به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا و به نقل از فرارو در برنامه «مناظره» کهروز جمعهاز صدا و سیما پخش شد، دو اقتصاددان در خصوص امکان تشخیص دهک های کم درآمد با یکدیگر بحث داغی را به راه انداختند. در یک سو دکتر جمشید پ‍ژویان از مشاوران دولت قبل معتقد بود که امکان تشخیص افراد در دهک های درآمدی وجود ندارد و از سوی دیگر دکتر حسین راغفر معتقد بود که بر اساس آسیب پذیری خانوارهای کم درآمد می توان چهار دهک پایین را مشخص کرد.
به گفته دکتر حسین راغفر به دلیل روشن تر بودن ویژگی های چهار دهک کم درآمد جامعه، شناسایی این افراد بسیار راحت تر از تشخیص سه دهک با درآمد بالای جامعه است. میزان بالای جمعیت، سرپرست بودن زن، دارا بودن فرد معلول، شغل غیر رسمی احتمال فقر در خانوار را افزایش می دهد.
دکتر راغفر در خصوص نحوه جمع آوری اطلاعات از چهار دهک اول کم درآمد گفت: «شناسایی و تخصیص یارانه به افراد بر اساس میزان آسیب پذیری دارای سه مرحله است. اول باید افراد بر اساس میزان آسیب پذیری مورد شناسایی قرار گیرند. در قدم دوم باید میزان یارانه پرداختی بر اساس ضریب آسیب پذیری تعیین شود. در قدم سوم باید دید که بر اساس نیاز افراد یارانه به چه نحوی تخصیص یابد.»
دکتر راغفر در خصوص قدم اول توضیح داد: «شناسایی افراد باید بر اساس «ویژگی» هایشان صورت بگیرد نه بر اساس «اظهارات» آنها. این ویژگی ها بر حسب تعداد خانوار، نوع سرپرست، میزان سلامت جسمی افراد خانواده و سن آنها تعیین می شود. همگی این اطلاعات عینی است و دولت برای تعیین صحت آنها نیازمند هزینه هنگفت نیست. اظهارات افراد شامل میزان درآمد، نوع شغل، حجم دارایی ها و مواردی از این قبیل در این شیوه به دلیل امکان غیرواقعی بودن آنها نادیده گرفته می شود.»
این استاد اقتصاد در ادامه گفت: «پس از شناسایی و تعیین ویژگی های افراد در قدم دوم نوبت به محاسبه شاخص درجه آسیب پذیری این افراد نسبت به فقر می رسد. بر اساس این شاخص درجه احتمال فقر افراد تعیین می شود. حال با استفاده از یک نرم افزار و بر اساس میزان منبع دولت برای تخصیص یارانه می توان میزان و نحوه تخصیص یارانه را تعیین کرد.»
دکتر راغفر با تبیین قدم سوم گفت: «نحوه پرداخت یارانه می تواند بر اساس بسته های مختلف حمایتی باشد. بسته ها می توانند بر اساس نیاز افراد علاوه بر پول نقد که تنها به پنج درصد از مردم تعلق می گیرد، شامل چهار نوع خدمات از جمله اقلام اساسی تغذیه، خدمات بهداشتی، آموزشی و یا حمل و نقل متغیر باشد. جایگزینی خدمات به جای پول نقد می تواند حتی میزان یارانه پرداختی را افزایش دهد. چرا که پول نقد می تواند در این حالت صرف سرمایه گذاری در بخش های خدماتی شود.»
به گفته این کارشناس حوزه فقر، برای مثال خانواری که فرزند ندارد احتیاجی به خدمات آموزش نخواهد داشت و خانواری که دارای افراد جوان هستند به خدمات درمانی کمتری نیاز دارند. خانوارها بر اساس احتیاج خود بسته حمایتی را انتخاب می کنند. از سوی دیگر این خدمات قابل معامله نیستند و تبدیل به نقدینگی نمی شوند. با تحقق این خدمات حداقل نظام حمایتی در کشور شکل خواهد گرفت.
دکتر راغفر با اشاره به اصرار بر پرداخت نقدی یارانه به همه افراد گفت: «دولت قبل مدعی بود که به 76 میلیون نفر یارانه پرداخت می کند. پنج میلیون از این افراد در خارج کشور حضور دارند که بنده مطمئن هستم حتی 10 درصد این جمعیت هم یارانه نمی گیرند. بر اساس بررسی هایی که شخصا انجام داده ام تا 25 درصد از افراد داخل کشور نیز از گرفتن یارانه صرف نظر کرده اند. اما عدم شفافیت در پرداخت یارانه باعث به وجود آمدن فساد گسترده ای در دولت قبل شد که موجب غارت اموال عمومی کشور شده است.»
