هفت مشکل بزرگ پیش روی «دانش آموز بودن» در ایران

به گزارش خبرنگار گروه آموزش خبرگزاری دانا (دانا خبر)، روز سیزدهم آبان ماه، در کشور ما روز دانش آموز نامگذاری شده است. گرچه روز جهانی دانش آموز، حدود 10 روز دیگر و در 17 نوامبر جشن گرفته می شود ولی جدا از برگزاری در ماه نوامبر، شباهت دیگر این دو روز، بزرگداشت دانش آموزان کشته شده است.

13 آبان 57، روز کشته شدن دانش آموزان معترض به حکومت پهلوی در ایران است. 17 نوامبر هم روز بزرگداشت دانش آموزان کشته شده در جنگ جهانی دوم.

امنیت

به همین دلیل، شاید بتوان بزرگ ترین مشکل دانش آموزان در دنیا را مشکل امنیت دانست. خشونت و آزادی استفاده از سلاح گرم در امریکا، هر سال موجب بروز حوادث تروریستی در مدارس می شود. اما در کشور ما، بیشترین مشکل مربوط به وسایل گرمایشی است. گرچه تلفات انسانی بخاری های غیر استاندارد به اندازه جنگ جهانی نیست اما، حوادث تلخ سوختن کودکان در آتش بافت فرسوده مدارس، به اندازه کافی اندوهگین کننده هست.

البته از اردوهای دانش آموزی هم نباید غافل بود. اردوهای راهیان نور و سایر سفرهای دانش آموزی که به دلیل استفاده از وسایل نقلیه قدیمی، موجب نگرانی های بسیاری برای والدین می شود.

معلم

سال هاست گفته می شود، برای تربیت نیروی انسانی کارآمد در آموزش و پرورش، نیاز به کار دقیق علمی است. دانشگاه فرهنگیان دقیقا به همین منظور تاسیس شده است. گرچه، برای اطلاع از بازخورد آن در سطح کیفی آموزش باید چند سالی صبر کرد اما کاهش فعالیت دانشگاه تربیت معلم و خلا چهار ساله انتظار برای فارغ التحصیل شدن معلمان از دانشگاه فرهنگیان به اندازه کافی بزرگ هست که بتوانیم، از نسلی از دانش آموزانی نام ببریم که با کمبود معلم متخصص مواجه هستند.

البته به این ماجرا تغییر نظام آموزشی، اضافه شدن درس های تازه و معلمانی که برای آموزش آن ها تعلیم ندیده اند را نیز باید اضافه کرد. به عنوان مثال، معلم درس تفکر و پژوهش سال ششم، معلمی است که تا چند ماه قبل از حضور در سر این کلاس اصلا از اضافه شدن این درس بی خبر بوده است.

دوره های ضمن خدمت نیز، معمولا چیزی شبیه پایلوت است و همه معلمان را در برنمی گیرد. اگر هم همه معلمان در این دوره ها شرکت کنند، زمان آن به گفته خود آن ها بسیار کوتاه است.

البته بهتر است چون روز معلم چند ماه دیگر برگزار می شود، از مشکلات معیشتی و استخدامی معلمان صرف نظر کنیم. مشکلاتی که به طور قطع در کیفیت کار آن ها موثر است.

مدرسه

مشکلات فضای آموزشی در کشور ما، رابطه ای مستقیم با محل تحصیل دانش آموزان دارد. گرچه در همین پایتخت نیز مدارس بسیاری هنوز مشکل دارند اما، نقص عدالت آموزشی آن جا پررنگ می شود که هنوز در مناطق محروم و روستایی، کودکان در کپر درس می خوانند.

مشکل تنها ساختمان های فرسوده نیست. گرچه، افتخار آموزش و پرورش بودن مدارس تک دانش آموزه در کشور است اما، حقیقت این است که هنوز بسیاری از دانش آموزان برای تحصیل دانش مسافت های طولانی را طی می کنند. وسایل گرمایشی غیر استاندارد، عدم تجهیز بسیاری از مدارس به آزمایشگاه و کتابخانه مناسب و نیز مشکل بی کلاس ماندن سال ششمی ها و تغییر در ساختمان مدرسه به دلیل تغییر در نظام آموزشی از دیگر مسایلی است که دانش آموزان با آن مواجه هستند.

