واکاوی کارنامه 50 روزه دولت

به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا، روزنامه ایران در گزارشی به واکاوی کارنامه 50 روزه دولت پرداخته و تمام قد از فعالیت های قوه مجریه دفاع کرده است. اگر چه این گزارش  هم به مثابه عملکرد دولت جای نقد دارد، اما حاوی نکات جالبی است:

 

دولت یازدهم برای حل مشکلات اقتصادی کمیته ویژه تشکیل داده است، برنامه کوتاه مدت مهار تورم در دستور کار قرار دارد، ضمن آن‌که با تکیه بر اهرم دیپلماسی فعال و معرفی چهره صلح‌دوست ایران به جهان، توجه قطب‌های سرمایه‌گذاری نظیر غول‌های نفتی شل و توتال را جلب کرده است.

حسن روحانی، رییس جمهور دیروز طی سخنانی در جمع تعدادی از نخبگان کشور، وجود منتقدان را نعمتی برای دولت خود دانست و از طرف دیگر هم دستاورد دیپلماسی دولتش در طول 50 روز گذشته را به اندازه 500 روز دانست، چنین ارزیابی نه تنها از سوی روحانی که حتی از سوی برخی منتقدان هم مورد تایید قرار گرفته است.

هنوز بیش از 2 ماه از فعالیت دولت حسن روحانی نمی‌گذرد که برخی تلاش‌های خواسته و ناخواسته، دانسته یا نادانسته برای زیر سوال بردن اقدامات دولت از جمله در حوزه اقتصاد و دیپلماسی شروع شده است. محور تحرکات هم بر این مبنا تنظیم شده است که از یک طرف حقانیت اقدامات دیپلماتیک دولت بخصوص در نیویورک را زیر سوال برده و از طرف دیگر هم دولت را به مسایل مهم اقتصادی جامعه از جمله تورم کم توجه نشان دهند. رصد اخبار و تحلیل‌های برخی رسانه‌ها در کنار اظهار نظر تعدادی از فعالان عرصه سیاسی به وضوح این مساله را نشان می‌دهد. اما واقعیت چیست؟ آیا سفر هیات دیپلماتیک ایران به نیویورک بدون دستاورد بوده است یا این‌که دولت در عرصه اقتصاد تحرک لازم را نشان نداده است.

حسن روحانی در طول رقابت های انتخاباتی و دوران ریاست جمهوری‌اش همواره بر عزم خود و دولتش برای حل مشکلات اقتصادی تاکید کرده و آن را اصلی‌ترین برنامه خود دانسته و می‌داند. از دیدگاه رییس جمهور، اقتصاد کشور گرفتار پدیده‌ای به نام «رکود تورمی» است و ریشه چنین رکود و تورمی به سو مدیریت‌های داخلی و مشکلات سیاست خارجی برمی‌گردد.
از همین زاویه، روحانی دو برنامه اقتصادی- دیپلماسی را به اجرا گذاشته است. روحانی در بخش اقتصادی ضمن استفاده از صاحبنظران این عرصه، کمیته‌ای ویژه با حضور تیم اقتصادی دولتش و تعدادی از استادان دانشگاهی تشکیل داده تا طی 100 روز گزارشی از اوضاع اقتصادی کشور و چشم‌انداز پیش رو آماده کنند. قرار است روحانی در پایان این مدت گزارش خود را به مردم ارایه کرده و در همان حال هم برنامه میان مدت و بلند مدت خود را برای عادی‌سازی اوضاع اقتصادی ترسیم کند.

البته چنین طرح بلندمدتی مانع از توجه دولت به مهار مشکلات مبتلابه اقتصادی در کوتاه مدت نشده است. کما این‌که دولت در نخستین فرصت لایحه اصلاحی بودجه را تقدیم مجلس کرد و کلیات این لایحه فعلا در کمیسیون برنامه و بودجه مجلس به تصویب رسیده و بزودی در صحن علنی مجلس هم مورد بررسی قرار خواهد گرفت و به احتمال قوی تصویب نهایی خواهد شد.
از طرفی دولت طی همین مدت 50 روزه برخی برنامه‌های فوری را برای مهار تلاطم در بازارهای مهم مانند ارز و طلا به اجرا گذاشته است به گونه‌ای که در نخستین گام نوسانات شدیدی که از تابستان سال گذشته بر این بازارها حاکم بود، مدیریت شده و دلار در محدوده 3هزار تومان تثبیت شده است. آثار مثبت چنین برنامه‌ای در سایر بازارهای مالی و سرمایه‌ای مانند مسکن و خودرو هم منعکس شده است و در حال حاضر این بازارها جذابیت خود را برای دلالان و سفته‌بازان از دست داده و به ثبات نسبی رسیده‌اند. طبق گفته مصطفی قلی خسروی، رییس کشوری اتحادیه املاک و مسکن، قیمت ها در بازار مسکن بخاطر ثبات نسبی در بازار ارز و طلا کاهش پیدا کرده و چشم‌انداز آن تا پایان سال امیدوار‌کننده است. البته این تمام ماجرا نیست چرا که اتفاق مهمتر در بازار بورس رخ داده است.

