یک وبلاگ نویس از زاویه جامعه شناختی ده اثر منفی تک فرزندی را در جامعه ایران برشمرده است. آن هم در شرایطی که تک فرزندی در میان خانواده‌های ایرانی شایع شده است.
به گزارش گروه سبک زندگی خبرگزاری دانا (داناخبر)، محمد حسنی سعدی در سایت به کجا چنین شتابان نوشت:
این روزها طرح افزایش جمعیت موافقان و مخالفانی دارد و بازار بحث‌ها پیرامون آن رونق دارد. البته استدلال حامیان افزایش جمعیت منطقی‌تر به نظر می‌رسد. بعد خانوار در ایران به زیر چهار نفر رسیده است و این بدین معناست که بسیاری از خانواده های ایرانی الگوی تک فرزندی را برای خود برگزیده‌اند.
منهای بحث علمی و جمعیت شناسی، ماجرا از دیدگاه جامعه شناختی پدیده تک فرزندی که به پدیده امپراتوران کوچک موسوم است در دنیا محل بحث‌ها و بررسی‌های فراوان بوده است. اگر برخی آثار مثبت معدود تک فرزندی که در دیدگاه اقتصاد و تربیت فرزند مطرح می‌شود را کنار بگذاریم آثار منفی بسیار زیادی در سطح خانواده و جامعه بر آن مترتب است. در اینجا ده نمونه از این آثار منفی برشمرده می‌شود.
1. شاید مهم‌ترین مشکل ناشی از تک فرزندی مشکلات ارتباطات اجتماعی فرزند یگانه خانوار باشد. نداشتن هم بازی در خانواده و ورود ناگزیر به دنیای بزرگ‌ترها آثار منفی فراوانی بر روحیات فرزند خواهد گذاشت.
2. در عین حال پرورش نیافتن حس رقابت جویی مسالمت آمیز که در میان خواهر و برادرها وجود دارد از دیگر معضلات این الگوی خانوار محسوب می‌شود. این قضیه اجتماعی شدن فرزند را به شدت متاثر می‌کند و خصوصا در ایام تحصیل ارتباط با همسالان را برای وی به معضلی تبدیل می‌کند.
3. در کنار این ماجرا توجه متمرکز پدر و مادر بر روی یگانه فرزندشان موجب تقویت غرور کاذب در فرزند می‌شود و توقعات او را در سطحی بالا می‌برد که تحمل شکست‌ها و ناکامی‌ها را برای وی در جامعه دشوار می‌کند.
4. در عین حال در سوی دیگر حساسیت افراطی و وسواس گونه پدر و مادر بر روی گفتار و رفتار فرزند ممکن است تاثیرات منفی بر تربیت او داشته باشد.
5. از این‌ها هم که بگذریم فرض وارد آمدن آسیب به تک فرزند مثل معلولیت یا مرگ وی می‌تواند بینان خانواده را نابود کند و چنانچه در مواردی مشاهده هم شده است موجب عدم امکان ادامه حیات اجتماعی برای پدر و مادر شود. در بسیاری موارد امکان فرزند آوری نیز برای پدر و مادر فراهم نیست و سرنوشت نامعلومی را برای آن‌ها رقم می‌زند. در صورتی که وجود فرزند یا فرزندان دیگر از این آسیب محتمل جلوگیری می‌کند.
6. افسردگی ناشی از بزرگ شدن و ازدواج فرزندان در خصوص خانواده های تک فرزند به شدت بیشتر احساس می‌شود. خصوصا خانواده‌هایی که در سال‌های اول ازدواج تنها فرزند خود را به دنیا آورده باشند به ناگاه در سن حدود چهل سال دوباره تنها می‌شوند.
7. در خانواده‌هایی که یکی از پدر و مادر دچار مشکلاتی مثل مریضی، معلولیت و یا مرگ می‌شود نیز بار مسئولیت تحمل این مشکل بر روی یک فرزند سنگین‌تر از مواردی است که فرزندان بیشتری حضور دارند.
8. نسل بعد از تک فرزندها هم معضلات فراوان‌تری خواهد داشت. اینان عمو، عمه، خاله و دایی نخواهند داشت و تنها بستگان آن‌ها پدر و مادرشان هستند که این خود موجب انزوای اجتماعی خاصی خواهد شد.
9. داشتن خواهر و برادر از جنس مخالف سبب می‌شود در فرآیند شناخت فرد از جنس مخالف تسهیل شود و او در ازدواج نیز موفق‌تر باشد که تک فرزندها از آن هم محرومند.
10. جامعه‌ای که همه آحاد آن تک فرزندها باشند قطعا جامعه ای دل‌پذیر و دوست داشتنی نیست. انسان‌هایی درون گرا و فاقد اعتماد به نفس و در عین حال مغرور که توانایی ارتباطات قوی اجتماعی را ندارند و در لاک تنهایی خویش فرو می‌روند. جامعه تک فرزندها شبیه شبه جزایری منفرد است که روابط عاطفی در آن به حداقل رسیده است. انسان‌هایی افسرده و درون گرا این جامعه را تشکیل می‌دهند که طبیعتا احساس پوچی و گرایش به خود کشی در آن به شدت افزایش می‌یابد. تصور آپارتمان نشینی، تک فرزندی و زندگی مجردی در کنار هم در یک شهر بزرگ و فاقد مولفه های فرهنگی مثبت دشوار و پیامدهای آن غیر قابل پیش بینی است.