کتاب

تقریبا در میان کسانی که با درس و مدرسه سر و کار دارند کسی نیست که از مشکل به روز نبودن کتاب درسی در مدارس ایران آگاه نباشد. بسیاری از این کتاب ها کاربردی نیست و نمی تواند علم را به صورت عملی به دانش آموز یاد دهد. نمونه بارز آن هم، کتاب آموزش زبان انگلیسی است که سال هاست نتوانسته کسی را با این زبان آشنا کند.

البته تغییر نظام آموزشی موجب تغییرات گسترده در کتاب های درسی شده است. اما در همین مدت کوتاه، متاسفانه شتابزدگی در اجرای سند تحول آموزش و پرورش به کتاب ها نیز سرایت کرده و کتاب های تازه، با نگاه کارشناسی تالیف نشده اند.

البته از کیفیت پایین کتاب ها نیز سخن به میان نیاوریم. حالا دیگر هر پدر و مادری پیش از آغاز سال تحصیلی کتاب های فرزند خود را از طریق فروشگاه های لوازم التحریر منگنه و یا سیمی می کند. شاید چسب هم به اندازه کاغذ گران شده است.

غافل نباشیم از مسایل مربوط به بلوغ که با طولانی شدن سال های دبستان در دو سال گذشته، موجب نگرانی های جدی شده است. دانش آموز هفت ساله در مدرسه کنار دانش آموز بالغ درس می خواند و این هم نشینی نگرانی هایی را از بلوغ زودرس و به اصطلاح باز شدن چشم و گوش کودکان ایجاد کرده است.

نظام آموزشی

3-3-6 برای بعضی از دانش آموزان مثل یک کابوس است. ناگهان نظم طبیعی مدرسه رفتن تغییر کرده و دانش آموز باید خود را برای حضور در نظام تازه ای آماده کند. گرچه در دولت گذشته، وزیر آموزش و پرورش زیر بار هیچ یک از مشکلاتی که این تغییر ناگهانی ایجاد می کند نرفت، ولی تبعات آن در روزهای حاضر به شدت حس می شود.

نظام تازه مانند قطاری است که راه افتاده و دیگر نمی توان جلوی حرکت آن را گرفت. هرچند ریل گذاری برای ادامه حرکت آن صورت نگرفته باشد. حالا وزیر تازه قول هایی برای این ریل گذاری در سال تحصیلی آینده داده است. باید منتظر ماند و دید.

امکانات آموزشی

در میان دانش آموزان و والدین و رسانه ها، این یک جمله تکراری است: «هوشمند سازی تنها یک تخته دیجیتال نیست» حقیقت هم این است که این روزها اگر به مدارسی که نام هوشمند را یدک می کشند مراجعه کنیم، به جز تخته الکترونیک، چشم ما به چیز تازه ای نمی خورد.

هنوز در مدارس دولتی نه خبری از تبلت هست، نه اینترنت پرسرعت، نه لابراتوار زبان و نه آزمایشگاه های پیشرفته.

البته، خیرین مدرسه ساز در تمام سال های گذشته خدمات ماندگار و ارزنده ای در مدارس ایران انجام دادند اما، کاستی ها هنوز بسیار است.

پایان

گرچه جمعیت جوان ایران رو به کاهش است و از سال های اوج شلوغی مدارس فاصله می گیریم ولی هنوز 13 میلیون شهروند ایرانی، محصل هستند.

گرچه سال های دشوار جنگ تحمیلی دیگر تمام شده است و امکانات بسیار بسیار بیشتری از منابع مالی کشور نسیب دانش آموزان و مدارس می شود ولی هنوز دانش آموزان شین آبادی با بخاری نفتی می سوزند و دانش آموزان بلوچ در کپر درس می خوانند.

گرچه نظام آموزشی ایران، امکانات آموزشی، اهداف و چشم اندازها، ضعف های زیادی دارد اما، باید توجه داشت که نیروی انسانی کارآمد در مدارس این کشور در حال تربیت شدن هستند.

سیزده آبان یک روز برای توجه ویژه به نسلی است که آینده کشور در دستان اوست. با وجود همه مشکلات باید به این نسل امیدوار بود و مدام به دانش آموزان یادآوری کرد که امید کشور به آن هاست.