به گزارش گروه راهبرد خبرگزاری دانا، در روز سیزده آبان در سال های 42، 57 و 58 اتفاق هایی در روند انقلاب اسلامی رخ داده است که هر 3 اتفاق به لحاظ تاریخی دارای اهمیت هستند و باعث تغییر در معادلات سیاست ایران در آن 3 مقطع تاریخی شده اند. این اتفاقات شامل تبعید امام خمینی (ره) به ترکیه، کشتار دانش آموزان ایرانی توسط رژیم شاه و تسخیر سفارت آمریکا است که مورد آخر چالشی است که تا همین امروز دامنه آن در سیاست خارجی ایران ادامه دارد.
13 آبان 13342؛ تبعید امام خمینی به ترکیه
کابینه اسدالله علم در سیزدهم مهر سال 1342، به دستور شاه، پیشنهاد آمریکا مبنی بر اعطای مصونیت قضایی به اتباع آمریکایی را به صورت یک لایحه قانونی در هیات دولت تصویب کرد. چندی بعد این خبر به حضرت امام رسید و ایشان را به فریاد واداشت به طوری که در 4 آبان 1343 ایشان طی نطقی تاریخی به رسوایی این اقدام ننگین پرداختند. فرازهایی از سخنرانی ایشان چنین بود: « ... دولت با کمال وقاحت از این امر ننگین طرفداری کرد، ملت ایران را از سگهای آمریکایی پستتر کردند. اگر چنانچه کسی یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد، بازخواست از او میکنند؛ اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست میکنند و اگر چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد، بزرگترین مقام ایران را زیر بگیرد، هیچ کس حق تعرض ندارد ...». رژیم که در طول 2 سالی که امام قیام کرده بودند، نتوانسته بود با هیچ شیوهای، ایشان را آرام کند، تنها یک راه پیش پای خود میدید و آن تبعید امام بود. در شب 13 آبان 1343، صدها کماندو به همراه ساواک به منزل امام در قم حملهور شدند ایشان را دستگیر و به تهران منتقل کردند و سپس با یک هواپیمای نظامی ایشان را به ترکیه تبعید کردند. این سرآغار هجرتی بود که 14 سال بعد پیروزی انقلاب اسلامی را به بار آورد.
13 آبان سال 1357؛ کشتار دانشآموزان توسط ماموران رژیم پهلوی
در 13 آبان 1357 و همزمان با روزهای اوجگیری انقلاب اسلامی، ده ها نفر از دانشآموزان که برای انجام تظاهرات در محوطه دانشگاه تهران تجمع کرده بودند، هدف تیراندازی ماموران حکومت شاه قرار گرفته و به شهادت رسیدند. در این حادثه که توسط دولت «آشتی ملی » شریف امامی صورت گرفت، به دلیل بسته بودن درهای دانشگاه هیچ یک از دانشآموزان نتوانستند از آتش گلولههای مأموران بگریزند و این امر تلفات آنها را افزایش داد.
حادثه 13 آبان 1357 بعد از حادثه 17 شهریور در همان سال، دومین کشتار و حادثه خونین در دولت شریف امامی بود، در حالی که عمر سیاسی این دولت از 70 روز تجاوز نمیکرد. ابعاد حادثه دانشگاه به حدی بود که وقتی در برنامه اخبار شبانگاهی گزارش تیراندازی مستقیم سربازان به روی دانشآموزان در دانشگاه از شبکه سراسری تلویزیون پخش شد، وزیر علوم بلافاصله استعفا داد و فردای آن روز کابینه شریف امامی نیز سقوط کرد.
روز 13 آبان به همین دلیل «روز دانشآموز» نامیده می شود.
13 آبان سال 1358؛ تسخیر سفارت آمریکا توسط دانشجویان پیرو خط امام
سیزدهم آبان 1358 ساختمان سفارت آمریکا در تهران به تصرف جمعی از دانشجویان معترض درآمد. این دانشجویان در قالب تشکل دانشجویی اسلامی جمع شده و برای حراست از انقلاب اسلامی تلاش و کوشش میکردند. در بحث ها و بررسیهایی که توسط آنان صورت گرفته بود، جای شک و شبههای نبود که مرکز هدایت و پشتیبانی بسیاری از توطئهها و تحرکاتی که علیه نظام جمهوری اسلامی صورت گرفته و میگیرد، سفارت ایالات متحده آمریکا است. به همین دلیل، دانشجویان نام و عنوانی لایق برای این محل در نظر گرفتند: «لانه جاسوسی آمریکا».
از سوی دیگر خاطره کودتای 28 مرداد 1332 که منجر به تحکیم سلطه آمریکا بر ایران به مدت 25 سال شد، در حافظه تاریخی مردم ایران هنوز، تازگی داشت.
سفارت آمریکا زمانی توسط دانشجویان تسخیر شد که آمریکا، خواسته مشروع ملت ایران در استرداد شاه و اموال و داراییهای بلوکه شده ایران را نادیده گرفت و حتی امکاناتی وسیع در اختیار فراریان گذاشت تا تشکیلات خود را علیه انقلاب سازماندهی و فعال کنند. امام (ره) تصرف لانه جاسوسی توسط دانشجویان را «انقلاب دوم» لقب دادند و در سخنانی، از این اقدام حمایت کردند: «شما میبینید که الان مرکز فساد آمریکا را جوان ها رفتهاند گرفتهاند و آمریکایی ها را هم که در آنجا بودند، گرفتند و آن لانه فساد را به دست آوردند و آمریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند و جوانها مطمئن باشند که آمریکا هیچ غلطی نمیتواند بکند.»