زیرزمینی استفاده می کند.
علیرضا پرستار مدير كل دفتر امور آب و خاك كشاورزی وزارت جهاد کشاورزی در گفت و گو با خبرنگار گروه دانش خبرگزاری دانا (دانا خبر) با بیان این مطلب گفت: در حال حاضر بیش از 36000 رشته قنات فعال در سطح کشور داریم که در حدود 8 میلیارد مترمکعب آب توسط این قنوات استحصال می شود و حدود 10 درصد از منابع آبی بخش کشاورزی را شامل می شود. البته یک مقداری هم برای بحث شرب هست که خیلی محدود است.
پرستار ابداع قنات را کار ایرانی ها عنوان کرد و افزود: بعضی از قنوات ما بیش از 3000 سال قدمت دارند. بعد از انقلاب و از برنامه دوم، طرحی داشتیم به نام طرح احیا، بازسازی و مرمت قنوات که کارهای بسیار خوبی در این زمینه انجام شده است.
او مجوز احداث قنات را در اختیار وزارت نیرو ذکر کرد و یادآور شد: با توجه به محدودیت آب های زیرزمینی و اینکه اکثر دشت های کشور با افت شدید سطح آب های زیرزمینی مواجهند، این مجوز تنها در مناطقی صادر می شود که از نظر آب زیرزمینی مشکلی وجود نداشته باشد.
مدير كل دفتر امور آب و خاك كشاورزی وزارت جهاد کشاورزی، بحث بازسازی و مرمت قنوات را بر عهده این وزارتخانه عنوان کرد و افزود: البته در بحث بازسازی، لایروبی را خود مردم بر عهده دارند.
پرستار در ادامه گفت: به دلیل قدمت و سابقه تاریخی که قنوات دارند از سال 89 کمیته تخصصی قنوات کشور را با همکاری وزارت نیرو و مرکز بین المللی قنات و سازه های آب که در استان یزد هست، تشکیل دادیم. تاکنون 9 جلسه برگزار کرده ایم و در کنار این جلسات کمیته های کارشناسی هم داریم. در این جلسات چند بحث را پیگیری می کنیم که یکی بحث تعیین حریم قنات است که هنوز به صورت شفاف مشخص نیست. بحث بانک اطلاعاتی قنوات کشور در سیستم GIS و دستورالعمل فنی قنوات هم از دیگر مباحث مطرح است.
او با اشاره به اهمیت قنوات در کشور، خاطر نشان کرد: برآوردهای صورت گرفته نشان می دهد که اگر می خواستیم حجم آبی را که توسط قنوات استحصال می شود با استفاده از نیروی الکتریسیته برداشت کنیم، به 800 مگاوات برق نیاز بود که قنوات به صورت کاملا طبیعی و بدون هیچ گونه انرژی این مقدار آب را استحصال می کنند. علاوه بر بحث بازسازی در بحث آبدار کردن قنوات هم تقاهمنامه ای با سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری داریم که بر طبق آن اولویت طرح های آبخیزداری در جاهایی است که قنوات وجود دارند تا هم از وقوع سیلاب ها جلوگیری شود و هم سفره های آب زیرزمینی در مناطقی که قنوات وجود دارند آبدار شوند.
پرستار در ادامه گفت: 14 درصد تولیدات بخش کشاورزی از طریق قنوات هست. بر طبق بررسی های صورت گرفته کارآیی مصرف آب قنوات 1.4 بیشتر از سایر منابع آبی است که این به دلیل مشارکت مردم در بحث بهره برداری از قنات است.
مدير كل دفتر امور آب و خاك كشاورزي وزارت جهاد کشاورزی در پاسخ به این پرسش که آیا برای دانشجویان و پژوهشگرانی که مایل به تحقیق بر روی این سازه کهن ایرانی هستند، تسهیلاتی در نظر گرفته شده است؟ گفت: در خود یزد یک دانشکده قنات داریم که زیر نظر وزارت نیرو قرار دارد. اما ما هم چنانچه دانشجویانی باشند که بخواهند پایان نامه خود را به بحث قنات اختصاص دهند در حد مقدوراتمان کمکشان می کنیم.