این روزها طرح افزایش جمعیت موافقان و مخالفانی دارد و بازار بحث‌ها پیرامون آن رونق دارد. البته استدلال حامیان افزایش جمعیت منطقی‌تر به نظر می‌رسد. بعد خانوار در ایران به زیر چهار نفر رسیده است و این بدین معناست که بسیاری از خانواده های ایرانی الگوی تک فرزندی را برای خود برگزیده‌اند.
منهای بحث علمی و جمعیت شناسی، ماجرا از دیدگاه جامعه شناختی پدیده تک فرزندی که به پدیده امپراتوران کوچک موسوم است در دنیا محل بحث‌ها و بررسی‌های فراوان بوده است. اگر برخی آثار مثبت معدود تک فرزندی که در دیدگاه اقتصاد و تربیت فرزند مطرح می‌شود را کنار بگذاریم آثار منفی بسیار زیادی در سطح خانواده و جامعه بر آن مترتب است. در اینجا ده نمونه از این آثار منفی برشمرده می‌شود.
1. شاید مهم‌ترین مشکل ناشی از تک فرزندی مشکلات ارتباطات اجتماعی فرزند یگانه خانوار باشد. نداشتن هم بازی در خانواده و ورود ناگزیر به دنیای بزرگ‌ترها آثار منفی فراوانی بر روحیات فرزند خواهد گذاشت.
2. در عین حال پرورش نیافتن حس رقابت جویی مسالمت آمیز که در میان خواهر و برادرها وجود دارد از دیگر معضلات این الگوی خانوار محسوب می‌شود. این قضیه اجتماعی شدن فرزند را به شدت متاثر می‌کند و خصوصا در ایام تحصیل ارتباط با همسالان را برای وی به معضلی تبدیل می‌کند.
3. در کنار این ماجرا توجه متمرکز پدر و مادر بر روی یگانه فرزندشان موجب تقویت غرور کاذب در فرزند می‌شود و توقعات او را در سطحی بالا می‌برد که تحمل شکست‌ها و ناکامی‌ها را برای وی در جامعه دشوار می‌کند.
4. در عین حال در سوی دیگر حساسیت افراطی و وسواس گونه پدر و مادر بر روی گفتار و رفتار فرزند ممکن است تاثیرات منفی بر تربیت او داشته باشد.
5. از این‌ها هم که بگذریم فرض وارد آمدن آسیب به تک فرزند مثل معلولیت یا مرگ وی می‌تواند بینان خانواده را نابود کند و چنانچه در مواردی مشاهده هم شده است موجب عدم امکان ادامه حیات اجتماعی برای پدر و مادر شود. در بسیاری موارد امکان فرزند آوری نیز برای پدر و مادر فراهم نیست و سرنوشت نامعلومی را برای آن‌ها رقم می‌زند. در صورتی که وجود فرزند یا فرزندان دیگر از این آسیب محتمل جلوگیری می‌کند.
6. افسردگی ناشی از بزرگ شدن و ازدواج فرزندان در خصوص خانواده های تک فرزند به شدت بیشتر احساس می‌شود. خصوصا خانواده‌هایی که در سال‌های اول ازدواج تنها فرزند خود را به دنیا آورده باشند به ناگاه در سن حدود چهل سال دوباره تنها می‌شوند.
7. در خانواده‌هایی که یکی از پدر و مادر دچار مشکلاتی مثل مریضی، معلولیت و یا مرگ می‌شود نیز بار مسئولیت تحمل این مشکل بر روی یک فرزند سنگین‌تر از مواردی است که فرزندان بیشتری حضور دارند.
8. نسل بعد از تک فرزندها هم معضلات فراوان‌تری خواهد داشت. اینان عمو، عمه، خاله و دایی نخواهند داشت و تنها بستگان آن‌ها پدر و مادرشان هستند که این خود موجب انزوای اجتماعی خاصی خواهد شد.
9. داشتن خواهر و برادر از جنس مخالف سبب می‌شود در فرآیند شناخت فرد از جنس مخالف تسهیل شود و او در ازدواج نیز موفق‌تر باشد که تک فرزندها از آن هم محرومند.
10. جامعه‌ای که همه آحاد آن تک فرزندها باشند قطعا جامعه ای دل‌پذیر و دوست داشتنی نیست. انسان‌هایی درون گرا و فاقد اعتماد به نفس و در عین حال مغرور که توانایی ارتباطات قوی اجتماعی را ندارند و در لاک تنهایی خویش فرو می‌روند. جامعه تک فرزندها شبیه شبه جزایری منفرد است که روابط عاطفی در آن به حداقل رسیده است. انسان‌هایی افسرده و درون گرا این جامعه را تشکیل می‌دهند که طبیعتا احساس پوچی و گرایش به خود کشی در آن به شدت افزایش می‌یابد. تصور آپارتمان نشینی، تک فرزندی و زندگی مجردی در کنار هم در یک شهر بزرگ و فاقد مولفه های فرهنگی مثبت دشوار و پیامدهای آن غیر قابل پیش بینی است.