ناگفته نماند که شاخص بورس در تمام کشورها میزان‌الحراره اقتصاد به شمار می‌آید. به این معنا که هر چقدر شاخص بورس روند صعودی داشته باشد، نشانه‌ای از حرکت صحیح اقتصاد است و اگر شاخص بورس سقوط کند، نشانه‌ای از وجود بحران. شاخص بورس تنها طی دو ماه از ریاست جمهوری حسن روحانی با 10 هزار واحد رشد از 57 به 67 هزار واحد رسیده است. نکته مهمتر از دید فعالان بازار بورس این است که شاخص‌ها در بازار بورس قصد توقف ندارند و احتمال رکورد زنی‌های پی در پی بازار بورس بسیار بالاست.

علیرغم تلاش هایی که انجام شده به خاطر عمق مشکلاتی که اقتصاد کشور به آن مبتلا است، آثار مثبت سیاست های دولت در برخی بازارها هنوز خود را نشان نداده است و انتظار می‌رود بتدریج شاهد ثبات نسبی قیمت در بازارهایی مانند مواد غذایی باشیم. طبق گفته علی طیب‌نیا، وزیر اقتصاد، بخاطر مشکلات بیش از حد در کشور و تورم 40 درصدی که میراث گذشته است، خروج اقتصاد کشور را از تورم مزمن و رونق تولید قدری دشوار کرده است و بایستی با دقت و بدون هیجان یا دست زدن به اقدامات عوام‌پسند، آن را مهار کرد.

دولت به موازات طراحی و عملیاتی کردن برنامه‌های ویژه برای بازگرداندن رونق به اقتصاد، دیپلماسی فعالی را با هدف گشایش مشکلات فعالیتهای بین‌المللی اقتصادی کشور پیشه کرده است. از سال گذشته که تحریم‌های غیرقانونی آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران به اجرا گذاشته شد، صادرات نفت کشور کمتر از میزان سال های قبل شده است و مهمتر این‌که دریافت پول نفت هم بخاطر تحریم‌های بانکی با مشکلات بیشتری روبه‌رو است. این در حالی است که کنگره آمریکا متشکل از مجلس نمایندگان و سنا تحریم‌های شدیدتری علیه ایران را کلید زده‌اند. بر اساس این تحریم‌ها، آمریکا قصد دارد با ابزارهای غیرقانونی صادرات نفت ایران را به صفر برساند. این تحریم‌ها قبل از انتخابات ریاست جمهوری ایران در خرداد ماه طراحی شد و در مرحله اول به تصویب مجلس نمایندگان آمریکا هم رسیده است.

در فاصله‌ای که انتخابات ریاست جمهوری ایران برگزار شد تا شهریور ماه هم قرار بود سنای آمریکا آن را مورد بررسی قرار دهد. برخی تحلیلگران بین‌المللی بر این باور بودند که سنای آمریکا در تصویب این تحریم‌ها مصرتر از مجلس نمایندگان است. اما با انتخاب روحانی به ریاست جمهوری ایران و از آن مهمتر سیاست خارجی فعالی که روحانی و تیم دیپلماسی‌اش با ریاست محمد جواد ظریف، وزیر خارجه به کار گرفته‌اند، سنای آمریکا فعلا بررسی این طرح را به تعویق انداخته است. بحث تعویق بررسی تحریم ایران در سنای آمریکا درست زمانی اعلام شد که هیات دیپلماتیک ایران به ریاست حسن روحانی برای شرکت در اجلاس سالانه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک به سر می‌برد. سخنرانی روحانی و دیدارهایی که با تعدادی از مقامات بین‌المللی داشت و از طرف دیگر دیپلماسی فشرده وزیر خارجه و نیز حمایت گسترده داخلی از این تحرکات دیپلماتیک باعث به ثمر نشستن این تلاش‌ها شد.

در نخستین گام، باراک اوباما، رییس جمهور آمریکا با احترام از ملت ایران یاد کرد و در گام دوم سنای آمریکا بررسی تحریم‌ها را به تعویق انداخت ضمن این‌که دفاع مستدل رییس جمهور و هیات همراهش از حقانیت کشور و ملت ایران، باعث انزوای برخی تندروها و لابی‌های مخالف ایران نظیر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر اسرائیل شد. به گونه‌ای که رسانه‌های بین‌المللی از نتانیاهو به عنوان تنهاترین عضو حاضر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد یاد کردند. حتی مصاحبه بنیامین نتانیاهو با شبکه بی‌بی‌سی فارسی هم که سعی داشت خود را دوست مردم ایران معرفی کند، نه تنها نتیجه‌ای نداد که طبق گزارش روزنامه اسرائیلی معاریو باعث تمسخر نتانیاهو از سوی جوانان ایران شده است. معاریو دیروز گزارشی از مصاحبه نتانیاهو و بازتاب هایش بخصوص در ایران منتشر کرد که نویسنده گزارش بشدت از نتانیاهو انتقاد کرده و او را مقابل دیپلماسی روحانی منفعل نشان داد. البته تمام این تحرکات دیپلماتیک در چارچوب برنامه‌ای عملیاتی شده است که رئیس دولت یازدهم در طول رقابت های انتخاباتی‌اش بر زبان جاری کرد. روحانی گفته بود با دیپلماسی هوشمندانه دو هدف را پیگیری خواهد کرد. معرفی چهره واقعی ایران به جهان و مردم و توقف روند پرشتاب تحریم‌ها و تلاش برای کاهش و حذف کامل آن‌ها. نگاهی به تلاش‌های دیپلماتیک دولت در نیویورک نشان می‌دهد که اهداف یاد شده به صورت گام به گام پیگیری شده است ضمن این‌که بخش مهمی از آن هم محقق شده و افکار عمومی ایران به انتظار تکمیل این حرکت نشسته‌اند.